Powiat niżański
– powiat w Polsce (województwo podkarpackie), odtworzony w 1999 roku w
ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nisko.
Powiat
niżański leży w Kotlinie Sandomierskiej na skraju Puszczy
Sandomierskiej. Rozpościera się po obu stronach rzeki San w północnej
części województwa podkarpackiego.
Powiat obejmuje 7 gmin:
3 miejsko-wiejskie:
gmina i miasto Nisko,
gmina i miasto Rudnik nad Sanem,
gmina i miasto Ulanów.
4 wiejskie:
Harasiuki,
Jarocin,
Jeżowe,
Krzeszów
ZARYS HISTORYCZNY:
Dawny
powiat niżański (do 1954 roku) składał się z 2 miast: Niska i Rudnika
nad Sanem (Stalowa Wola wchodziła w skład powiatu do 1953, kiedy została
powiatem grodzkim) oraz 9 gmin: Bojanów, Jarocin, Jeżowe, Kamień,
Nisko, Rudnik, Ulanów I i Ulanów II. Reforma administracyjna z 1954
spowodowała podział powiatu na 2 miasta: Nisko i Rudnik nad Sanem oraz
27 gromad: Bieliny, Bojanów, Cholewiana Góra, Dąbrówka, Domostawa,
Groble, Jarocin, Jata, Jeżowe, Kamień, Kłyżów, Kopki, Kurzyna Średnia,
Łętownia, Łowisko, Nart Nowy, Nowosielec, Przędzel, Przyszów, Pysznica,
Racławice, Stany, Tarnogóra, Ulanów, Wólka Bielińska, Wólka Tanewska,
Zarzecze.1 stycznia 1956, w związku z utworzeniem powiatu leżajskiego, z
powiatu niżańskiego odłączono gromady Łętownia i Tarnogóra. W 1958 roku
Ulanów odzyskał prawa miejskie, w związku z czym gromada Ulanów została
przekształcona w miasto. Dawny powiat niżański (sprzed reformy w 1975
roku) miał podobne granice jak dziś, lecz nie obejmował gminy Harasiuki
(początkowo pod nazwą gmina Huta Krzeszowska), która należała do powiatu
biłgorajskiego, ani gminy Krzeszów, która należała do powiatu
leżajskiego. 31 grudnia 1961 roku z powiatu tarnobrzeskiego przyłączono
gromadę Jastkowice. Do 1972 roku na skutek łączenia zniesiono gromady:
Cholewiana Góra, Dąbrówka, Groble, Jata, Kłyżów, Łowisko, Przyszów,
Racławice i Wólka Bielińska. 31 grudnia 1972 roku powiat niżański
dzielił się na 3 miasta: Nisko, Rudnik nad Sanem i Ulanów oraz 16
gromad: Bieliny, Bojanów, Domostawa, Jarocin, Jastkowice, Jeżowe,
Kamień, Kopki, Kurzyna Średnia, Nart Nowy, Nowosielec, Przędzel,
Pysznica, Stany, Wólka Tanewska i Zarzecze. 1 stycznia 1973 roku weszła
reforma zastępująca gromady przez odtworzone gminy. Powiat niżański
został podzielony na 3 miasta: Nisko, Rudnik nad Sanem i Ulanów oraz 8
gmin: Bojanów, Jarocin, Jeżowe, Kamień, Nisko, Pysznica, Rudnik nad
Sanem i Ulanów. 9 grudnia 1973 powiat niżański przemianowano na powiat
stalowowolski z równoczesnym przeniesieniem siedziby Powiatowej Rady
Narodowej z Niska do Stalowej Woli. Nie obejmował on jednak samej
Stalowej Woli, która stanowiła oddzielny powiat grodzki. Powiat
stalowowolski przetrwał do końca maja 1975 roku.
1 czerwca 1975 roku
obszar byłego powiatu niżańskiego wszedł w skład nowego województwa
tarnobrzeskiego, z wyjątkiem gminy Kamień, która pozostał w znacznie
okrojonym województwie rzeszowskim.1 stycznia 1999 roku z obszaru
dawnego województwa tarnobrzeskiego zostały odtworzone zarówno powiat
niżański, jak i powiat stalowowolski. W związku z utworzeniem obydwu
powiatów, powiat niżański obejmuje nieco zmieniony obszar niż w 1973
roku. Obecny powiat niżański obejmuje gminy: Harasiuki (wcześniej w
powiecie biłgorajskim) oraz Krzeszów (wcześniej w powiecie leżajskim),
nie obejmuje zaś gmin: Bojanów, Pysznica (obecnie w powiecie
stalowowolskim) oraz Kamień (obecnie w powiecie rzeszowskim).
WARTO ZOBACZYĆ:
Centrum Wikliniarstwa w Rudniku nad Sanem
Muzeum Figur Chrystusa Frasobliwego
Muzeum Rzeźby Andrzeja Pityńskiego
Muzeum Flisactwa Polskiego
Poddasze Pełne Wspomnień
Zagroda Kowalska
Muzeum Historyczne Miasta Ulanów
Izba Tradycji Flisackich
Wikarówka
Ośrodek Błękitny San
Sanktuarium św. Wojciecha w Bielinach
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Hucie Krzeszowskiej
Kościół pw. Maryi Magdaleny w Kurzynie Średniej
Kościół pw. Św. Trójcy w Ulanowie
Kościół pw. św. Barbary i Jana Chrzciciela w Ulanowie
Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Krzeszowie
Kościół pw. Matki Bolesnej w Jarocinie
Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski w Domostawie
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego w Harasiukach
Cudowne Źródełko (Komanowa Góra)
źródło: https://powiatnizanski.pl; http://turystyka-nizanski.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz