MAPA NADLEŚNICTWA RUNOWO:
 | |
| źródło: https://runowo.torun.lasy.gov.pl/ |
|
|
Nadleśnictwo Runowo jest jednym z dwudziestu siedmiu nadleśnictw wchodzących w skład Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu.
Nadleśnictwo położone jest w zachodniej części województwa kujawsko-pomorskiego, na terenie powiatu sępoleńskiego, nakielskiego i bydgoskiego. Swym zasięgiem obejmuje 6 gmin: Koronowo, Mrocza, Sępólno Krajeńskie, Sicienko, Sośno i Więcbork.
Na mapie przyrodniczo - leśnej lasy nadleśnictwa można znaleźć w III krainie przyrodniczo - leśnej Wielkopolsko - Pomorskiej, w drugiej dzielnicy Pojezierza Krajeńskiego. Pod względem podziału Polski na mezoregiony fizyczno - geograficzne całość Nadleśnictwa Runowo leży w Makroregionie Pojezierzy Południowopomorskich, Mezoregionie Pojezierza Krajeńskiego.
Od strony południowej graniczy z nadleśnictwami: Szubin i Żołędowo, od wschodu z Nadleśnictwem Różanna, od północnego - wschodu z Zamrzenicą, od północy z Nadleśnictwem Lutówko, a od zachodu z nadleśnictwami należącymi do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Pile - Nadleśnictwem Złotów i Kaczory.
ZASOBY LEŚNE:
Kompleksy leśne nadleśnictwa charakteryzują się znacznym rozdrobnieniem (149 obiektów) i dość małą powierzchnią. Blisko 70 % z nich ma powierzchnię poniżej 20 ha.
Wśród siedlisk leśnych Nadleśnictwa Runowo dominują żyzne siedliska lasowe. Wraz z siedliskami wilgotnymi zajmują one około 85 % powierzchni. Siedliska borowe zajmują niecałe 15 % powierzchni.
Struktura siedlisk w nadleśnictwie:
las świeży - 38%
las mieszany świeży - 34%
bór mieszany świeży - 11%
las mieszany bagienny - 4%
ols jesionowy - 4%
ols - 3%
las wilgotny - 3%
las mieszany wilgotny - 2%
bór bagienny - 0,5%
las mieszany bagienny - 0,5%
Kolosalne znaczenie dla zasobów Nadleśnictwa Runowo miał huragan stulecia z dnia 11 sierpnia 2017 roku. Niszczycielska siła wiatru, która przetoczyła się przez Polskę od Dolnego Śląska aż po Pomorze spowodowała, że nasze nadleśnictwo było jednym z najbardziej uszkodzonych w kraju. Wstępne szkody tylko dla Runowa zostały oszacowane w wysokości ok 660 tyś metrów sześciennych grubizny, co w przybliżeniu odpowiada pierwotnemu Planu Urządzenia Lasu, zmienionego aneksem do PUL sporządzonego na lata od 2015 do 2024 skróconego do okresu na lata 2015-2019.
Skład gatunkowy drzewostanów nadleśnictwa z przed klęski:
sosna zwyczajna - 45%
dąb szypułkowy - 29%
brzoza brodawkowata - 10%
olsza czarna - 9%
buk zwyczajny - 2%
modrzew europejski - 1%
świerk pospolity - 1%
jesion wyniosły - 1%
inne - 2%
Powyższe udziały gatunków drzew leśnych uległy i będą ulegały ciągłym zmianom, gdyż przy odbudowie uszkodzonych drzewostanów, na siedliskach lasowych sosnę zastąpią gatunki liściaste szczególnie dęby rodzime. Wielogatunkowe drzewostany, o złożonej strukturze pionowej pozwolą nam na osiągnięcie założonych celów hodowlanych, ale przede wszystkim sprawią, że prowadzone przez Nas lasy będą trwałe i bardziej odporne na wszelkie zagrożenia.
LASY NADLEŚNICTWA:
Pod zarządem Nadleśnictwa Runowo znajduje się ponad 11 tys. ha lasów.
Nadleśnictwo zajmuje obszar zróżnicowany i ciekawy pod względem rzeźby terenu. Występują tu wzgórza morenowe, z najwyższym wzniesieniem do 160 m n.p.m., moreny pagórkowate, moreny faliste i dominujące w krajobrazie - moreny denne. Dodatkowo teren urozmaicają jeziora rynnowe ułożone równolegle do przebiegu moren. Mają one ogromne znaczenie dla gospodarki leśnej, gdyż dostępność wody gwarantuje bogactwo gatunkowe drzew, krzewów i roślin runa oraz zapewnia różnorodność świata zwierzęcego.
Z urozmaiconą powierzchnią nadleśnictwa wiąże się bogactwo gatunków roślin i zwierząt występujących w naszych lasach.
Nadleśnictwo Runowo zgodnie z ustawą o lasach w swej działalności bardzo duży nacisk kładzie na sprawy ochrony lasów, zachowania ich korzystnego wpływu na klimat, powietrze, glebę, warunki życia i zdrowia człowieka oraz na równowagę przyrodniczą.
Zróżnicowane typy siedliskowe lasu: od boru świeżego do olsu, różne sposoby gospodarowania, konieczność przebudowy wielu drzewostanów, wielogatunkowość, trudny, czasami mocno pofałdowany teren, duża ilość bagien, wahanie poziomu wód gruntowych, nieprzejezdność dróg w czasie wiosennych roztopów i jesiennych opadów, spóźnione przymrozki wiosenne w maju, a nawet w czerwcu, duże zachwaszczenie upraw i trudności z ich wyprowadzeniem, to tylko niektóre problemy, z którymi trzeba się uporać.
Jednocześnie to zróżnicowanie siedlisk i gatunków ma pozytywny wpływ na zdrowotność drzewostanów, które zaliczane są do najzdrowszych w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu. Tereny nadleśnictwa zakwalifikowano do III kategorii palności lasu, co tylko potwierdza ich dobrą kondycję.
Lasy Nadleśnictwa Runowo rozczłonkowane są w 149 kompleksach, a ich skład gatunkowy jest bardzo zróżnicowany. Choć dominuje sosna, to jest jej wyjątkowo mniej niż w innych nadleśnictwach toruńskiej RDLP. Za to dużo rośnie tu dęba, brzozy i olszy.
Z urozmaiconą powierzchnią Nadleśnictwa, dostępnością wody wiąże się bogactwo gatunków roślin i zwierząt występujących w naszych lasach. Do roślin chronionych, które można u nas spotkać należą m.in. bagno zwyczajne, cis pospolity, dzwonek szerokolistny, grzybień biały, jarząb brekinia, lilia złotogłów, rosiczka okrągłolistna, wawrzynek wilczełyko.
Świat zwierzęcy lasów jest równie bogaty, jak roślinny. Gromada ssaków reprezentowana jest przez podstawowe gatunki łowne: jelenia, sarnę, dzika, daniela, zająca, lisa, jenota, borsuka, kunę, norkę, tchórza i piżmaka. Z gatunków częściowo chronionych odnotowano występowanie bobra i wydry. Ptaki reprezentowane są przez wiele gatunków rzadkich i zagrożonych: bociana czarnego, bielika, dudka, płomykówkę, jastrzębia i puszczyka.
W sierpniu 2017 roku sytuacja w lasach uległa nagłej zmianie. Przez teren naszego nadleśnictwa przeszedł huragan, który na długie lata pozostawi ślady nie tylko w pamięci ale przede wszystkim w przyrodzie.
Wstępnie oszacowane straty dla Nadleśnictwa Runowo to ok 660,0 tys. m3 powalonego
i połamanego drewna. Uszkodzenia wystąpiły na powierzchni ok 5,5 tys. ha, z czego ok 2200,0 ha to powierzchnia przewidziana do odnowienia. Dla porównania warto podać, że dotychczas zgodnie z obowiązującym Planem Urządzania Lasu w nadleśnictwie pozyskiwaliśmy rocznie ok 60,0 tys. m3 drewna i odnawialiśmy ok 70,0 – 80,0 ha lasu. Zniszczone zostały nie tylko drzewostany gospodarcze, ale również nasienne, rezerwaty i pomniki przyrody. Usuwanie skutków tej niszczycielskiej nawałnicy potrwa co najmniej kilka lat.
HODOWLA LASU:
Hodowla lasu to podstawowa nauka leśna, określająca zasady postępowania mającego na celu prawidłowe kierowanie procesami lasotwórczymi zgodnie z produkcyjnymi i pozaprodukcyjnymi zadaniami gospodarstwa leśnego. Obejmuje reguły, metody i techniki odnawiania i pielęgnowania lasu, jak również zalesiania powierzchni nieleśnych, opiera się na szerokich podstawach przyrodniczych.
Każdego roku wczesną wiosną w lasach rozpoczynają się prace odnowieniowo - zalesieniowe. Czym różni się odnowienie od zalesienia? Otóż odnowienie jest to wprowadzanie młodego pokolenia lasu na powierzchnię dotychczasowych drzewostanów usuniętych w toku użytkowania (cięcia odnowieniowe) lub zniszczonych przez klęski żywiołowe, np.: pożar, wiatry. Z odnowieniami powierzchni po huraganowych zmagamy się już od dwóch lat.
Przy czym odnowienie może być naturalne i sztuczne. Naturalne odnowienie to nowe pokolenia lasu powstałe w wyniku samosiewu, w którym jedynie poprzez odpowiednią pielęgnację poprawia się warunki wzrostu i rozwoju młodych drzewek.
Natomiast odnowienie sztuczne polega na posadzeniu na odpowiednio przygotowanej powierzchni młodych drzewek wyhodowanych wcześniej na szkółce leśnej. Materiał sadzeniowy (sadzonki drzew i krzewów leśnych) sadzimy w jamkę wykopaną szpadlem lub kosturem.
Zalesienie polega natomiast na założeniu upraw leśnych na gruntach dotychczas użytkowanych rolniczo lub nieużytkowanych, czyli na gruntach, które wcześniej lasem nie były.
Odnowienia są jednym z ważniejszych zadań gospodarki leśnej, ponieważ dzięki nim możliwe jest zachowanie ciągłości istnienia lasów. Wprowadzenie młodego pokolenia lasu na miejsca gdzie, został on wcześniej wycięty jest również obowiązkiem leśników.
Dla każdej powierzchni indywidualnie projektuje się skład gatunkowy, który jest uzależniony od warunków glebowych, wodnych, klimatycznych, a także od ukształtowania terenu. Wszystkie te zabiegi mają na celu uzyskanie drzewostanów o odpowiednim składzie gatunkowym i formach zmieszania np.: grupowe, drobnokępowe, kępowe, jednostkowe. Drzewostany, które nie zapewniają możliwości realizacji celów trwale zrównoważonej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej, określonych w ustawie o lasach i w obowiązującym planie urządzania lasu, podlegają przebudowie. Przebudowy dokonuje się również na terenie naszego nadleśnictwa poprzez wybór odpowiedniej rębni – sposobu wycinki drzewostanu, wprowadzanie drugiego piętra, dolesianie luk.
Po huraganie z sierpnia 2017 roku, hodowla lasu w Runowie nabrała zupełnie innego wymiaru. Stanęliśmy przed wieloma problemami, z którymi trzeba było i ciągle trzeba będzie się mierzyć. Zgodnie z ustawą mamy pięć lat aby przywrócić las na zniszczone powierzchnie. I tu pojawia się problem, ponieważ 2200 hektarów to ogromna powierzchnia – powinniśmy zatem odnawiać blisko 500 hektarów rocznie.
Nadleśnictwo Runowo korzystało zwykle z sadzonek wyhodowanych we własnej szkółce. Niestety potrzebujemy teraz olbrzymiej ilości sadzonek i nasza szkółka nie jest w stanie ich wyprodukować ze względu na ograniczoną powierzchnię. Musimy korzystać z pomocy sąsiednich nadleśnictw, co nie jest proste ponieważ wiele z nich również boryka się z usuwaniem skutków tej właśnie nawałnicy. Tylko wiosną 2019 roku kupiliśmy ponad milion sadzonek z 26 nadleśnictw.
Produkcja sadzonek jest ściśle uzależniona od urodzaju nasion, a z tym bywa różnie. Największy problem jest z nasionami buka i dębu. Już od trzech lat nie udało nam się zebrać wystarczających ilości nasion buka. Mamy braki sadzonek tego gatunku i musimy go zastępować innymi.
Sytuacja z dębem jest nieco lepsza, ale niestety również nie mamy wystarczającej ilości sadzonek. Dęba nie możemy też kupić od innych nadleśnictw, ponieważ teren naszego nadleśnictwa stanowi region mateczny zarówno dla Db.s, jak i dla Db.b. Możemy produkować sadzonki z nasion zebranych we własnych drzewostanach.
Problemy z sadzonkami sprawiły, że musieliśmy opracować zupełnie inne strategie odnowieniowe. Nie ograniczamy się jedynie do sztucznego odnawiania lasu, wszędzie tam gdzie będzie to tylko możliwe będziemy wykorzystywać pojawiające się odnowienie naturalne. Część uszkodzonych powierzchni, na szczególnie żyznych siedliskach pozostawimy do sukcesji naturalnej, czyli będą to obszary odnawiające się bez ingerencji człowieka. Opracowaliśmy również półnaturalne metody hodowli lasu, które polegają na wykorzystaniu jednocześnie odnowienia sztucznego i naturalnego. Wykorzystujemy je głownie dla dęba. Wprowadzamy dąb w formie placówek lub pasów dzięki czemu znacznie ograniczamy ilość wysadzonych sadzonek, natomiast powierzchnie pomiędzy dębem podsiewamy klonem, jaworem lub zostawiamy do obsiewu przez naturę. Wszystkie podjęte przez nas działania oparte są na zasadach zrównoważonej gospodarki leśnej i mają na celu zwiększenie bioróżnorodności.
Hodowla lasu nie kończy się na posadzeniu drzewek. W zależności od wieku drzewostanu prowadzi się w nim różne zabiegi. Są to między innymi: pielęgnowanie gleby, czyszczenia wczesne, czyszczenia późne, trzebieże wczesne, trzebieże późne. Wszystkie te zabiegi prowadzone kolejno i dostosowane do poszczególnych etapów życia drzewostanu mają na celu wspomagać jego rozwój. Terminowo i prawidłowo przeprowadzone cięcia zapewniają szybszy przyrost masy i wzrost drzew. Celem jest, aby przetrwały osobniki najlepsze, najsilniejsze, które obficie obrodzą i dadzą początek kolejnym pokoleniom lasu. Ze względu na duże powierzchnie odnowień, konieczne będzie również opracowanie nowych sposobów pielęgnowania upraw i młodników. To zapewne kolejny problem, z który przyjdzie nam się zmierzyć.
źródło: https://runowo.torun.lasy.gov.pl/
.png){kind=small}
