FILM PROMOCYJNY:
Czarnków – gmina wiejska w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie pilskim.
Siedziba władz gminy to Czarnków.
Na skraju Puszczy Noteckiej i Drawskiej, w dolinie Noteci otoczonej wzgórzami i wzniesieniami morenowymi leży gmina Czarnków. Te urocze i gościnne tereny, charakteryzujące się bogactwem walorów przyrodniczo-krajobrazowych znajdują się w północno-zachodniej części Wielkopolski w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim. Gmina Czarnków graniczy z miastem Czarnków oraz z gminami: Trzcianka, Wieleń, Lubasz, Połajewo, Ryczywół, Budzyń, Chodzież i Ujście. Atrakcyjnie położona Gmina, zachęca do wypoczynku. Cisza, spokój, nieskażone środowisko naturalne, lasy bogate w grzyby i zwierzynę – to atuty tych terenów. To również wymarzone miejsce dla rowerzystów, amatorów wycieczek wodnych oraz pieszych. Zwiedzanie ułatwiają oznakowane szlaki rowerowe, kajakowe, piesze oraz ścieżki przyrodniczo-dydaktyczne.
Ośrodkiem życia kulturalnego oraz handlowo-usługowego gminy jest miasto Czarnków, stanowiące odrębną jednostkę samorządową. To tu znajduje się siedziba Urzędu Gminy wraz z instytucjami obsługującymi jej mieszkańców. Gminę Czarnków tworzą 24 sołectwa i 27 wsi, w których zamieszkuje ponad 11 500 osób.
Gmina Czarnków jest gminą wiejską o powierzchni 34 611 ha, z czego 50,7% stanowią użytki rolne, a lasy i grunty leśne zajmują 41,1 %. Wiodącą funkcją gminy jest rolnictwo i gospodarka leśna. Nieskażone środowisko naturalne sprzyja rozwojowi ekologicznych upraw rolnych.
Gmina Czarnków jest miejscem przyjaznym dla mieszkańców, otwartym na rozwój i współpracę. Wspiera działania sprzyjające inwestycjom przedsiębiorstw. Stawia na rozwój obszarów gospodarki związanych z zapleczem turystycznym oraz rozwojem edukacji.
Naturalne warunki środowiskowe gminy Czarnków, sprawiają że kluczowymi sektorami gospodarki są rolnictwo i leśnictwo. Użytki rolne i lasy stanowią około 92% powierzchni, a czyste, niezanieczyszczone środowisko sprzyja ekologicznym uprawom. Gospodarstwa rolne zajmują 12 500 ha użytków rolnych (68,8% ich ogólnej powierzchni), a większość z nich nastawiona jest na produkcję zwierzęcą. Doskonałą podstawą i zapleczem do takiej działalności są duże obszary nadnoteckich łąk i tereny gruntów ornych stanowiące bazę paszową. Struktura gospodarki z podziałem na branże koncentruje się wokół handlu hurtowego i detalicznego, rolnictwa, leśnictwa i łowiectwa , transportu, budownictwa. Na terenie gminy utworzona została podstrefa Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Powstają kolejne zakłady, wiele nowych miejsc pracy. Silny rozwój przedsiębiorczości zauważalny jest w strefie podmiejskiej: Brzeźno, Grzępy, Śmieszkowo i Romanowo Dolne oraz w sołectwach: Kuźnica Czarnkowska, Gębice, Sarbia - Sarbka, Walkowice. Gmina posiada również zasoby surowców mineralnych, które tworzą złoża kopalin oraz złoża wód geotermalnych. Panorama okalająca gminę to wzgórza i wzniesienia przecięte doliną rzeki Noteci.
Prawdziwym skarbem tej części gminy są jej naturalne walory przyrodnicze, malownicze krajobrazy oraz kompleksy leśne, które są ostoją dzikiej zwierzyny.
Dla tego terenu ustanowiono formę ochrony przyrody zwaną Obszarem Chronionego Krajobrazu „Dolina Noteci”, który stanowi fragment unikalnego krajobrazu doliny rzecznej wraz z jej krawędziami i przyległymi wzgórzami morenowymi. Występuje tu znaczna różnorodność krajobrazu, na co składają się płaskie torfowiska dna doliny rzecznej, rozcięcia wąwozowe krawędzi doliny pod Czarnkowem, zatopione w torfach wydmy w okolicach Gajewa, rozległe obszary naturalnych łąk turzycowych w rejonie Romanowo – Radolin i Nowe Dwory – Jędrzejewo oraz wzgórza morenowe w okolicach Czarnkowa.
Wzgórza morenowe na granicy z miastem Czarnków to morena czarnkowska zwana „Szwajcarią Czarnkowską”, uznawana za jeden z najbardziej uroczych zakątków Wielkopolski.
Dolina Noteci została również objęta ochroną przyrody w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 na terytorium Unii Europejskiej i obejmuje dwa obszary: ,,Dolinę Noteci" specjalny obszar ochrony siedlisk i ,,Nadnoteckie Łęgi" obszar specjalnej ochrony ptaków.
W południowo-wschodniej części gminy w okolicy Gębiczyna leży Rezerwat Przyrody ,,Źródliska Flinty”, którego przedmiotem ochrony jest ekosystem leśny, zaroślowy, bagienny, wodny i torfowiskowy stanowiący obszar źródliskowy rzeki Flinty.
Największy kompleks leśny, obejmujący północno - zachodnią i zachodnią część gminy, to fragment Puszczy Drawskiej z niezwykłymi obszarami leśnymi.
Dolina Noteci odznacza się wysokimi walorami przyrodniczymi i wyjątkowym krajobrazem. Przepiękne tereny, bogactwo rzadkich gatunków roślin i zwierząt zachęca do turystyki przyrodniczej. Dawniej obszar ten stanowiło pasmo rozlewisk i trzęsawisk wyżłobionych przez wody z topniejącego lodowca. Rozwijające się rolnictwo spowodowało, że miejsce to zostało przekształcone w rozległe łąki i pastwiska. Jednak zaniechanie gospodarki rolnej powoli przywraca krainie pierwotny krajobraz.
Dzisiaj tereny ciągnące się wzdłuż linii Noteci są doskonale zachowanym kompleksem dolino – bagiennym z cennymi w skali Europy zbiorowiskami roślinnymi oraz bogactwem fauny, zwłaszcza ptactwa wodnego i błotnego takiego jak: bąk, kania ruda, błotnik łąkowy, kropiatka, zielonka, derkacz, rycyk, rybitwa czarna. W wodach Noteci stwierdzono rzadkie gatunki ryb, m.in.: łososia, głowacza białopłetwego, bolenia, piskorza, świnkę i certę, a w starorzeczach i torfiankach występuje kumak nizinny. Najciekawszym pod względem przyrodniczym odcinkiem Doliny Noteci są
Nadnoteckie Łęgi. Obejmują 50-kilometrowy fragment doliny od Wielenia,
aż do ujścia rzeki Gwdy. To właśnie tutaj przebiega trasa migracji
ptaków przelatujących z lęgowisk Wschodniej Europy, Syberii i
Skandynawii na zimowiska położone w północnej Afryce i zachodniej
Europie. Jest to jedna z kilku najważniejszych krajowych ostoi lęgowych
podróżniczka, kulika wielkiego oraz bociana białego.
Nadnoteckie Łęgi są również ważną ostoją dla bobra i wydry.
Korzystne cechy środowiska przyrodniczego i wysokie walory krajobrazowe są atrakcyjne dla rozwoju turystyki i wypoczynku. Wynikają one z występowania zwartych kompleksów leśnych, które bez wątpienia są skarbem Gminy Czarnków zasobnym w dziką zwierzynę. W gminie istnieje 9 obwodów łowieckich, w których działa 5 kół zrzeszających myśliwych. Celem ich jest gospodarka łowiecka, w tym ochrona zwierzyny, dokarmianie i dbanie o stan pogłowia oraz uprawa poletek łowieckich. Szczególne zasady prowadzenia gospodarki leśnej są ustalone zwłaszcza dla lasów ochronnych, gdzie ochronie podlegają również rzadkie i reliktowe gatunki roślin, głownie rosnące na terenach bagiennych oraz zwierzęta, w tym szczególnie ptaki migrujące pradoliną Noteci oraz ptaki drapieżne i brodzące. Ważną ostoją zwierząt jest fragment pradoliny Noteci, na wschód od Wielenia aż do ujścia Gwdy, nazywany Nadnoteckimi Łęgami. Na terenie tym gniazdują najbardziej zagrożone wymarciem gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt m.in. bąk, kania ruda, błotniak łąkowy, kropiatka, zielonka, derkacz i kulik wielki oraz rzadko występujące gatunki, jak rycyk, rybitwa czarna i podróżniczek. Ponadto na terenie Leśnictwa Gębiczyn i Gębice w pobliżu stawów i cieków wodnych można spotkać żurawie. Są to jednocześnie jednostki osadnicze, w których w ostatnich latach rozwija się rekreacja i wypoczynek. Ciekawym zjawiskiem przyrodniczym są także występujące na terenie gminy bobry.
WARTO ZOBACZYĆ:
> SZWAJCARIA CZARNKOWSKA - Na tle płaskiej Doliny Noteci wznosi się jedna z największych przyrodniczych i turystycznych atrakcji regionu - Morena Czarnkowska nazywana również „Szwajcarią Czamkowską". Ta urzekająca pięknem kraina została ukształtowana 12 tysięcy lat ternu pod wpływem lądolodu zlodowacenia bałtyckiego. Malownicze wzgórza na terenie Gminy rozciągają się na niewielkim odcinku kilkunastu kilometrów od Ciszkowa, przez Górę n. Notecią, Goraj, Pianówkę aż do Czarnkowa. Wzniesienia moreny przecina linia kolejowa, która pod względem krajobrazowym jest jedną z najatrakcyjniejszych linii kolejowych w Wielkopolsce. Obszar moreny choć niewielki posiada bogatą oraz unikatową florę i faunę. Porośnięty jest drzewostanem liściastym, w którym spotkamy starodrzew dębowy i bukowy. „Szwajcaria Czarnkowska" na wiele do zaoferowania zwiedzającym, to miejsce pokochają amatorzy pieszych, jak i rowerowych wycieczek. Różnica wzniesień, ciekawe podejścia i podjazdy. niezapomniane widoki oraz perła architektoniczna Gminy, czyli Zamek w Goraju zauroczą każdego i zachęcą do powrotu.
> FLORYSTYCZNY REZERWAT PRZYRODY ,,ŹRÓDLISKA FLINTY" - Na obszarze sandru rzeki Flinty w 1988 roku utworzono unikalny o niepowtarzalnych atutach przyrodniczych, florystyczny rezerwat „Źródliska Flinty". Celem powołania rezerwatu była ochrona ekosystemu leśnego, zaroślowego, bagiennego, wodnego oraz torfowiskowego wraz z ich bogactwem i różnorodnością biotyczną. Rezerwat znajduje się na terenie kompleksu leśnego będącego pozostałością dawnej puszczy pokrywającej w przeszłości północną część Wielkopolski. Charakterystycznym miejscem rezerwatu jest malownicze rynnowe jezioro Niewiemko z szerokimi strefami roślinności szuwarowej. Na terenie o powierzchni blisko 45 ha występuje 230 gatunków roślin, m.in. kruszyna pospolita, kalina koralowa, bagno zwyczajne i rosiczka. Tereny źródliska zamieszkują liczne zwierzęta, zarówno te często spotkane oraz gatunki chronione takie, jak gacek wielkouchy, żmija zygzakowata, daniel, bóbr czy okresowo wilk. Prawdziwym bogactwem rezerwatu są ptaki, reprezentowane przez 32 gatunki, m.in. żurawia, czaplę, zimorodka, lelka I mysikrólika.
> BRZEŹNO Wieś szlachecka Brzezno położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa pilskiego.Od czasów staropolskich wieś należała do zacnego rodu Czarnkowskich herbu Nałęcz. Warto obejrzeć park dworski, dwór i oficynę z XIX wieku.
> BUKOWIEC - Neoromański kościół z około roku 1879.
> GORAJ-ZAMEK - Zespół Pałacowo - Parkowy jest przykładem neorenesansowej rezydencji wzniesionej dla jednej z najznakomitszych rodzin arystokratycznych ówczesnej Europy - Wilhelma Bolka Emanuela von Hochberga i jego żony Annemarie von Arnim. Architektura pałacu nawiązuje do późnorenesansowego założenia zamkowego w Varenholz w Westfalii. W jego wnętrzach zachowały się częściowo elementy dawnego wyposażenia. Zespół usytuowany malowniczo wśród wzniesień morenowych wysoko wyniesionych nad dolinę Noteci, zbudowany został w latach 1908-1912. Ta okazała siedziba składa się z zamku i położonych w pewnym oddaleniu obiektów gospodarczych: masztelarni, garażu oraz domu ogrodnika. Do zespołu należy również usytuowany po przeciwnej stronie drogi do wsi Goraj budynek administracyjno-biurowy, wzniesiony w okazałych neobarokowych formach pałacowych. Pomysłodawcą był najprawdopodobniej sam właściciel Wilhelm von Hochberg. Formy rezydencji naśladują późnorenesansowe założenie zamkowe z Varenholz w Westfalii.Obecnie zachowane zostały niektóre elementy wyposażenia m.in. marmurowe kominki, boazeria w sali balowej oraz obrazy ze scenami sielankowymi. W kompleksie pałacowym funkcjonuje Zespół Szkół Leśnych. Park o charakterze parku leśnego o powierzchni 6,3 ha , zachował unikalne skupienie rzadkich gatunków drzew egzotycznych, m.in. występuje: jodła jednobarwna, chojna kanadyjska, żywotnik zachodni, sosna weymutka, limba, oraz grupa buków stanowiąca pomniki przyrody.
> KUŹNICA CZARNKOWSKA Stara wieś, która nazwę wzięła od pieca do wytopu żelaza. W roku 1686 powstał tutaj zbór ewangelicki dla protestantów z Czarnkowa. Pałac murowany, zbudowany w latach 1820-1830, kilkakrotnie restaurowany o cechach neorenesansowych. Oficyna pałacowa murowana z około 1840 roku. Park dworski krajobrazowy z połowy XVIII wieku, połowy XIX wieku i początków XX wieku z zachowanym starodrzewem i pierwotnym układem przestrzennym.
> CISZKOWO Wieś o przepięknym krajobrazie, położona wśród wzgórz morenowych na skaju doliny rzeki Noteć z przeprawą promową. Z zabytków na uwagę zasługuje zespół dworsko-parkowy z początków XIX wieku oraz spichlerz o konstrukcji szachulcowej z XVIII, XX wieku.
> GĘBICE Dwór wzniesiony w 2 połowie XVIII wieku dla ówczesnego właściciela Kazimierza Radońskiego, został w 1908 roku i w latach powojennych kilkakrotnie przebudowany.Późniejsze włości rodu Paliszewskich. W południowo-zachodniej części zespołu dworsko-parkowego usytuowana jest murowana kaplica dworska p.w. św. Zofii. Ten cenny zabytek sztuki sakralnej wzniesiony został w 1785 roku w późnobarokowych formach. Początki parku dworskiego, który rozpościera się na obszarze 5,61 ha sięgają natomiast XVIII wieku, w którym z dawnego drzewostanu zostały tylko dwa pomniki przyrody lipa i cis oraz kilka okazów dębów, jesionów, świerków i kasztanowców.
> GĘBICZYN Zagroda olęderska jest niezwykle cennym , jedynym tak dobrze zachowanym przykładem XVIII wiecznego budownictwa olęderskiego usytuowanym na obrzeżach Puszczy Noteckiej. Na belce stropowej zachowany został napis fundacyjny wraz z datą 6 lipca z 1747 roku.
> SARBIA Dawniej Sarby, położona na północny-wschód od Czarnkowa w okolicy lesistej i pagórkowatej, pochylony ku dolinie Noteci. W roku 1580 należała do Jadwigi Czarnkowskiej i Barbary Rogozińskiej, około 1677 roku odziedziczył Sarbie Andrzej Franciszek Gębicki, a od 1773 roku Kajetan Lewański, później rodzina Swiniarskich. Początkowo na tych terenach gospodarowali Niemcy, a po II wojnie ziemię zajęli Polacy z kresów wschodnich.
> RADOSIEW - Dzwonnica drewniana z pierwszej połowy XIX wieku dzwonem z 1824 roku
> ŚREDNICA Mała miejscowość o rozrzuconej zabudowie w kompleksie leśnym. Miejscowość, która najczęściej w przeszłości zmieniała swoją nazwę. Początkową nazwę Maryi Gaj, Niemcy zmienili na Marienbusch. Po wojnie nadano nazwę Wielka Bieda. Wieloletnie starania spowodowały, że w 1982 roku nadano nazwę Średnica, która obowiązuje do dnia dzisiejszego. W Średnicy - Kościół pw. Chrystusa Króla wybudowany został w 1886 roku w stylu neogotyckim.
> WALKOWICE - Śluza nr 13, "Walkowice" - 117,5km na drodze wodnej E70 Wisła-Odra – szlak żeglugi śródlądowej o długości 294,3 km, łączący Wisłę z Odrą na rzece Noteć
źródło: www.czarnkowgmina.pl
