.png){kind=small}
AKTUALNOŚCI GMINNE:
MAPA GMINY:
http://arch.kotla.pl/images/stories/informator/kotla_mapa.jpg
Kotla – gmina wiejska w województwie dolnośląskim, w powiecie głogowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie legnickim.
Siedziba gminy to Kotla.
Gmina wiejska Kotla położona jest w północnej części województwa dolnośląskiego na wysokości od 68 do 100 m n.p.m. Najwyżej położone tereny zlokalizowane są w północnej części gminy (wzniesienie o wysokości 100,1 m n.p.m. położone na północny – zachód od wsi Krążkówko), zaś najniżej usytuowany jest obszar położony wzdłuż koryta rzeki Odry (68,2 m n.p.m. na wysokości wsi Dorzecze). Współrzędne geograficzne wynoszą 52º szerokości geograficznej północnej oraz 16º długości geograficznej wschodniej. Powierzchnia rozpatrywanego obszaru wynosi 12775 ha, to jest 127,8 km², co stanowi 28,89 % powierzchni powiatu głogowskiego oraz 0,64 % powierzchni województwa dolnośląskiego.
Położenie gminy w regionie jest korzystne. Wpływ na to mają szczególnie walory naturalne oraz usytuowanie w pobliżu granic trzech województw (dolnośląskie, lubuskie, wielkopolskie) i miasta powiatowego Głogów, przez które przebiegają ważne szlaki transportowe: drogowe, kolejowe oraz wodne.
Klimat
Klimat gminy podobnie jak całej polski jest przejściowy, kontynentalno – morski, kształtowany na przemian przez masy powietrza napływające znad Oceanu Atlantyckiego lub wschodniej Europy i Azji. W skali kraju według W. Okołowicza i D. Martyn (1979) gmina Kotla wchodzi w skład regionu klimatycznego śląsko - wielkopolskiego. Natomiast według A. Wosia (1999) gmina położona jest na granicy trzech regionów: dolnośląskiego zachodniego (R-XXIII), lubuskiego (R-XIV) i południowowielkopolskiego (R-XVI). Niezależnie od podziałów rejon gminy należy do cieplejszych w Polsce i charakteryzuje się: przewagą wpływów oceanicznych, mniejszymi od przeciętnych amplitudami temperatur, wczesną wiosną, długim ciepłym latem, łagodną i krótką zimą oraz malejącymi opadami w kierunku centrum kraju.
ZARYS HISTORYCZNY:
Tereny gminy Kotla, będąc częścią Śląska początkowo należały do państwa czeskiego. Około 990 roku zostały włączone do wczesnopiastowskiego państwa księcia polskiego Mieszka I. Od 1138 roku, w ramach Polski, znajdowały się w jednej z dziedzicznych dzielnic senioralnych. W efekcie dalszego podziału ziem śląskich między potomków Władysława II Wygnańca okolice Kotli znalazły się w Księstwie Głogowskim. Po rozpadzie monarchii Henryków Śląskich, w wyniku postępującego rozdrobnienia dzielnicowego, Księstwo Głogowskie podobnie jak cały Śląsk przechodziło stopniowo w strefę wpływów czeskich, a od 1348 roku stało się już formalnie częścią państwa czeskiego. Do 1793 roku okolice Kotli położone były tuż przy granicy z Królestwem Polskim, a w latach 1919 – 1939 z II Rzeczpospolitą Polską.
Pierwsze wzmianki dotyczące Kotli w postaci dwóch dokumentów pochodzą z XIV wieku. Dotyczą one spraw kościelnych i wymieniają proboszczów kościoła parafialnego (Herman – 1318 rok i Mathias 1381 rok). Natomiast pierwszym znanym właścicielem wsi był Hannos von Rokewycz, który około 1390 roku podzielił swój majątek pomiędzy dwóch synów. Następnie dobra kilkakrotnie zmieniały właścicieli. Znaczący ślad w postaci pałacu pozostawili po sobie przedstawiciele rodu M’lenau. Johan von M’lenau był inicjatorem budowy, a Ferdinand, jego syn, kontynuował i zakończył budowę. Ferdinand posiadał tytuł barona oraz pełnił również funkcję starosty w księstwie głogowskim. Początki barokowego założenia pałacowo – ogrodowego przypadają na początek XVII wieku. Wtedy ogród miał charakter gospodarczy i przeznaczony był w zachodniej części na sad, zaś we wschodniej na warzywnik. Śmierć ostatniego Piasta Śląskiego w 1675 roku spowodowała, że Kotla znalazła się w granicach imperium Habsburgów. W 1742 roku po pokoju wrocławskim cały Śląsk został włączony do Królestwa Pruskiego. W skład Państwa niemieckiego – od Cesarstwa Niemieckiego, poprzez Republikę Weimarską, po Trzecią Rzeszę – Kotla wchodziła do 1945 roku.
Nieco dokładniejszy opis Kotli pochodzi z II połowy XVIII wieku, kiedy jej właścicielem był Carl, książe pruski Carolath – Beuthen. Z opisu dokonanego w tamtych czasach przez Zimmermana wynika, że ówczesna Kotla składała się z dwóch części: Górnej i Dolnej. Kotla Dolna należała do dóbr książęcych i mieściła na swoim terenie: pałac, folwark, kościół z zabudowaniami towarzyszącymi oraz karczmę, kilka wiatraków i miejsce targowe. Kotla Górna nie należała do dóbr książęcych. Znajdowały się w niej: dwa folwarki, wiatrak, trzy karczmy oraz zabudowania mieszkalno – gospodarcze.
W połowie XIX wieku pałac i ogród zostały zmodernizowane w duchu neogotyku. Wzbogacona została ogrodowa elewacja pałacu, natomiast środkowa część pałacu nabrała charakteru parkowego. W centralnej części ogrodu założono dwie aleje lipowe, pomiędzy którymi przebiegała oś widokowa z pałacu. Ówczesny ogród wyróżniał się spośród założeń tego typu na Śląsku, o czym świadczy między innymi pochlebna wzmianka Kniego. Wschodnia oraz zachodnia część ogrodu nadal była użytkowana gospodarczo, natomiast część środkowa obsadzana była regularnie drzewami. Pod koniec XIX wieku wzniesiono w południowej części ogrodu pawilon, w którym mieściła się pompownia. We wschodniej części znajdowała się w tym czasie strzelnica.
Około 1830 roku przeprowadzono proces scalenia kilku sąsiadujących ze sobą wiosek (Kotla Dolna, Średnia, Górna, folwark Neu – Kranz z wioską) i tym samym powstała rozległa miejscowość posiadająca własny przemysł i rzemiosło. Pełniła także funkcję miejscowości targowej. Następnie jeszcze kilkakrotnie miejscowość zmieniała właścicieli. W 1908 roku stała się własnością państwa i do 1937 roku była dzierżawiona przez Franza Klawitera. W ramach Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej od 1945 do 1950 roku Kotla wchodziła w skład województwa wrocławskiego. Od VI 1950 do VI 1975 roku należała do województwa zielonogórskiego, a od VI 1975 do XII 1998 roku – województwa legnickiego. Reforma administracyjna dokonana już w ramach III Rzeczpospolitej 1 stycznia 1999 roku spowodowała, że gmina Kotla wróciła w skład zintegrowanego Dolnego Śląska – województwo dolnośląskie, powiat głogowski.
WARTO ZOBACZYĆ:
> Pałac w Kotli
Pałac w Kotli wzniesiono w drugiej połowie XVII wieku, a następnie przekształcono go w 1700 r. i znacznie przebudowano w XIX wieku i pod koniec 1909 roku. Otoczony został od czterech stron tarasem w konwencji cokołu fortyfikacyjnego wzmocnionego od południa murem oporowym.. Jest obiektem dwukondygnacyjnym (wysoko podpiwniczonym, na planie prostokąta) murowanym z cegły, z małym dziedzińcem po środku. Jego piwnice nakryte są sklepieniami kolebkowo-krzyżowymi. W pobliżu usytuowane są dwie oficyny pałacowe z pierwszej połowy XIX wieku. W tym samym czasie co pałac, na terenie do niego przylegającym od południowej strony, założono rozległy ogród, którego pierwotnie powierzchnia podzielona była na kwatery prostymi ścieżkami.
> Kościół parafialny świętego Marcina w Kotli
Kościół parafialny świętego Marcina w Kotli - pierwotny gotycki spłonął w 1731 roku. Obecny, barokowy wzniesiono w 1748, wykorzystując dawną wieżę i stare mury zachodniej partii korpusu. Prawdopodobnie wtedy też naprawiono kamienny mur cmentarny, uzupełniając powstałe w nim wyrwy cegłami. Po kolejnym pożarze został odbudowany w latach 1750 – 1760. W 1889 roku został przebudowany i na początku XX wieku powiększony o nawy boczne. Jest to obiekt murowany, trzynawowy, bazylikowy z większym prezbiterium i kwadratową wieżą od zachodu. Ma we wnętrzu sklepienie żaglowe i kolebkowo-krzyżowe. Wyposażenie kościoła jest późnobarokowe, a szczególną uwagę zwraca ambona i ołtarz główny.
> Krzyż pokutny
Krzyż pokutny – interesujący i godny pod wieloma względami uwagi zabytek sztuki sakralnej, umieszczony w murze cmentarnym przy kościele parafialnym, wmurowany trzonem w ogrodzenie, a nie stojący, jak większość tego typu zabytków, o wysokości i długości ramienia 22 / 19 cm, w całości o wymiarach 110 x 60x10 cm. Dolna jego cześć znajduje się około 1,5 m nad powierzchnią ziemi, górna wraz z ramionami wystaje ponad mur. Zapewne wcześniej umieszczony był w innym miejscu, a tu wmurowany został w czasie reperacji muru kamiennego. Cechą charakterystyczną tego krzyża jest ryt narzędzia zbrodni w postaci topora zwróconego ostrzem w lewą stronę. To jedyny krzyż z takim rytem znajdujący się po prawej stronie Odry, a równocześnie najdalej leżący na północ w województwie dolnośląskim, a tym samym jakby kamień graniczny.
> Kościół filialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Grochowicach
Kościół filialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Grochowicach – barokowy, wzniesiony w 1789 r. z wieżą od zachodu, dobudowaną ok. 1930 roku. Jest to obiekt murowany z kamienia , założony na planie owalu zbliżonego do koła z prostokątna zakrystią od strony wschodniej.
źródło: https://www.urzad.kotla.pl/; http://arch.kotla.pl/
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz