GMINA NIECHLÓW

 

 

https://www.niechlow.pl/

 

https://www.facebook.com/GminaNiechlow/

Niechlów (niem. Nechlau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie górowskim, w gminie Niechlów, przy drodze wojewódzkiej nr 324.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Niechlów.

Gmina Niechlów jest gminą wiejską położoną w północno-zachodniej części województwa dolnośląskiego, w powiecie górowskim, w skład którego wchodzą cztery gminy. Graniczy z gminami  Góra i Jemielno w powiecie górowskim, gminą Rudna w powiecie lubińskim, gminą Pęcław w powiecie głogowskim, oraz gminami Szlichtyngowa i Wschowa w powiecie lubuskim. Powierzchnia gminy wynosi 151 km2, co stanowi 20% powierzchni powiatu oraz 0,76% powierzchni województwa dolnośląskiego. Gminę Niechlów tworzą 22 jednostki typu wiejskiego, z czego 21 to sołectwa: Bartodzieje, Bełcz Wielki, Bogucin, Głobice, Karów, Lipowiec, Łekanów, Masełkowice, Miechów, Naratów, Siciny, Szaszorowice, Świerczów, Tarpno, Wągroda, Wioska, Wroniniec, Wronów, Żabin, Żuchlów. Oddzielną jednostką urbanistyczną jest Klimontów - miejscowość niesołecka. Podstawową funkcją gospodarczą gminy jest rolnictwo. Użytki rolne stanowią ok. 64% powierzchni gminy, natomiast użytki leśne to 24,4%. Gmina Niechlów położona jest w całości w dorzeczu Odry, jednak to rzeka Barycz - prawy dopływ Odry, jest wraz ze swoimi dopływami, rzeką odwadniającą prawie cały obszar gminy. Na obszarze gminy nie ma wielkiego przemysłu, jedynym dużym zakładem jest Przedsiębiorstwo Przemysłu Ziemniaczanego S.A. Na terenie gminy funkcjonuje 5 kościołów, które zlokalizowane są w Sicinach, Żuchlowie, Niechlowie, Wągrodzie i Żabinie, z czego wszystkie oprócz Niechlowa są obiektami zabytkowymi. Ponadto we Wronińcu znajdują się XVII - wieczne ruiny kościoła ewangelickiego, a w Naratowie i Szaszorowicach kaplice mszalne. Jeżeli chodzi o sieć oświatową, gmina Niechlów składa się z następujących placówek: Zespół: Szkoła Podstawowa im. Armii Krajowej i Przedszkole w Niechlowie oraz Zespół: Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Sicinach i Przedszkole w Sicinach. Na terenie gminy funkcjonuje Gminny Ośrodek Kultury oraz Gminna Biblioteka w Niechlowie z filią w Sicinach. GOK realizuje swoje działania we współpracy z organizacjami, fundacjami i klubami sportowymi działającymi na terenie naszej gminy - klubem "Sokół Niechlów", "Victoria Siciny" oraz "Triumphator" Judo i Jujitsu.


ZARYS HISTORYCZNY:

OKRES STAROŻYTNY

Najstarsze ślady pobytu człowieka na terenie obecnej gminy Niechlów znaleziono około 3 kilometry na północny zachód od wsi Siciny. Przeprowadzone tam w 2013 roku badania archeologiczne wykazały, że są to pozostałości po osadzie ludności kultury Federmesser, która zamieszkiwała ten obszar w okresie od 11.800 do 10.800 lat p.n.e.

Co najmniej od 1894 roku znane jest wielokulturowe stanowisko archeologiczne, odkryte około 700 metrów od Sicin przy drodze do Wioski. Przeprowadzone tam w latach 60-tych XX wieku badania pod kierunkiem Włodzimierza Wojciechowskiego z Katedry Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, wykazały obecność na tym obszarze ciągłości osadniczej, począwszy od grupy brzesko-kujawskiej kultury lendzielskiej (datowanej na 5000 – 4000 lat p.n.e.), przez kulturę amfor kulistych (3000 – 2500 lat p.n.e.), kulturę łużycką (1350 – 400 lat p.n.e.) po okres wpływów rzymskich, kulturę przeworską (300 p.n.e. – 350 n.e.).

ŚREDNIOWIECZE

W okresie wczesnego średniowiecza teren gminy Niechlów zamieszkiwali Dziadoszanie. Niektóre opracowania naukowe dodają, że swe wpływy na tym obszarze miały też plemiona Polan, Lubuszan i Baryczan. Niewątpliwie od X wieku ziemia niechlowska należała już do Państwa Piastowskiego. Z okresu wczesnego średniowiecza zachowały się pozostałości po budowlach obronnych. W pobliżu wsi Bartodzieje, w podmokłej dolinie na lewym brzegu Baryczy odnajdujemy grodzisko podkowiaste datowane na IX-X wiek. Znacznie ciekawszym obiektem z tego okresu jest gród w Lipowcu. Według dostępnych badań naukowych, obiekt datowany jest na IX-XI wiek, a więc z okresu wspólnot plemiennych. Był to gród pierścieniowaty o konstrukcji drewniano-ziemnej. Średnica majdanu wynosiła 23-25 metrów. Otaczał go wał o szerokości 15-16 m i wysokości 4,5-5 m oraz fosa.

Gród w Lipowcu powstał w zakolu Baryczy. Obecnie koryto rzeki przebiega około 800 metrów od tego miejsca. Jednak ponad tysiąc lat temu Barycz meandrowała tworząc w tym miejscu liczne zakola, zakręty i rozlewiska. Klimat był wtedy znacznie wilgotniejszy i znaczną część okolicy tworzyły trudno dostępne obszary podmokłe i bagna. Dlatego grody budowano na brzegami rzek, które funkcjonowały jako szlaki komunikacyjne.

Gród w Lipowcu, podobnie jak wiele innych tego typu wczesnośredniowiecznych konstrukcji w całym dorzeczu Baryczy był silnie ufortyfikowany i otoczony systemem osad otwartych. Jego budowa wymogła na ówczesnych Słowianach plemiennych podjęcie wielkiego wysiłku gospodarczego i logistycznego. Najpierw oczyszczono miejsce pod budowę przez wypalenie lub orkę. Na przygotowanym w ten sposób placu budowy wyznaczano dwa lub trzy okręgi. Pierwszy, środkowy i jednocześnie najmniejszy określał wielkość majdanu, czyli rozmiar placu oraz krawędź wału wewnątrz budowli. Drugi okrąg wskazywał miejsce, gdzie miała przebiegać zewnętrzna krawędź wału. Natomiast największy okrąg sytuował zewnętrzny brzeg fosy. Następnie w miejscu gdzie miał powstać wał budowano konstrukcję drewnianą i wypełniano ją ziemią z powstającej tuż obok fosy. W kolejnym etapie prac konstruowana była brama i prowadzący do niej pomost. Wał miał zwieńczenie w formie drewnianego blankowania. Dopiero po zakończeniu tych prac, wewnątrz grodu powstawały przylegające do wału obiekty mieszkalne i gospodarcze z jednospadowym dachem pochylonym do wnętrza majdanu.

Gród taki służył wszystkim mieszkańcom otaczających go osad, przede wszystkich jako schronienie podczas najazdów ze strony obcych plemion. Mieszkańcy opola, a więc otoczenia grodu zobowiązani byli do jego obrony oraz dbałości o wszelkie naprawy i konserwację.

Do śmierci Bolesława III Krzywoustego w roku 1138 obszar ziemi niechlowskiej należał do Państwa Polskiego pod berłem Piastów. Następnie Śląsk trafiał kolejno pod panowanie: Władysława II, Bolesława IV Kędzieżawego, Bolesława Wysokiego, Konrada Laskonogiego, Henryka I Brodatego, Henryka II Pobożnego, który w 1241 roku zginął w bitwie z Tatarami pod Legnicą. Od 1251 roku teren obecnej gminy Niechlów stał się częścią księstwa głogowskiego pod panowaniem Konrada I. W tym okresie istniejące od wczesnego średniowiecza osady przekształcano w dobrze zorganizowane dobra rycerskie, gdzie władca lokował na prawie niemieckim nowe wsie i miasta.

W drugiej połowie trzynastego wieku we wsi Żabin powstał murowany, wczesnogotycki kościół, najpewniej fundacji rycerskiej. Pierwszy raz świątynia wzmiankowana jest w dokumentach w roku 1326. Pod koniec XIII wieku głównym ośrodkiem ziemi niechlowskiej stała się wieś Siciny (nazywana wtedy: Siczow, Sizich, Sytz, Syze lub Sychycz), która istniała jako osada od wczesnego średniowiecza (co najmniej od IX wieku), a którą pierwszy raz wzmiankuje się w rękopisach w roku 1287. Wieś pod panowaniem kolejnego władcy, Henryka (III) głogowskiego stała się dobrze zagospodarowanym i zorganizowanym majątkiem książęcym z folwarkiem. Po nabyciu go od Stefana z Sicin Głogowczyk zrobił z niego swą rezydencję. Książę bywał w Sicinach wielokrotnie. Dwa jego pobyty z lat 1305 i 1309 potwierdzone zostały dokumentami. Henryk (III) głogowski umiera 9 grudnia 1309 roku. Cztery dni wcześniej w Ścinawie wystawił ostatni dokument, swoisty testament, na mocy którego podarował Siciny (Sychycz) klasztorowi cystersów w Lubiążu. Od tej pory wieś staje się głównym ośrodkiem religijnym, administracyjnym i gospodarczym na terenie obecnej ziemi niechlowskiej. Bezpośrednim ośrodkiem miejskim dla tego terenu było miasto Góra, które stało się stolicą weichbildu obejmującego tereny niechlowskie.

OKRES HABSBURSKI

W 1331 roku ziemia głogowska została włączona do Korony Czeskiej jako księstwo dziedziczne króla Czech. Pod panowaniem czeskim pozostała do 1526 roku, gdy na skutek wcześniej zawartego układu wiedeńskiego między Władysławem II Jagiellończykiem a cesarzem Maksymilianem I, cały Śląsk dostał się pod panowanie Habsburgów. W okresie reformacji niemal cały weichbild górowski przeszedł na wiarę protestancką. Tylko parafia w Sicinach prowadzona przez cystersów pozostała przy wierze katolickiej, nigdy nie przechodząc na luteranizm. W spisanej w 1670 roku relacji z wizytacji archidiakona Jana Filipa Jakuba w Sicinach dowiadujemy się, że do parafii należały dobra we wsiach: Wronów, Wioska, Radosław, Łęgoń, Tarpno, Brzeżany, Strumienna, Łękanów, Żuchlów, Niechlów, Naratów i Wroniniec. W 1736 roku rozpoczął się proces budowy nowego, barokowego kościoła oraz pałacu w Sicinach, który ostatecznie został ukończony w roku 1774. Wcześniej, w latach 1601-1603 zbudowano kościół we Wronińcu, którego ruiny przetrwały do naszych czasów.

Burzliwym okresem dla mieszkańców ziemi niechlowskiej była wojna trzydziestoletnia (1618-1648). 21 lipca 1626 roku do Góry dotarła wiadomość, że wojska Ernsta von Mansfelda, w sile 20 tysięcy zbrojnych z 30 działami zbliżają się od zachodu do granic okręgu. Ogłoszono mobilizację. Zbrojni muszkieterzy, halabardnicy i topornicy z całej ziemi górowskiej ruszyli przeciw armii Mansfelda, którą spotkali pod Niechlowem. Wywiązała się potyczka, która jednak szybka dobiegła końca wskutek przeważających sił wroga. Zbrojni uciekli do Góry ścigani przez najeźdźców.

OKRES PRUSKI

Tymczasem pod koniec 1740 roku na Śląsk wkroczyły wojska pruskie, które w styczniu roku następnego opanowały okręg górowski i wyparły Habsburgów. Pod panowaniem nowego władcy Fryderyka II Hohenzollerna protestanci mogli liczyć na więcej swobody, zaś dla katolickiego zakonu cystersów, który administrował w Sicinach nadchodził nieuchronny upadek. W 1810 roku król pruski Fryderyk Wilhelm III zarządził sekularyzację zakonów śląskich. Cystersom skonfiskowano wszystkie dobra i zakon rozwiązano. Dobra sicińskie nabyła Wilhelmina Fryderyka Ludwika, córka króla Prus i żona późniejszego króla Zjednoczonych Niderlandów Wilhelma Orańskiego. Ziemie te pozostały własnością tej rodziny do 1910 roku.

POLSKA LUDOWA

Przełomowym czasem na ziemi niechlowskiej był rok 1945. Okręg górowski został zdobyty przez armię sowiecką pod dowództwem gen. Wasyla Gordowa. Niemieccy mieszkańcy miast i wsi zostali wysiedleni. Ich gospodarstwa zajęli polscy osadnicy z Małopolski, Wielkopolski oraz z wschodnich terenów II Rzeczypospolitej, zagarniętych przez Związek Sowiecki.

Już od czerwca 1945 rozpoczęto tworzenie struktur administracyjnych nowego powiatu górowskiego. Już 31 lipca utworzono Gminę Niechlów, do której należały miejscowości: Bartodzieje, Głobice, Karów, Klimontów, Lipowiec, Naratów, Niechlów, Szaszorowice, Świerczów, Wągroda i Żabin. Bełcz Wielki należał wtedy do gminy Luboszyce. Zaś Wioska, Wronów i Żuchlów przynależały do gminy Chróścina. Natomiast Bogucin, Łękanów, Siciny i Tarpno podlegały pod gminę Glinka. 1 lutego 1946 roku wprowadzone kolejne zmiany w podziale administracyjnym powiatu górowskiego. Zlikwidowano większość gmin a na ich miejsce powołano nowe. Do gminy Siciny należały: Bogucin, Brzeżany, Chróścina z Bylicą, Łagiszyn, Łękanów, Naratów, Niechlów z Klimontowem, Polanowo z Polanowcem, Radosław z Nową Wioską, Siciny, Tarpno, Ułanka, Witoszyce z Laskową, Wioska, Wronów i Żuchlów. Zaś do gminy Luboszyce należały wsie: Bartodzieje, Bełcz Wielki, Głobice, Karów, Lipowiec, Masełkowice, Szaszorowice, Świerczów, Wągroda i Żabin. 29 lutego 1949 roku przeprowadzono kolejny podział administracyjny, likwidując gminy

5 lipca 1954 roku przeprowadzono kolejny podział administracyjny powiatu górowskiego. Zlikwidowano wszystkie gminy i utworzono w ich miejsce gromadzkie rady narodowe.  Do GRN w Sicinach należały wsie: Łękanów, Siciny, Tarpno, Wioska i Wronów. GRN w Wągrodzie (zlikwidowana 31 grudnia 1959 roku) obejmowała wsie: Bartodzieje, Głobice, Karów, Lipowiec, Szaszorowice, Świerczów, Wągroda i Żabin. Miejscowości: Miechów, Naratów, Niechlów z Klimontowem, Wroniniec i Żuchlów  tworzyły GRN w Żuchlowie (1 stycznia 1960 roku przeniesiono siedzibę tej gromady do Niechlowa i zmieniono jej nazwę na GRN w Niechlowie.). Do GRN w Luboszycach należały wsie: Bełcz Wielki i Masełkowice. Zaś Bogucin przynależał do GRN w Brzeżanach.

Kolejny podział administracyjny powiatu górowskiego rozpoczęto tworzyć na początku lat 70. XX wieku. 26 kwietnia 1972 roku w Górze przyjęto i zatwierdzono proponowany wstępnie podział powiatu na 5 gmin: Czernina, Góra, Jemielno, Wąsosz i Niechlów, do której przypisano wsie: Bartodzieje, Bełcz Wielki, Bogucin, Głobice, Karów, Lipowiec, Łękanów, Masełkowice, Miechów, Naratów, Niechlów, Siciny, Szaszorowice, Świerczów, Tarpno, Wągroda Wioska, Wroniniec, Wronów, Żuchlów i Żabin oraz przysiółki: Zakrzów, Klimontów, Soplicowo i Piaski. Urząd Gminy w Niechlowie rozpoczął działalność 1 stycznia 1973 roku. Jego naczelnikiem został Bolesław Brański, powołany przez wojewodę. 9 grudnia 1973 roku odbyły się wybory do 36-osobowej Gminnej Rady Narodowej w Niechlowie. Sesja inauguracyjna odbyła się 20 grudnia 1973 roku. Pierwszym przewodniczącym GRN został wybrany Piotr Mikłosz z Wronińca. W 1974 roku nowym naczelnikiem gminy został Stanisław Hołtra, który pełnił tę funkcję do roku 1986. Następnie w latach 1986-1990 naczelnikiem był Jerzy Ryndak. Do 31 maja 1975 roku gmina Niechlów wchodziła w skład województwa wrocławskiego. Od 1 czerwca stała się częścią województwa leszczyńskiego, pozostając w tych strukturach do 31 grudnia 1998 roku.

WOLNA RZECZPOSPOLITA POLSKA

Pierwsze wolne wybory do samorządu lokalnego gminy Niechlów odbyły się 27 maja 1990 roku. Mieszkańcy wybierali 18 radnych. Do nowej Rady Gminy weszli: Stanisław Józef Borysowski z Sicin, Aleksander Gorzelańczyk z Bełcza Wielkiego, Adam Janczarek z Naratowa, Jan Kalinowski z Niechlowa, Karolina Lachowska z Głobic, Józef Magdycz z Świerczowa, Mirosław Pieniak z Wioski, Czesław Pohl z Żuchlowa, Bronisław Marek Pospiech z Sicin, Mieczysława Purol z Miechowa, Sławomir Aleksander Rutecki z Niechlowa, Bogdan Lucjan Rzeźwicki z Niechlowa, Marian Skorecki z Naratowa, Kazimierz Świrski z Lipowca, Gerard Urban z Wronowa, Władysław Witt z Łękaowa, Henryk Jan Wołowicz z Naratowa i Michał Zawadzki z Wronińca.

Sesja inauguracyjna odbyła się 6 czerwca 1990 roku. Przewodniczącym Rady Gminy Niechlów pierwszej kadencji został Stanisław Józef Borysowski. Na stanowisko wójta zgłoszono trzech kandydatów: Jerzego Ryndaka, Henryka Wołowicza i Krzysztofa Danielewicza, który uzyskał 12 głosów. Pozostali kandydaci otrzymali po 3 głosy. W latach 1994-2014 wójtem był Jan Głuszko. Od 2014 roku gminą kieruje Beata Pona.

 

WARTO ZOBACZYĆ:

Bartodzieje       Cmentarz poewangelicki     XIX
Bełcz Wielki     Zespół pałacowo-folwarczny     XIX
Bełcz Wielki     Pałac     XIX
Bełcz Wielki     Park pałacowy     XIX
Bełcz Wielki     Gorzelnia     XX
Głobice             Cmentarz poewangelicki     XIX/XX
Głobice             Zespół folwarczny     XIX
Głobice             Park podworski     XIX
Karów               Cmentarz poewangelicki     XIX
Karów              Dwór     XIX
Karów              Park podworski (relikt)     XIX
Klimontów      Willa - rezydencja     XX
Klimontów     Dom zarządcy     XIX
Klimontów     Budynek gospodarczy(ruina)     XIX
Łękanów        Cmentarz poewangelicki     XIX/XX
Łękanów        Dwór     XIX
Łękanów        Park dworski     XIX
Łękanów        Młyn     XIX/XX
Miechów        Dwór     XIX
Miechów        Park     XIX
Naratów         Kaplica     XVIII
Naratów         Cmentarz rzymsko-katolicki     XIX
Naratów         Dwór     XVIII
Naratów         Park podworski     XIX
Naratów         Dworzec PKP     XX
Naratów        Szkoła     XX
Niechlów      Cmentarz poewangelicki     XVIII/XIX
Niechlów      Park miejski     XIX
Niechlów     Zabudowania PPZ     XX
Niechlów     Szkoła podstawowa     XX
Niechlów     Zespół folwarczny     XIX
Siciny          Kościół par. św. Marcina     XVIII
Siciny          Cmentarz rzymsko-katolicki     XVIII
Siciny          Pałac     XVIII
Siciny         Brama wjazdowa     XVIII
Siciny         Zabudowania folwarczne     XVIII
Siciny         Plebania      XIX
Siciny         Szkoła     XX
Szaszorowice      Cmentarz rzymsko-katolicki     XIX
Szaszorowice      Pałac     XX
Szaszorowice      Brama wjazdowa     XIX
Szaszorowice      Zabudowania folwarczne     XIX
Szaszorowice      Park pałacowy     XX
Świerczów          Cmentarz poewangelicki     XIX
Tarpno     Dwór     XIX
Tarpno     Relikt parku     XIX
Wągroda     Cmentarz poewangelicki     XIX
Wągroda     Kościół fil. P.W. NMP     XX
Wągroda     Szkoła     XX
Wroniniec     Kosciół(ruina)     XVII
Wroniniec     Cmentarz poewangelicki     XVI
Wroniniec     Kaplica grobowa rodziny von Hocke     XVII
Wroniniec     Dwór     XVIII
Wroniniec     Park podworski     XIX
Wroniniec     Szkoła     XX
Wronów        Szkoła podstawowa nr 3     XX
Żabin            Kościół św. Michała Archanioła     XIII/XIV
Żabin            Dzwonnica     XVIII
Żabin            Cmentarz ewangelicki      XIV
Żabin            Cmentarz ewangelicki      XIX/XX
Żuchlów       Kościół parafialny     XIX
Żuchlów       Plebania      XIX
Żuchlów       Cmentarz poewangelicki     XIX
Żuchlów       Cmentarz rzymsko-katolicki     XX
Żuchlów       Zespół folwarczny     XIX
Żuchlów       Pałac     XIX
Żuchlów       Brama wjazdowa     XIX
Żuchlów       Oficyna pałacowa     XIX

źródło: https://www.niechlow.pl