Gniewino (kaszb. Gniéwino, niem. Gnewin) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Gniewino na trasie linii kolejowej Wejherowo–Choczewo–Lębork (obecnie zawieszonej). Wieś jest siedzibą sołectwa Gniewino w którego skład wchodzą również miejscowości Strzebielinek i Strzebielinko. W pobliżu miejscowości znajduje się największa w powiecie wejherowskim Farma Wiatrowa Lisewo.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.
Gniewino, oferując najnowocześniejsze obiekty sportowe i inne obiekty użyteczności publicznej, jest przede wszystkim dobrym miejscem do życia. ”Energia” – to słowo najlepiej oddaje naturę gminy i wsi - rozmach inwestycyjny oraz obecność największej w Polsce szczytowo-pompowej elektrowni wodnej, elektrowni wiatrowych, a wkrótce być może i elektrowni jądrowej. W Gniewinie mieści sie także Gniewińska Strefa Inwestycyjna. Strefę inwestycyjną, nowoczesne obiekty sportowe i elektrownie można zobaczyć z wieży widokowej Kaszuskie Oko, z wysokości 150 m n.p.m. Widok z wieży pozwala objąć skalę i naturę transformacji Gniewina - od skromnej, ubogiej wsi do liczącego się w regionie i kraju ośrodka sportu, rekreacji i turystyki. Gdy patrzymy na gminę Gniewino z góry, zachwycają też naturalne krajobrazy regionu, jeziora, pola, lasy, rezerwat przyrody.
Stolemy
W całej gminie Gniewinie można spotkać figury stolemów, legendarnych olbrzymy z kaszubskich mitów, charakteryzujące się wyjątkową siłą. Stolemy mają symbolizować energię tego miejsca, ale są też znakiem przyjęcia kaszubskiej tożsamości.
Euro 2012
Gniewino zasłynęło jako jedyna wiejska lokalizacja Turniejowego Centrum Pobytowego EURO 2012. Jeszcze bardziej nobilitował fakt wybrania Gniewina (spośród 13 takich ośrodków w kraju) przez Narodową Reprezentację Hiszpanii - najlepszą wówczas drużynę Mistrzów Świata z 2010 r. i Mistrzów Europy z 2008 r. Sprawdzone i docenione w tej roli Gniewino dziś funkcjonuje jako raj dla piłkarzy i szczególna atrakcja dla turystów.
Położenie gminy Gniewino
Gmina Gniewino o powierzchni 176 km2 stanowi część niezwykle malowniczego Pobrzeża Kaszubskiego. Jest położona na północy województwa pomorskiego, w powiecie wejherowskim, około 4 km od wybrzeża morza Bałtyckiego (w linii prostej od północnej granicy), nad pięcioma jeziorami: Żarnowieckim, Salińskim, Dąbrze, Czarnym oraz Choczewskim. Tereny częściowo należą do obszaru Natura 2000, dlatego gmina Gniewino cieszy się ogromną popularnością wśród turystów szukających czystych jezior i zacisznych miejsc niedaleko Bałtyku. Najbliższe nadmorskie plaże znajdują się w Białogórze oraz Dębkach.
Położenie gminy jest bardzo atrakcyjne nie tylko dla turystów, ale też dla mieszkańców i inwestorów. Główny ośrodek gminy, miejscowość Gniewino, dzieli od ośrodka powiatowego - Wejherowa - odległość ok. 20 km. Główny ośrodek sąsiedniego powiatu - Lębork, położony jest w odległości ok. 28 km. Odległość od Gniewina do centrum Gdynia to ok. 44 km, a do Gdańska - ok. 70 km.
Gmina Gniewino sąsiaduje z czterema wiejskimi gminami powiatu wejherowskiego - od południowego wschodu z gminą wiejską Wejherowo, od południa z gminą Luzino, od południowego-zachodu z gminą Łęczyce, od północnego-zachodu z gminą Choczewo; oraz jedną gminą powiatu puckiego - od północnego-wschodu z gminą Krokowa. Obszar gminy omijają międzyregionalne trasy komunikacyjne, zarówno drogowe, jak i kolejowe. Najbliższa droga relacji Gdynia - Szczecin przebiega w odległości ok. 5 - 7 km od południowej granicy gminy. Przez gminę przebiega droga o randze regionalnej - relacji Wejherowo - Choczewo.
Środowisko fizycznogeograficzne
Przyrodniczo - krajobrazowe walory Gminy Gniewino od lat przyciągają na Pomorze turystów chcących zapoznać się z folklorem, obyczajami i przyrodą kaszubską. Poza magicznym urokiem naszych ziem oraz tradycyjną gościnnością tutejszej ludności, gmina oferuje zwiedzającym mnóstwo zabytków, atrakcji krajoznawczych i pomników przyrody. Miłośników dzikiej natury przyciąga obfitość zwierzyny, jeziora pełne ryb, miejsca lęgowe wielu gatunków ptactwa wodnego oraz szlaki ich przelotów. Liczne torfowiska zapewniają żyzność ziem. Swoje miejsce znajdują tu zarówno grzybiarze, jak i wędkarze, wielbiciele sportów wodnych, amatorzy przejażdżek rowerowych czy spacerów.
Rzeźba powierzchni
Omawiany teren charakteryzuje się bardzo urozmaiconym ukształtowaniem powierzchni. W obrębie gminy znajdują się dwa płaty wysoczyznowe - Kępa Gniewinowska i Kępa Salińska, rozcięte Rynną Słuszewską, a w północno-wschodniej części gminy położona jest Rynna Jeziora Żarnowieckiego. Ten walor przyrodniczy - duże różnice względne wysokości przekraczające 120 m - stał się decydującym czynnikiem lokalizacji elektrowni szczytowo-pompowej.
Klimat
Klimat w północnej części gminy charakteryzuje się najbardziej cechami morskimi, przejawiającymi się najmniejszymi na całym polskim pobrzeżu amplitudami rocznymi temperatur powietrza (16,5 0C) oraz najwyższą średnią prędkością wiatru (6,1 m/s). Według obserwacji na Rozewiu przeciętnie przez 73 dni w ciągu roku prędkość wiatru jest większa niż 10 m/s. Wysokość opadów wyrażona w sumie rocznej jest znaczna - występuje tu opad ponad 700 mm. Kraina ta charakteryzuje się również występowaniem dużej liczby dni z mgłą.
Jeziora i rzeki
Przez teren gminy przepływają dwie rzeki - Piaśnica, oraz Bychowska Struga. W granicach gminy znajdują się cztery jeziora: Żarnowieckie - największe w regionie Kaszub Północnych (pow. 1432 ha), Salińskie (pow. 70 ha), Dąbrze (pow. 56 ha) i Czarne (pow. 60 ha). Na zachodzie granica gminy styka się natomiast z Jeziorem Choczewskim.
Szczególnie atrakcyjnym obszarem są tereny Jeziora Żarnowieckiego, uchodzącego za jedno z najpiękniejszych i najbardziej obfitujących w ryby (okonie, węgorze, płocie, szczupaki) jezior tych terenów. W związku z rolą, jaką akwen ten pełni w pracy pobliskiej wodnej elektrowni szczytowo-pompowej, Jezioro Żarnowieckie jako jedyne w całej gminie nie posiada tzw. strefy ciszy, toteż stanowi wyjątkowe miejsce do uprawiania wszelkich sportów wodnych.
Gleby
Na terenie gminy Gniewino przeważają gleby brunatne wyługowane oraz brunatne właściwe, występują one w północnej i centralnej części gminy. W dnach podmokłych obniżeń i dolin występują gleby mułowo-torfowe. Na terenie gminy Gniewino można je znaleźć w północno - wschodniej jej części - obszarze Jeziora Żarnowieckiego, przy zachodniej granicy gminy - na terenach Bychowskiej Strugi i jezior: Salino oraz Czarnego. Gleby mułowo-torfowe można również odnaleźć na południowo - wschodnim obszarze gminy - w rejonie Pradoliny Redy - Łeby. Południowo - zachodnie tereny gminy zajmują gleby bielicowe
Fauna i flora
Ponad 40% całego terenu gminy zajmują lasy. Dominują w nich łęgi olszowe, zarośla wierzbowe, buczyny i brzeziny. Malownicze zagajniki oraz inne, większe i mniejsze skupiska leśne są nie lada atrakcją dla wielbicieli runa leśnego, a także spacerowiczów czy amatorów fotografowania przyrody.
Wśród tutejszych zwierząt leśnych można zaobserwować jelenie, sarny, daniele, dziki, lisy, kuny, borsuki, zające. Miłośnik ornitologii wypatrzy natomiast wiele gatunków ptaków, a zwłaszcza: orlika krzykliwego, puchacza, zimorodka, a nawet orła bielika.
Gmina oferuje turystom również zwiedzanie regionalnych chronionych form przyrody - Choczewsko - Saliński Obszar Chronionego Krajobrazu, oraz krzewy i drzewa oznaczone statusem pomników przyrody, których do tej pory ustanowiono w gminie aż osiemnaście. Znajduje się tu także florystyczny rezerwat „Długosza królewskiego"- rzadkiej i niezwykle cennej odmiany paproci z rodziny długoszowatych, położony na bagnach i torfowiskach w okolicach Łęczyna, utworzony w 1977 r. Wytrwały przyrodnik może zaobserwować tam nawet do 200 okazów tej rośliny.
WARTO ZOBACZYĆ:
Neogotycki kościół z 1870 roku
Wieża widokowa „Kaszubskie Oko” o wysokości 41 metrów (ogólnodostępna), z której to roztacza się widok na jezioro Żarnowieckie i na Wysoczyznę Żarnowiecką.
Elektrownia Wodna - Nad jeziorem Żarnowieckim, w Czymanowie znajduje się największa w Polsce elektrownia szczytowo-pompowa. Budowę elektrowni rozpoczęto 1 czerwca 1973 r., a uruchomiona w 1983 r. W początkowym okresie elektrownia miała spełniać rolę akumulatora energii dla powstającej w pobliskim Kartoszynie Elektrowni Jądrowej Żarnowiec. Górny zbiornik wodny elektrowni stanowi zbiornik Czymanowo wybudowany w miejscu dawnej wsi Kolkowo. Jest to sztuczne jezioro o powierzchni 135 ha i pojemności 13,8 mln m3, co pozwala na zgromadzenie 3,6 GWh energii elektrycznej. Zbiornik dolny stanowi natomiast Jezioro Żarnowieckie. Elektrownia do swojej pracy spiętrzone wody jeziora Żarnowieckiego (zbiornik dolny) oraz sztucznie magazynowane w zbiorniku górnym powstałym na pobliskim płaskowyżu. Można ją oglądać z wieży widokowej Kaszubskie Oko lub objechać na rowerze. Dzieci zazwyczaj najbardziej fascynuje sam rurociąg elektrowni, który biegnie od górnego do dolnego zbiornika. Kształtem przypomina on wodne zjeżdżalnie, z tą jednak różniącą, że w rurociągu zmieściłby się nawet autobus.
Skansen Nadole - Skansen w Nadolu to tradycyjna XIX-wieczna zagroda wiejska. Otwarto go w 1987 r. Obecnie w jego obrębie znajdują się: domostwo, zabudowania gospodarcze oraz obiekty towarzyszące jak studnia, piwnica, wozownia, gołębnik, kierat, pasieka, wędzarnia i piec chlebowy. Chata, w której koncentrowało się życie trzypokoleniowej rodziny, posadowiona jest w głębi podwórza, odgrodzona od części gospodarczej ogrodem kwiatowym. W jej najbliższym sąsiedztwie znajdują się piwnica, studnia oraz warzywnik.Stodoła posadowiona jest równolegle do drogi z możliwością obustronnego wjazdu na klepisko z drogi i z podwórza. Obecnie w stodole znajduje się ekspozycja poświęcona historii pszczelarstwa pomorskiego. W skład zespołu wchodzi wielofunkcyjna obora, która pod jednym dachem mieściła pomieszczenia dla koni, bydła, trzody chlewnej, owiec i drobiu. Do obory dobudowana została wozownia. Kompleks wzbogaciła niedawno zrekonstruowana chata rybacka, remiza i scena.
Stolemy - olbrzymy z kaszubskich mitów - W całej gminie Gniewinie można spotkać figury olbrzymich stolemów, mitycznych pradawnych mieszkańców Kaszub. Stolemy są atrakcją kochaną przez dzieci, która odsłania kawałek fascynującej kultury kaszubskiej. Obecnie w Gniewinie i okolicach zlokalizowanych jest piętnaście figur Stolemów. Stolemowa Rodzina zamieszkała na terenie Kompleksu „Kaszubskie Oko” sąsiadując z "Zielarzami" i "Solemową Jadalnią". Stolem "Kaszub" wraz ze Stolemem "Piłkarzem" upatrzyli sobie miejsca przy drodze wjazdowej do Gniewina. W Nadolu możemy spotkać stolemów "Rybaków", a w Perlinie "Rolników". Mierzyno natomiast zamieszkują Solemy "Drwale". Jak widać, te mityczne postaci zagościły tu na dobre i w krótkim czasie stały się wizytówką gminy oraz zyskały rzesze sympatyków. Kaszubi nazywali je ruganie, wiôlgòsze, stolimòwie lub sztolemòwie. Według wierzeń ludowych były to olbrzymy żyjące dawniej na Kaszubach - podobni do ludzi, ale zdecydowanie przewyższające ich wzrostem. Kiedy stąpały po dnie Zatoki Puckiej, to „jima jesz wëzérała głowa” ponad fale, a „przez jezora òni szlë naprost jak przez plëtã” [przez jeziora szłë wprost jak przez kałużę]. W okolicach Jeziora Żarnowieckiego opowiada się, że stojąc na przeciwnych brzegach tego akwenu mogły sobie bez wysiłku „pòdac róg z tobaką”. Jak opisuje Stowarzyszenie Promocji Kultury Kaszubskiej, Aktywizacji Obywatelskiej i Ekologicznej Mòje Stronë, "w rękawicach stolema mógł się zmieścić chłop z pługiem i para wołów. Stolemy były również bardzo ciężkie. Pod ich stopami uginały się kamienie i temu na kaszubskich drogach jeszcze do niedawna były wyboiste drogi. Kiedy szły, ziemia drżała tak mocno, że odczuwały to nawet diabły w piekle.
źródło: www.gniewino.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz