Powiat nowotomyski – powiat w Polsce (województwo wielkopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nowy Tomyśl.
W skład powiatu wchodzą:
gminy miejsko-wiejskie: Lwówek, Nowy Tomyśl, Opalenica, Zbąszyń
gminy wiejskie: Kuślin, Miedzichowo
miasta: Lwówek, Nowy Tomyśl, Opalenica, Zbąszyń.
ZARYS GOSPODARCZY:
Powiat nowotomyski jest znany z uprawy chmielu i wikliny, które zależą od uwarunkowań przyrodniczych i historycznych. W Nowym Tomyślu istnieje Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa, w którym można podziwiać wielowiekowy dorobek w tej dziedzinie. Nowotomyski chmiel stał się w drugiej połowie XIX w. znany w całej Europie i stanowił źródło utrzymania oraz podstawę dobrobytu wielu mieszkańców miasta i okolic.
W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie nowotomyskim obejmowała ok. 0,7 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 1,9% do aktywnych zawodowo.
ZARYS PRZYRODNICZY:
Krajobraz Powiatu Nowotomyskiego ukształtował lądolód skandynawski w okresie tzw. zlodowacenia bałtyckiego sprzed 15 tys lat. Pomimo tego, że powiat ten leży na Pojezierzu Wielkopolskim to występuje tu stosunkowo niewiele jezior, głownie w jego części zachodniej.
Dominującym elementem tego obszaru jest Sandr Nowotomyski, który stanowi największy w Wielkopolsce równinny obszar sandrowy. Rozciąga się on na wysokości ok. 70-80 m n.p.m między środkowopoznańską moreną czołową w części północnej, a Pradoliną Warciańsko – Odrzańską na południe od Wolsztyna. Na obszarze tym rozciągają się obszary borów sosnowych i niezbyt żyznych pól. W obniżeniach występują obszary nadające się do wykorzystania rolniczego, płyną tu również rzeczki – Czarna Woda, Bobrówka, Szarka, Dojca. Pozostałości wcześniejszego okresu lodowego są ostańce wysoczyznowe zbudowane z glin i iłów. Największy z tych ostańców o wysokości 101 m n.p.m. położony jest 6 km na płn.zach. od Nowego Tomyśla. W celu jego ochrony powstał Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Glińskie Góry”. Występują tutaj także wydmy powstałe w skutek działalności wiatru bezpośrednio po ustąpieniu lodowca. Niektóre z nich wznoszą się nawet na 20 m ponad otaczający teren. Przez powiat nowotomyski z północy na południe ciągnie się również Wał Lwówecko – Rakoniewicki od Lwówka po Pradolinę Warciańsko – Odrzańską na płd. od Rakoniewic. Ten zasadniczo płaski teren urozmaicają nieliczne wydmy oraz wzgórze położone przy drodze pomiędzy Chmielinkiem, a Lwówkiem o wysokości 138 m n.p.m., które jest najwyższym punktem powiatu nowotomyskiego.
Na wschód od Wału Lwówecko - Rakoniewickiego znajduje się wysoczyzna morenowa będąca częścią Równiny Opalenickiej. Występują tu urodzajne gleby rolnicze, natomiast stosunkowo niewiele lasów, głownie liściastych w płd-wsch. części tego obszaru. Zachodnie krańce powiatu opadają ku Obniżeniu Obrzańskiemu, zwanemu także Bruzdą Zbąszyńską , stanowiącą część Pojezierza Lubuskiego. Podstawą wydzielenia tego obszaru był fakt, iż w czasie ostatniego zlodowacenia istniejąca uprzednio dolinę wypełnił lód. Z tego powodu jest to teren nisko położony (ok. 60 m n.p.m.). W okolicach jez. Rybojadło, znajduje się najniższy punkt powiatu na wysokości 51 m n.p.m. Północno-zachodnia granica powiatu opiera się o fragment Ozu Pszczewskiego – długiego na 20 km od Trzciela po Goraj, ciągu pagórków polodowcowych.
Rzeki:
Największa rzeka opisywanego terenu to Obra, lewy dopływ Warty, która zaledwie zahacza o zach. skraj powiatu, gdzie łączy kilka jezior. W zasięgu prawobrzeżnych dopływów Obry leży cały powiat nowotomyski. Jednym z tych dopływów jest Czarna Woda, wypływająca z łąk koło wsi Konin, która płynie wśród pisaków Sandru Nowotomyskiego najpierw na płd., a potem na zachód i uchodzi po 24 km do Obry w Trzcielu. Dopływem Czarnej Wody jest Bobrówka (dł.9 km) mająca początek koło wsi Sękowo.
Południową część Sandru odwadnia Szarka, wypływająca koło Kozich Lasek. Przepływa m.in. przez Nowy Tomyśl i Boruję Kościelną i po 33 km kończy swój bieg w jez. Grójeckim koło Chobienic.
Wał Lwówecko – Rakoniewicki pozbawiony jest większych cieków wodnych, natomiast obszar na wschód od niego leży w zlewni Mogilnicy. Jest to nietypowa rzeka wypływająca z jez. Pniewy i po 67 km uchodząca do kanałów obrzańskich koło Kościana. Mogilnicę cechuje brak wyraźnej doliny, nie wykorzystuje ona też żadnej z rynien polodowcowych, a dość rozgałęziony układ dopływów ma kształt zwany „liściastym”. Świadczy to o tym, że rzeka ta ma niebyt długą przeszłość i powstała dla odwodnienia terenu już po zakończeniu epoki lodowcowej.
Klimat:
Tutejszy klimat cechują wilgotne i ciepłe lata oraz łagodne zimy (na ogół z małą ilością śniegu). Średnia wieloletnia temperatura roczna wynosi 7,8°C (najzimniejszy styczeń ma temperaturę -1,7°C, a najcieplejszy lipiec 17,7°C). Długość trwania bezzimia określono na 271 dni, choć przymrozki zdarzają się od 10 października do 15 maja. Okres wegetacyjny trwa przeciętnie 214 dni. Opadów jest nie tylko mało (rocznie zaledwie 500 mm), ale także ich rozkład jest niekorzystny. Od maja do lipca występuje coś w rodzaju pory deszczowej, kiedy to spada 49% rocznej normy opadów. Cechą charakterystyczną tutejszego mikroklimatu są mgły i duża wilgotność z powodu płytkiego występowania wód gruntowych.
Pod względem geobotanicznym powiat nowotomyski wchodzi w skład okręgu poznańsko- gnieźnieńskiego, w którym wyraźnie zaznacza się wpływ na przyrodę małej ilości opadów oraz obniżenie poziomu wód gruntowych spowodowane wylesieniami i melioracjami na terenach rolnych. Ze względu na pokrycie glebowe i przesuszenie bardzo rzadko występują tu lasy o większej wilgotności oraz torfowiska. W istniejących kompleksach leśnych przeważają sztucznie wprowadzone uprawy sosnowe, natomiast dominującym elementem krajobrazu są tutaj monokulturowe zbiorowiska upraw rolnych.
Lasy:
Największy kompleks leśny porasta piaszczysty obszar Sandru Nowotomyskiego. Rozciąga się on na płn. zach. od Nowego Tomyśla, aż po dolinę Obry i skraj Pojezierza Miedzychodzko – Sierakowskiego. Bardziej urozmaicone są lasy na zach. od Opalenicy (w rejonie Porażyna), choć i tutaj jest wiele terenów piaszczystych pokrytych monotonnymi borami sosnowymi. Na szczególną uwagę zasługują natomiast nieduże kompleksy lasów liściastych i mieszanych, porastających żyzne obszary nad Mogilnicą w rejonie Opalenicy oraz ciekawie pofałdowane okolice Wąsowa i Chraplewa.
Fauna:
Fauna tego obszaru nie odbiega zasadniczo od innych fragmentów regionu. Na obszarach leśnych żyją jelenie, kuny, dziki lisy. Występują tutaj także sarny, które coraz częściej pojawiają się na polach, zmniejsza się natomiast liczebność zajęcy. Świat ptaków jest typowy dla obszarów rolnych i leśnych. Szczególne miejsce w ochronie ptactwa zajmuje rezerwat na Jez. Zgierzynieckim im. Bolesława Papiego, który jest jedną z najważniejszych ostoi ptaków w kraju.
Rezerwaty przyrody:
*"Rezerwat na Jez. Zgierzynieckim im. Bolesława Paiego" (90 ha, utworzony w 1974 r. ) jest rezerwatem ornitologicznym. Obejmuje płytkie, zarastające jezioro (wraz z otoczeniem), leżące 5 km na wsch. od Lwówka, po płd - wsch stronie wsi Zgierzynka. W trudno dostępnym miejscu mają tu miejsce lęgów liczne ptaki wodne i błotne, w tym rzadkie i chronione. Zaobserwowano tu blisko 140 gatunków ptaków (w tym 60 odbywa-jących tu lęgi), z których największą osobliwością są gęsi gęgawy (jedyne miejsce gnieżdżenia się w Wielkopolsce). W okresie jesiennym jest to doskonałe miejsce obserwacji żurawi, które zbierają się tutaj przed odlotem w ogromne stada.
Wprowadzenie ochrony zahamowało dalsze osuszanie terenu, a także prowadzenie gospodarki rolnej w okolicy zgodnie z wymogami ochrony środowiska. Ze względu na przyrodnicze znaczenie tego miejsca proponowane jest znaczne powiększenie rezerwatu (w tym przyłączenie położonego nieco dalej na płd. rezerwatu „Wielki Las”), a na razie otoczenie jeziora jest chronione jako użytek ekologiczny.
W nazwie rezerwatu upamiętniony jest wywodzący się z włosko – niemieckiej rodziny ornitolog – amator Bolesław Papi (1923 – 44). Zginął on w Starachowicach w czasie przeprowadzonego przez Armię Krajową zamachu na szefa radomskiego gestapo.
*Rezerwat „Wielki Las” (3,00 ha, utworzony w 1959r.) znajduje się 5 km na wsch. od Lwówka. Na płn. od wsi Pakosław znajduje się kompleks lasów liściastych i mieszanych, porastający podmokły teren będący obszarem źródliskowym prawego ramienia Mogilnicy. Ochroną objęto niewielki fragment pośrodku tego kompleksu, z rzadko występującym żyznym łęgiem jesionowo – wiązowym z domieszką dębów i jaworów oraz pojedynczymi bukami i olszami. Rosną tu okazy drzew przekraczające 30 m wysokości, w wieku do 130 lat.
*Rezerwat „Urbanowo” (8,09 ha, utworzony w 1960r.) położony jest 4 km na płd. – wsch. od Opalenicy. Obejmuje zespół łęgowego lasu olszowego w wieku ok. 100 lat, rosnącego na płaskim, okresowo podtapianym terenie terasy zalewowej doliny Mogilnicy. Na glebie murszowej, wykształconej z piasków gliniastych, występują tu olsze czarne (w wieku do 100 lat) z domieszką brzóz, dębów, wiązów i jesionów. Wskutek prac melioracyjnych i obniżania się poziomu wód gruntowych lasy tego rodzaju są coraz rzadsze. W wilgotniejszych miejscach łęg przechodzi w ols, a między tymi zespołami występują fragmenty lasów mieszanych o charakterze przejściowym.
*"Rezerwat na Jez. Zgierzynieckim im. Bolesława Paiego" (90 ha, utworzony w 1974 r. ) jest rezerwatem ornitologicznym. Obejmuje płytkie, zarastające jezioro (wraz z otoczeniem), leżące 5 km na wsch. od Lwówka, po płd - wsch stronie wsi Zgierzynka. W trudno dostępnym miejscu mają tu miejsce lęgów liczne ptaki wodne i błotne, w tym rzadkie i chronione. Zaobserwowano tu blisko 140 gatunków ptaków (w tym 60 odbywa-jących tu lęgi), z których największą osobliwością są gęsi gęgawy (jedyne miejsce gnieżdżenia się w Wielkopolsce). W okresie jesiennym jest to doskonałe miejsce obserwacji żurawi, które zbierają się tutaj przed odlotem w ogromne stada.
Wprowadzenie ochrony zahamowało dalsze osuszanie terenu, a także prowadzenie gospodarki rolnej w okolicy zgodnie z wymogami ochrony środowiska. Ze względu na przyrodnicze znaczenie tego miejsca proponowane jest znaczne powiększenie rezerwatu (w tym przyłączenie położonego nieco dalej na płd. rezerwatu „Wielki Las”), a na razie otoczenie jeziora jest chronione jako użytek ekologiczny.
W nazwie rezerwatu upamiętniony jest wywodzący się z włosko – niemieckiej rodziny ornitolog – amator Bolesław Papi (1923 – 44). Zginął on w Starachowicach w czasie przeprowadzonego przez Armię Krajową zamachu na szefa radomskiego gestapo.
*Rezerwat „Wielki Las” (3,00 ha, utworzony w 1959r.) znajduje się 5 km na wsch. od Lwówka. Na płn. od wsi Pakosław znajduje się kompleks lasów liściastych i mieszanych, porastający podmokły teren będący obszarem źródliskowym prawego ramienia Mogilnicy. Ochroną objęto niewielki fragment pośrodku tego kompleksu, z rzadko występującym żyznym łęgiem jesionowo – wiązowym z domieszką dębów i jaworów oraz pojedynczymi bukami i olszami. Rosną tu okazy drzew przekraczające 30 m wysokości, w wieku do 130 lat.
*Rezerwat „Urbanowo” (8,09 ha, utworzony w 1960r.) położony jest 4 km na płd. – wsch. od Opalenicy. Obejmuje zespół łęgowego lasu olszowego w wieku ok. 100 lat, rosnącego na płaskim, okresowo podtapianym terenie terasy zalewowej doliny Mogilnicy. Na glebie murszowej, wykształconej z piasków gliniastych, występują tu olsze czarne (w wieku do 100 lat) z domieszką brzóz, dębów, wiązów i jesionów. Wskutek prac melioracyjnych i obniżania się poziomu wód gruntowych lasy tego rodzaju są coraz rzadsze. W wilgotniejszych miejscach łęg przechodzi w ols, a między tymi zespołami występują fragmenty lasów mieszanych o charakterze przejściowym.
*Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Glińskie Góry”. Zespół wydm parabolicznych Sandru Noowtomyskiego o pow. 1141,3 ha porośnięty borem sosnowym. Znajduje się tam punkt widokowy. Przez najciekawszy fragment tego zespołu przyrodniczo-krajobrazowego biegnie ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna „Bolewickei Bory”. (Przyłek – gm. Nowy Tomyśl).
Niewielki fragment gminy Miedzichowo, położony nad jeziorami w rynnie między Trzcielem a Pszczewem, znajduje się w granicach Pszczewskiego Parku Krajobrazowego, a nieco większy (na płn. od szosy nr 2 i na zach. od szosy nr 160) wchodzi w skład jego otuliny.
Ochroną jako założenia zabytkowe, jak i przyrodnicze, objęto na tym terenie 23 parki podworskie. Szczególne miejsce wśród nich zajmuje park w Posadowie z dobrze zachowanym układem regularnym z XVIII w. Wartościowe założenia terenów zielonych znaleźć można w parkach w Łomnicy, Wąsowie i Zbąszyniu. Dobrym utrzymaniem cechuje się większość parków, zwłaszcza w Brodach, Michorzewie, Porażynie, Starym Tomyślu, Trzciance, Wąsowie i Zbąszyniu. Znaleźć w nich można wiele ciekawych drzew pomnikowych.
WARTO ZOBACZYĆ:
*Osadnictwo olęderskie - Rejon ten jest zamknięty linią: Pniewy–Lwówek–Pszczew–Trzciel-Zbąszyń–Wolsztyn-Rakoniewice od początku XVIII wieku stał się terenem (największego w Wielkopolsce) intensywnego osadnictwa olęderskiego, którego ślady uchwytne są jeszcze dzisiaj. Osada samotnicza leżała na prostokątnym pasie wykarczowanego terenu, a zabudowania zlokalizowane były pośrodku. Gospodarstwa te posiadały własną drogę łączącą z traktatem głównym. Jeszcze dziś centrum niecki nowotomyskiej zamknięte w trójkącie: Kąkolewo – Chrośnica – Wytomyśl pokryte jest siecią zagród położonych obok siebie i odnosi się wrażenie, że jest to jedna – rozlokowana na dużej przestrzeni wieś. Zagroda osadnika olęderskiego składa się najczęściej z trzech wolnostojących budynków: chałupy i budynków gospodarczych (chlewa i stodoły) rzadziej wozowni kurnika i drewutni. Wsie z terenu niecki wyróżniają się w krajobrazie kulturowym Wielkopolski charakterem gospodarki związanej z uprawą chmielu i wikliny oraz związanej z nią specyficzną formą budynku inwentarskiego, w którym występuje tzw. trempel – wysokie poddasze pełniące funkcję spichrza lub suszarni.
*Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa w Nowym Tomyślu;
*Muzeum Gospodarki Mięsnej w Sielinku;
*Muzeum Ziemi Zbąszyńskiej i Regionu Kozła w Zbąszyniu.
*BOLEWICE (gm. Miedzichowo)
- siedziba Nadleśnictwa – budynek z 1848 r.
- kościół Chrystusa Króla z 1946 r.
*BORUJA KOŚCIELNA (gm. Nowy Tomyśl)
- poewangelicki kościół św. Wojciecha z 1781r.
- wiatrak koźlak z XVIII w. 1755r.
- zabudowania drewniane i szachulcowe
*BRODY (gm. Lwówek)
- drewniany kościół św. Andrzeja z 1673 r., obok dzwonnica z XVII w.,
- pałac neorenesansowy z ok. 1890r., park z I poł. XIX w., drzewa pomnikowe,
- neogotycka kaplica Świętego Krzyża z końca XIX w., obok mauzoleum von Pflugów
*BUKOWIEC (gm. Nowy Tomyśl)
- kościół św. Marcina z 1737 r. drewniany, obok krzyż z 1635 r. i 2 barokowe rzeźby Świętych
*CHRAPLEWO (gm. Kuślin)
- eklektyczny pałac z 1888 r., wokół park z unikatowym drzewostanem,
*DAKOWY MOKRE (gm. Opalenica)
- neoromański kościół św. Katarzyny z 1904 r.,
- pałac z 1880 r.,
- zabudowania folwarczne z XIX/XX w.,
*GŁUPONIE (gm. Kuślin)
- późnobarokowy dwór z końca XVIII w.,
- zabudowania folwarczne
*JABŁONKA STARA (gm. Miedzichowo)
- stanowisko archeologiczne – grodzisko wczesnośredniowieczne, Leśniczówka „Królewiec”
*JASTRZĘBSKO STARE (gm. Nowy Tomyśl)
- neogotycki kościół Matki Boskiej Królowej Polski z 1914 r.
*KONIN (gm. Lwówek)
- zespół pałacowo – parkowy z XIX w.,
- zabudowania folwarczne
*KUŚLIN
- neogotycki kościół poewangelicki Zmartwychwstania Pańskiego z 1882r.,
- domy z XIX/XX w.
*LINIE (gm. Lwówek)
- zabudowania folwarczne,
- bezstylowy dwór z 1890 r.
*LWÓWEK
- prostokątny rynek wyłożony XV-wiecznym brukiem, wokół domy częściowo z I poł. XIX w.,
- późnogotycki kościół, NMP Wniebowziętej z II poł. XV w.,
- przy kościele kamienna rzeźba MB Niepokalanej z końca XVIII w.,
- kościół ewangelicki z 1778 r. (obecnie nieczynny),
- późnobarokowy kościół Świętego Krzyża z ok. 1780 r.
- pałac z 1728 r. przebudowany na klasycystyczny w 1780 r.,
- park z końca XVIII w.
*ŁOMNICA (gm. Zbąszyń)
- drewniany kościół św. Wawrzyńca, II poł. XVIII w., z tytułu kościoła ażurowa dzwonnica
- dwór szachulcowy (w ruinie), obok dwie szachulcowe oficyny, za dworem park.
*MICHORZEWO (gm. Kuślin)
- park krajobrazowy,
- neoklasyczny pałac z początku XX w.,
- barokowo-klasycystyczny kościół NMP i Wszystkich Świętych z 1800 r. z witrażami Stefana Matejki (uczeń i bratanek Jana Matejki) przy nim grób Emilii Sczanieckiej
*MIEDZICHOWO
- poewangelicki kościół św. Stanisława z 1907 r.,
- „Pastorówka”, obecnie plebania,
- domy szachulcowe i murowane z poł. XIX w.,
- zespół młyna z 1902 r.
- „Młynarzówka” przy ul. Zbąszyńskiej z II poł. XIX w., zespół młyna z 1902 r.
- budynek poczty z 1909 r.
*NĄDNIA (gm. Zbąszyń)
- kuźnia z II poł. XIX w.
*NIEGOLEWO (gm. Opalenica)
- pałac z 1896 r. i park,
- kaplica św. Anny z ok. poł. XIX w.,
- obelisk upamiętniający 200-lecie szarży od Somosierrą,
- zabudowania folwarczne
*NOWA WIEŚ ZBĄSKA (gm. Zbąszyń)
- zespół pałacowo parkowy z II poł. XIX w.
*NOWY TOMYŚL
- poewangelicki kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa wybudowany w latach 1778-1779
- neoromański kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy z 1895 r., obok plebania z początku XX w.,
- ratusz z 1879 r.
- domy z 2 poł. XIX i pocz. XX w.,
- neorenesansowy hotel z 2 poł. XIX w. z figurami dwóch muz,
- budynek Urzędu Miejskiego z 1900 r.
- młyn z ok. 1885 r.
*OPALENICA
- gotycki kościół pw. św. Mateusza z ok. 1518 r., obok plebania z 2 poł. XIX,
- neogotycki kościół pw. św. Józefa z 1895 r.,
- eklektyczny ratusz z 1897 r.
- zabytkowy budynek Gimnazjum w sąsiedztwie kościoła farnego,
- zabudowania folwarczne,
- w parku wieża ceglano – kamienna z poł. XIX w. i neogotycka ośmioboczna rzeźba św. Wawrzyńca
*PAKOSŁAW (gm. Lwówek)
- park krajobrazowy z 2 poł. XIX w., w głębi dwór-willa z 1842 r.,
- we wsi dom z 1 poł. XIX w. nakryty dachem naczółkowym wg przekazów mieścił się w nim szpital fundacji Emilii Scznieckiej
*PORAŻYN Dworzec (gm. Opalenica)
- pałac-willa z 1880 r., obok podobna stylowo stajnia,
- zagospodarowany parkowo las mieszany z okazałymi dębami i bukami,
- ośmioboczna kaplica z 1928 r.,
- leśniczówka z 1873 r.
*POSADOWO (gm. Lwówek)
- zespół pałacowo-parkowy, park w stylu francuskim,
- neorenesansowy pałac Łąckich z 1870 r.,
- zabudowania folwarczne
*PRZYPROSTYNIA (gm. Zbąszyń)
- na cmentarzu kościół św. Stanisława z 1810 r.,
- kamienna figura św. Jana Nepomucena z XVIII/XIX w.
*RÓŻA (gm. Nowy Tomyśl)
- zabudowania folwarczne i czworaki z XIX/XX w.,
- mauzoleum rodziny Schwarzkopf z ok. 1893 r.,
- krzyż z barokową rzeźbą Chrystusa
*RUDNIKI (gm. Opalenica)
- dwór neoklasycystyczny z 1925 r., park,
- zabudowania folwarczne z końca XIX w.
*SĄTOPY (gm. Nowy Tomyśl)
- stare drewniane i murowane domy,
- kościół poewangelicki z 1908 r.
*SIELINKO (gm. Opalenica)
- park,
- parterowy dwór z 1888 r., później rozbudowany,
- zabudowania folwarczne z XIX/XX w., neogotycka kaplica z końca XIX w.
*STARY TOMYŚL (gm. Nowy Tomyśl)
- park założony w XVIII/XIX w. (na terenie parku pałac z 1916 r.)
- barokowy dwór z 2 poł. XVIII w.,
- zespół zabudowań folwarcznych
*ŚLIWNO (gm. Kuślin)
- park i dwór z połowy XIX w.
- przy kościele kamienna rzeźba MB Niepokalanej z końca XVIII w.,
- kościół ewangelicki z 1778 r. (obecnie nieczynny),
- późnobarokowy kościół Świętego Krzyża z ok. 1780 r.,
- pałac z 1728 r., przebudowany na klasycystyczny w 1780 r.,
- park z końca XVIII w.
*TRZCIANKA (gm. Kuślin)
- park i pałac z 2 poł. XIX w. oraz kaplica neogotycka z tego samego okresu
*TURKOWO (gm. Kuślin)
- park z 1 poł. XIX w., drzewa pomnikowe,
- kaplica grobowa rodziny Stichów z XIX w.
*WĄSOWO (gm. Kuślin)
- barokowo-klasycystyczny pałac z 1781 r., z czterospadowym dachem,
- klasycystyczna kaplica-rotunda Wniebowstąpienia Pańskiego z ok. 1790 r.,
- neogotycki zamek z czerwonej cegły klinkierowej z 1872 r.,
- wspaniały park ze stawem i starym drzewostanem,
- przy wjazdach do parku domki eklektyczne ogrodnika i dozorcy,
- zespół jednolitych stylowo domów dla służby z przełomu wieków,
- zabudowania folwarczne
*WOJNOWICE (gm. Opalenica)
- murowano-szachulcowy dwór z końca XIX w.,
- zespół czworaków i pozostałości zabudowań folwarcznych
*NOWYTOMYŚL (gm. Nowy Tomyśl)
- klasycystyczny kościół św. Michała Archanioła z końca XVIII w.,
- zespół pałacowo-parkowy
- pałac z pocz. XIX w. odbudowany w zmienionej formie po pożarze w poł. XX w.,
- park rozplanowany na przełomie wieków XVIII/XIX, drzewa pomnikowe,
- zabudowania folwarczne
*ZBĄSZYŃ
- późnobarokowy kościół NMP Wniebowziętej z 1757-96 r., obok dwie rzeźby biskupów z tego samego okresu,
- wokół mur z bramą z końca XVIII w.,
- plebania z XVIII/XIX w., kryta dachem naczółkowym,
- na cmentarzu kościół św. Mikołaja z XVIII w.
- nad brzegiem jeziora zachowane częściowo wały kurtynowe i bastiony twierdzy typu staro holenderskiego z początku XVIII w., pośrodku wału późnorenesansowa wieża wjazdowa z II poł. XVI w., wokół park.
źródło: www.powiatnowotomyski.pl; Wikipedia
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz