Czchów
– miasto w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, siedziba
gminy miejsko-wiejskiej Czchów. W latach 1975–1998 miejscowość
administracyjnie należała do woj. tarnowskiego.
Czchów jest jedną
z najstarszych miejscowości Małopolski leżącą malowniczo na lewym
brzegu Dunajca. Najnowsze badania archeologiczne prowadzone na wzgórzu
zwanym „Grodzisko” wykazały istnienie osady zamieszkiwanej przez ludność
epoki brązu. Parafia Czchów powstała w XII w. Pierwsza historyczna
wzmianka dotyczy roku 1215. Czchów w źródłach średniowiecznych występuje
pod nazwą Alba Ecclesia i Weyskirche. Trudno ustalić genezę miasta.
Dokument z 1288 r. wymienia Czchów wśród 30 wsi klasztoru tynieckiego,
które Leszek Czarny pozwolił Benedyktom lokować na prawie niemieckim. Na
pewno Czchów otrzymał prawa miejskie przed rokiem 1333. W 1355 r. król
Kazimierz Wielki na prośbę mieszkańców nadał miastu, w miejsce
obowiązującego dotąd prawa średzkiego, prawo magdeburskie. Według
informacji Jana Długosza w Czchowie mieszkali Niemcy i im też miasto
zawdzięcza swoją druga nazwę Weyskirche, czyli Biały Kościół. Przed
rokiem 1360 Czchów przeszedł w ręce królewskie. Według Jana Długosza
Kazimierz Wielki otoczył miasto murami. Rozwojowi miasta sprzyjało
położenie na ważnym szlaku handlowym z Węgier do Krakowa. Istniała tu
komora celna. O rozwój miasta troszczyli się królowie. W 1433 r.
Władysław Jagiełło nadał miastu przywilej odbywania jarmarku 1 sierpnia,
a Kazimierz Jagiellończyk w 1489 r. ustanowił drugi jarmark w dniu 21
października. Zygmunt August zaś w 1510 r. zezwolił na wolny targ
mięsem. W średniowiecznym Czchowie mieszkali rzemieślnicy różnych
specjalności. Już w XIV w. zorganizowani byli w bractwa cechowe. Ważną
rolę odgrywało tu rolnictwo. Z końcem XIV w. Czchów był siedzibą sądu
ziemskiego i stolicą powiatu. Istniała szkoła parafialna i szpital. Od
roku 1545 w Czchowie funkcjonował wodociąg zbudowany przez Tomasza
Żupnika z Bochni. Konstrukcja przetrwała aż do lat 80. XX w. Na rynku
stał ratusz miejski, kramy, waga, postrzygalnia oraz kościół parafialny.
W miastach królewskich władzę sprawował wójt i ławnicy. Pierwszym
znanym z imienia wójtem był Wojsław, który wydał zgodę Mikołajowi na
budowę młyna wodnego. Czchów niszczyły liczne pożary, epidemie,
powodzie, a rozwój Zakliczyna przyczynił się do upadku gospodarczego
miasta w drugiej połowie XVI w. Rozwinął się jedynie ośrodek ariański
zaszczepiony tu przez byłego proboszcza, spowiednika królowej Bony
Franciszka Listmanina. W latach 1652-53 pomór zdziesiątkował ludność
Czchowa, a wojska szwedzkie i węgierskie (1655-57) niszczyły miasto.
Zmiany przyniosło dopiero panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Od roku 1765 zaczął znowu funkcjonować w Czchowie Sąd ziemski dla
powiatów sądeckiego i czchowskiego. W 1772 r. włączono południową
Małopolskę, a wraz z nią Czchów do Austrii w wyniku I rozbioru Polski.
Wszystkie dobra starostwa, przejęte wraz ze wszystkimi królewszczyznami
przez rząd austriacki zostały sprzedane w 1781 r. ówczesnej starościnie
Zofii Grabowskiej za 280.000 zł. Czchów pod panowaniem austriackim nie
miał możliwości rozwoju, ominęła go kolej żelazna, pozostał osadą
rolniczą. W 1867 r. zlikwidowany został powiat czchowski, a w roku 1928
Czchów utracił prawa miejskie. Ponownie je odzyskał dopiero w roku 2000.
Po wielkiej powodzi 1934 r. podjęto decyzję o budowie zapory wodnej w
Czchowie. Ukończenie budowy w roku 1949 i utworzenie zbiornika
retencyjnego Jeziora Czchowskiego, zmieniło charakter całego regionu,
tworząc dobrą bazę do rozwoju turystyki. Dziś Czchów zamieszkuje ok.
2360 mieszkańców.
WARTO ZOBACZYĆ:
Szlak Militarno-Historyczny
Kościół parafialny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z 1346 r.
Cmentarz wojskowy nr 297
Rynek w Czchowie
Zamek w Czchowie
Kościół św. Anny
Dwór w Biskupicach Melsztyńskich
Kościół w Domosławicach
Kościół Miłosierdzia Bożego w Jurkowie
Kościół Przemienienia Pańskiego w Jurkowie
Dwór Krasuskich w Piaskach-Dróżkowie
Kościół Matki Bożej Fatimskiej w Tworkowej
TYMOWSKA PERŁA PO RENOWACJI w Tymowej
Cmentarz Wojskowy w Tymowej
Spichlerz w Tymowej
Dwór Tymowa
Zamek Tropsztyn w Wytrzyszczce
Kościół świętego Michała Archanioła w Złotej
Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Złotej
źródło: www.czchow.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz