GMINA SPYTKOWICE położona jest w zachodniej części województwa małopolskiego, w powiecie wadowickim i jest najdalej na północ wysuniętą częścią powiatu wadowickiego.W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie bielskim. Siedziba gminy to Spytkowice.Według danych z 31 marca 2011 gminę zamieszkiwały 10121 osoby. Jej północną granicę stanowi obecne koryto Wisły, zaś w części południowej sięga po Pogórze Wielickie. Graniczy z gminami: Zator, Tomice, Brzeźnica, Alwernia i Czernichów. Zajmuje obszar o powierzchni 5156 ha i zamieszkuje ją ponad 10 tysięcy mieszkańców. W jej skład wchodzi sześć sołectw: Spytkowice, Ryczów, Bachowice, Miejsce, Półwieś i Lipowa. Gmina oddalona jest o 40 km od królewskiego miasta Krakowa i o 20 km od papieskich Wadowic.
Przez gminę przebiega droga krajowa nr 44 Gliwice - Kraków oraz sieć dróg powiatowych. W Spytkowicach znajduje się węzłowa stacja kolejowa na skrzyżowaniu szlaków Oświęcim - Kraków i Wadowice - Trzebinia. Zróżnicowana rzeźba terenu, w północnej i środkowej części płaska i nizinna, a w południowej pagórkowata, poprzecinana siecią licznych wąskich i głębokich dolin oraz liczne walory przyrodniczo-krajobrazowe sprawiają, że Spytkowice należą do jednej z najbardziej malowniczych gmin tego obszaru.
Teren gminy jest znakomitą bazą wypadową do zwiedzania okolicznych zabytków i innych atrakcji turystycznych. Miejscowy krajobraz charakteryzuje się dużą ilością wód, począwszy od stawów, a skończywszy na rzece Wiśle. Starorzecza i stawy rybne są ostoją ptactwa wodnego i doskonałym miejscem do jego obserwacji.
Warto zobaczyć:
* Zamek w Spytkowicach - Zamek położony jest na północnym skraju Spytkowic, nad potokiem Bachówka.Przypuszcza się, że już w 1229 r. istniał tu gród lub drewniany zameczek, gdyż miał tutaj miejsce zjazd książąt piastowskich. Na podstawie znalezisk archeologicznych można przyjąć, że obronna budowla istniała tu pod koniec XV w. Był to zamek drewniany, wkrótce rozbudowany na murowany, piętrowy pałacyk, który
stanął w południowo-wschodniej części dzisiejszego zamku. Cały zamek miał wtedy kształt zamkniętego czworoboku. Zamek został zniszczony przez pożar w końcu XIX w. i działania wojenne w 1945r. W latach 80-tych i 90-tych XX wieku w zamku przeprowadzono gruntowne prace remontowe i konserwatorskie, podczas których przywrócono mu wczczesnobarokowy wygląd i układ przestrzenny. Obiekt jest murowany, o trzech skrzydłach ujmujących prostokątny dziedziniec. Od południa prowadzi do zamku kamienny most, zawieszony nad suchą fosą. Na zewnętrznym murze skrzydła południowego i wschodniego oraz południowo-wschodniej wieży pozostawiono nieotynkowane ceglano- kamienne fragmenty XVI-wiecznego zamku.
* Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Spytkowicach -
Wczesnobarokowa budowla murowana, orientowana, usytuowana na naturalnym wzniesieniu. Bryła kościoła składa się z prostokątnej
nawy o trzech przęsłach, do której w 1895 r. dobudowano kruchty i wieżę.
Od południa znajdują się kręcone schody, wiodące na chór muzyczny z organami z 1883 r., strych i wieżę. Korpus Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Spytkowicach nawy nakryty jest dwuspadowym dachem, ze smukłą ażurową wieżyczką na sygnaturkę w typie barokowym z około 1700 r. Wieża kościelna z XVI - wiecznym dzwonem na szczycie.
Do świątyni prowadzi kamienny portal, nad nim w niszy umieszczona jest figura Matki Bożej Królowej Świata. Przy północnej ścianie barokowa ambona z 1687 r. W północnym narożniku nawy późnobarokowy ołtarz boczny z głównym obrazem Chrystusa Ukrzyżowanego, a w południowym późnobarokowy ołtarz łaskami słynącym obrazem Matki Bożej Spytkowickiej z 1972 r. Interesującą dekoracją wnętrza kościoła są powstałe w końcu XIX wieku olejne obrazy stacji Drogi Krzyżowej, oprawione w stylowe, neobarokowe ramy.
* Pałac w Ryczowie - Na zachodnim skraju wsi wznosi się murowany dwór w stylu eklektycznym. który ze względu na swą wielkość określany jest mianem pałacu. Budynek jest dwukondygnacyjny, z nieużytkowym poddaszem oraz piwnicą pod południowo-wschodnią częścią. Po 1980 r. zdewastowany obiekt został opuszczony. W 1991 r. pałac wraz z parkiem odkupiła od gminy Zofia Piasecka Tarabuła, córka gen. Zygmunta Piaseckiego. Odtąd, wraz ze swą córką, prowadzą restaurację zdewastowanego przez poprzednich użytkowników budynku, równocześnie przywracając pierwotny układ wnętrz.
* Muzeum Regionalne w Bachowicach - Muzeum Regionalne w Bachowicach powstało w miejscu dawnej Żeńskiej Szkoły Gospodarczej im. Królowej Jadwigi, założonej w 1910 roku. Była to pierwsza tego typu placówka w regionie. Oficjalne otwarcie Muzeum miało miejsce 11 czerwca 2017 roku. Zostały w nim zgromadzone przedmioty, pamiątki i eksponaty upamiętniające trzy ważne dla naszych okolic i historii osoby tj.: ks. Prałata Franciszka Gołbę - budowniczego kościoła parafialnego, ale także oddanego sercem i życiem społecznika wspierającego w okresie międzywojennym rozwój oświaty, rolnictwa i rzemiosła, dr. Franciszka Stefczyka - pioniera polskiego ruchu spółdzielczego, założyciela Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo Kredytowych, wieloletniego współpracownika ks. Franciszka Gołby oraz Sługę Bożego Ojca Rudolfa Warzechę. W gminie Spytkowice warto zobaczyć jeszcze kaplicę św. Bartłomieja w Bachowicach. Obiekt ten został zbudowany pod koniec XVIII wieku, na miejscu zlicytowanego i rozebranego kościoła filialnego parafii Spytkowice.
* Kamienny Krzyż Pokutny - Tkwi osadzony w ziemi obok drogi prowadzącej do przysiółka Kaniów. To jedyny tego typu obiekt zachowany w Małopolsce. Prawdopodobnie powstał około 500 lat temu, o czym może świadczyć między innymi brak jakichkolwiek ornamentów. Legenda głosi, że na terenie, na którym się znajduje, popełniono morderstwo. Bandyci napadli proboszcza wracającego od chorej kobiety i zasztyletowali go licząc na łatwy tup. Zabójcy pogrzebali ciało kapłana na miejscu zbrodni, na którym wyrósł kamienny krzyż.
(źródło: www.spytkowice.net.pl i
mapa turystyczna "Gmina Spytkowice", wyd. POLKART)
