Powiat sokołowski – powiat w Polsce, we wschodniej części województwa mazowieckiego, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Sokołów Podlaski.
W skład powiatu wchodzi 9 gmin:
gminy miejskie: Sokołów Podlaski
gminy miejsko-wiejskie: Kosów Lacki
gminy wiejskie: Sokołów Podlaski, Sterdyń, Repki, Bielany, Jabłonna Lacka, Sabnie, Ceranów
miasta: Sokołów Podlaski, Kosów Lacki
Według danych z 31 grudnia 2019 roku powiat zamieszkiwały 53 804 osoby. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 53 617 osób.
Powiat sokołowski położony jest w środkowo-wschodniej części największego pod względem powierzchni województwa w Polsce - mazowieckiego. Jego powierzchnia wynosi 1131,17 km², co stanowi 3,2% powierzchni województwa i klasyfikuje go na 13 pozycji spośród 37 powiatów ziemskich w województwie. Od północy graniczy z powiatem ostrowskim, od zachodu z powiatem węgrowskim, od strony południowej z powiatem siedleckim, natomiast od strony wschodniej sąsiaduje z dwoma powiatami, które stanowią część województwa podlaskiego – wysokomazowieckim i siemiatyckim. Warto wspomnieć, iż granica północna i wschodnia wyznaczone są naturalnie, na przeszło 60-kilometrowym odcinku rzeki Bug. Pod względem struktury administracyjnej, powiat sokołowski podzielony jest na 9 gmin – 1 miejska (Sokołów Podlaski), 1 miejsko-wiejska (Kosów Lacki) oraz 7 wiejskich (Bielany, Ceranów, Jabłonna Lacka, Repki, Sabnie, Sokołów Podlaski oraz Sterdyń), które podzielone są łącznie na 233 sołectwa. Powiat sokołowski zamieszkiwany jest przez 53 617 osób, co w przeliczeniu na powierzchnię, daje gęstość zaludnienia na poziomie 47 osób/km². Ma charakter rolniczy - 70 % ogólnej powierzchni zajmują użytki rolne, z czego 53 % stanowią grunty orne, 16 % łąki i pastwiska oraz 1% sady. Lasy w powiecie sokołowskim zajmują ponad 22%, zaś wody 1% ogólnej powierzchni.
Głównymi szlakami komunikacyjnymi w powiecie są drogi krajowe: nr 62 Węgrów – Sokołów Podlaski – Drohiczyn, Nr 63 Siedlce – Sokołów Podlaski – Ceranów – Nur oraz wojewódzkie: nr 627 Sokołów Podlaski – Ostrołęka, Nr 695 Kosów Lacki – Ceranów.
Ziemia sokołowska jest niezwykle atrakcyjna dla turystów chcących zarówno wypocząć jak i aktywnie spędzić urlop. Znajduje się tu wiele miejsc wartych odwiedzenia, bardzo atrakcyjnych pod względem historycznym. Tereny przyciągają także pięknym krajobrazem i czystym środowiskiem przyrodniczym. W całości należą do ekologicznego obszaru” Zielone Płuca Polski”, a duża część lasów stanowi znaczną powierzchnię Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego. Na terenie powiatu sokołowskiego jest wiele cennych i objętych ochroną obszarów oraz obiektów przyrodniczych, siedem rezerwatów przyrody, ponad sto pomników przyrody, użytki ekologiczne. Główną rzeką przepływającą przez obszar powiatu jest Bug, która jest jedną z ostatnich w Europie dużych rzek o praktycznie nie zmienionej przez człowieka dolinie o naturalnym charakterze, z licznymi zakolami, starorzeczami, łąkami zalewowymi i lasami łęgowymi. Na sieć rzeczną powiatu składają się również mniejsze rzeczki, strumienie i cieki wodne, stanowiące dopływy rzeki Bug, wśród których najważniejsze to Kosówka, Buczynka, Cetynia, Turna i Myśla.
Praktycznie każda z gmin i miast posiadają bogatą i wyjątkową historię, które tworzyły w przeszłości znakomite rody Radziwiłłów, Krasińskich, czy Ossolińskich. Warto również podążyć śladami wspaniałych bohaterów historycznych wydarzeń: Stanisława Brzóski, Feliksa Bartczuka, Władysława Rawicza. Na terenie powiatu jest wiele zabytkowych zespołów pałacowo-parkowych, kościołów, przydrożnych figurek, kapliczek, a także pomników. Bardzo ważnym miejscem pamięci narodowej jest Muzeum Treblinka Niemiecki Nazistowski Obóz Zagłady i Obóz Pracy 1941-1944.
Powiat sokołowski to także przyjaźni i gościnni mieszkańcy, chętnie goszczący turystów w gospodarstwach agroturystycznych, hotelach, punktach gastronomicznych. Na terenie Powiatu kultywowana jest sztuka ludowa między innymi: wycinanki z opłatka, rękodzieło artystyczne, haft, rzeźba w drewnie, wikliniarstwo, gra na ligawkach.
W Powiecie Sokołowskim odbywa się wiele imprez kulturalno-artystycznych, sportowych i edukacyjnych organizowanych przez samorządy, ośrodki kultury i organizacje pozarządowe:
Do cyklicznych imprez należą miedzy innymi:
• Świąteczny Jarmark Wielkanocny połączony z Powiatowym Konkursem Tradycyjnych Wypieków Wielkanocnych,
• Powiatowy Dzień Strażaka,
• Dożynki Powiatowe,
• Biesiada Podlaska,
• Świąteczny Jarmark Bożonarodzeniowy połączony z Prezentacją Gry na Ligawkach.
WARTO ZOBACZYĆ:
Ceranów - Zespół pałacowo-parkowy
Zespół pałacowo - parkowy w Ceranowie w skład którego wchodzi pałac, szereg budynków oraz park pałacowy usytuowany na południowo – wschodnim krańcu miejscowości.
Pałac w Ceranowie - skromny, choć okazały gmach powstał na planie litery H według projektu znanego architekta okręgu warszawskiego Bolesława Podczaszńskiego, który zaprojektował także miejscową świątynię. Budowa ukończona została w 1877 r.
Pierwotnie dwór był murowany z cegły i otynkowany, o regularnej bryle, w części korpusu głównego parterowy, w bocznych skrzydłach dwukondygnacyjny z balkonami. Wejście poprzedzone gankiem filarowo - kolumnowym. Wystrój architektoniczny ograniczony do boniowania narożnego, profilowanych opasek okiennych oraz prostych naczółków nadokiennych w poziomie parteru, profilowanego gzymsu koronującego z matulami. Otaczało go piękne założenie ogrodowo-parkowe. Przed dworem był staw, po którym można było pływać łódkami. Całość została skomponowana w duchu klasycyzmu.
Kirkut - Ok. kilometra za Kosowem Lackim, przy drodze do Sokołowa, znajdują się fragmenty ogrodzenia dawnego cmentarza żydowskiego, obecnie teren porośnięty jest lasem.
Dwór Kuszellów - Dwór Kuszellów – murowany, wzniesiony w drugiej połowie XIX w. przez Edmunda Kuszella, ulokowany przy drodze do Sokołowa, obecnie własność prywatna.
Nowa Wieś - Drewniany dwór w Nowej Wsi gm. Kosów Lacki.
Zespoły dworsko-parkowe - Zespoły dworsko-parkowe w miejscowościach: Dębe Nowe (dwór murowany Feliksa Chróścickiego z 1903 r. i Tosiach (dwór z początku XX w.) gm. Kosów Lacki.
Jakubiki - Drewniany młyn - Drewniany młyn wodny (obecnie elektryczny) w Jakubikach gm. Kosów Lacki oraz dwa murowane młyny motorowe (obecnie elektryczne) w Kosowie Lackim.
Sterdyń - Zespół pałacowo-parkowy - Zespół pałacowo-parkowy w Sterdyni złożony z pałacu oraz dwóch oficyn połączonych z korpusem głównym oraz odcinkami muru z bramkami (rezydencja barokowa z XVII-XVIII rozbudowana i przekształcona w początku XIX w.).
Kurowice - Pałac - Pałac w Kurowicach gm. Sabnie z 1840 r. w stylu klasycystycznym, z murowanym spichlerzem z połowy XIX wieku i kaplicą barokową z XVIII wieku z żeliwną figurą Matki Boskiej.
Kupientyn - Dwór - Dwór w Kupientynie gm. Sabnie położony przy zjeździe z grobli od wsi, cały ogrodzony płotem drewnianym. Były tu liczne wrota i drzwi zasuwane żelaznymi drągami, zamykane na różnego rodzaju zamki.
Grodzisk - Zespół dworski - Zespół dworski w Grodzisku gm. Sabnie. Został założony XIX w. przez rodzinę Żółkowskich w rękach których był do 1944 roku. Od 1977 roku działkę użytkuje Koło Łowieckie „Olszynka” z Warszawy.
Wirów - Klasztor prawosławny żeński
Klasztor prawosławny żeński z połowy XIX wieku, obecnie Dom Pomocy Społecznej w Wirowie gm. Jabłonna Lacka.
Czworaki w Szkopach - Powstał w 2 połowie XIX w
wór w Szkopach - Powstał w 2 połowie XX w. drewniany, parterowy dwór, nakryty dachem naczółkowym, z przeszkloną sionką poprzedzającą wejście
Karskie - Dwór drewniany z końca XVIII wieku - Dwór drewniany prawdopodobnie z końca XVIII wieku (pierwotnie karczma) Karskie gm. Repki.
Mołomotki - Dwór murowany z połowy XIX wieku - Dwór murowany z połowy XIX wieku z resztkami parku w Mołomotkach gm. Repki.
Pałac w Patrykozach - neogotycka rezydencja zbudowana w latach 1832-1843 wg projektu arch. Franciszka Jaszczołda na zamówienie generała wojsk polskich Teodora Lubicz - Szydłowskiego.
Bachorza - Zespół dworsko-parkowy - Zespół dworsko-parkowy w Bachorzy gm. Sokołów Podlaski, klasycystyczny, na planie litery H. Korpus budowli z czasów Hetmana Ogińskiego z dwoma bocznymi skrzydłami dodanymi przed 1850r. Park przy dworku zajmował ok. 3ha (obecnie bardzo zniszczony).
źródło: www.powiat-sokolowski.pl; www.it.powiat-sokolowski.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz