Powiat płocki − powiat w Polsce (w zachodniej części województwa mazowieckiego), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Płock, niewchodzące w skład powiatu.
W skład powiatu wchodzą:
gminy miejsko-wiejskie: Drobin, Gąbin, Wyszogród
gminy wiejskie: Bielsk, Bodzanów, Brudzeń Duży, Bulkowo, Łąck, Mała Wieś, Nowy Duninów, Radzanowo, Słubice, Słupno, Stara Biała, Staroźreby.
W powiecie płockim położone są trzy miasta:
Drobin (prawa miejskie: 1511−1869; 1994)
Gąbin (1322)
Wyszogród (1398)
Współczesny powiat płocki położony na północno-zachodnim Mazowszu jest jednym z największych powiatów w regionie i w kraju. W jego granicach administracyjnych o powierzchni blisko 1800 km2 zawiera się 15 samorządów.
Nazewnictwo decyduje o unikatowych walorach danego obszaru. Jest ważnym elementem tradycji regionalnej. Nazwy własne miejscowości, rzek, mokradeł i innych miejsc topograficznych, nazwiska, przydomki, itp. są często – przy braku innych źródeł historycznych – jedynym śladem przeszłości.
Na wstępie warto zwrócić uwagę na nazwy miejscowości. Naukowe badania językoznawcze dotyczące mazowieckich ziem położonych na północ od Wisły i Bugu wykonał i opublikował Karol Zierhoffer. Autor ustalił, że cechą lokalną na tym obszarze jest występowanie nazw tzw. włodyczych, czyli rodowych. W powiecie płockim nazwą tego typu są np. Krzykosy (utworzone od rzeczownika osobowego Krzykos) czy odimienne, np. Dobrzyków w gminie Gąbin (od imienia Dobrzyk). Duża grupa nazw pochodzi od cech ukształtowania terenu – są to nazwy topograficzne, np. Bielsk (utworzone od słowa biel, czyli mokradło, bagnista łąka), Zakrzewo (od miejsca położonego za krzakami), Kępa (rzeczna wyspa), a także Łęg (podmokła łąka), Mokrzk (kiedyś pisane „Mokrsk”, zatem: mokre miejsce) i inne.
Szczególnie interesujące dla problematyki związanej z tradycją Mazowsza są nazwy kulturowe. W nazwie wsi Staroźreby występuje staropolski źreb, oznaczający los, udział ziemi, miarę roli, łan. Również Wyszogród – to w pierwotnym znaczeniu gród położony na wzgórzu.
Kilka miejscowości w powiecie płockim ma nazwy wskazujące, iż są to średniowieczne osady służebne, których mieszkańcy wypełniali określone obowiązki względem księcia: w Kobylnikach hodowano konie, w Sokolnikach układano sokoły do polowań, a w Psarach – psy, natomiast mieszkańcy Kuchar oraz Szewców – obsługiwali zapewne pański dwór.
Wśród nazw miejscowych obecnego powiatu płockiego – językowo bezsprzecznie polskich – zdarzają się również obcego pochodzenia, np. nazwa wsi Wilkęsy (w gminie Drobin) pochodzi niewątpliwie z języka Prusów, plemienia najeżdżającego we wczesnym średniowieczu ziemie Mazowsza.
Powiat płocki liczy blisko 111 tys. mieszkańców. Wobec wyodrębnienia Płocka, ze statusem miasta na prawach powiatu, struktura rozpoznawalna jest jako powiat płocki – ziemski.
Nazwa jest adekwatna do bogactwa tej ziemi, zarówno w walory rolnicze, jak również turystyczne i przyrodniczo-kulturowe. Siedzibą samorządu powiatu jest Płock, książęcy gród nad szeroko rozpostartą Wisłą.
Tu, na wysokiej skarpie, wznosi się bazylika katedralna, której początki budowli sięgają XI wieku. Zachwyca w niej bogata polichromia i replika słynnych Drzwi Płockich. Kaplica królewska kryje prochy władców Polski: Władysława Hermana i jego syna Bolesława Krzywoustego. Muzeum Mazowieckie w Płocku słynie z najbogatszych w kraju zbiorów sztuki secesyjnej.
Bogactwo dziedzictwa kulturowego to wspaniałe świątynie z pieczołowicie utrzymanymi wnętrzami, świadczącymi o dawnej świetności i szacunku do przeszłości dziejowej Ziemi Płockiej. Warto zwiedzić najstarsze obiekty sakralne: późnoromański ceglany kościółek w Rokiciu z XIII w., zabytek klasy „0”, o którym głosi legenda, że tu zostały ukryte skarby Templariuszy. Swym pięknem i oryginalnością zachwycają XVII i XVIII-wieczne drewniane kościoły w Troszynie i Dobrzykowie.
Ważną rolę w dziedzinie upowszechniania lokalnych tradycji, a tym samym promowaniu regionu, spełniają placówki muzealne i regionalne izby pamięci, a także stowarzyszenia, szkolne koła zainteresowań, regionaliści.
Przykładem może być działalność Społecznego Muzeum Ziemi Gąbińskiej im. Sławoja Felicjana Składkowskiego. Niezależnie od stałej ekspozycji prezentującej postać polityka i generała Sławoja Felicjana kładkowskiego, organizowane są tu często bardzo interesujące wystawy czasowe, poświęcone historii regionu, upamiętniające wojenne dramaty, opowiadające o patriotyzmie oraz codzienności mieszkańców Gąbina i okolic. Muzeum powstało z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ziemi Gąbińskiej, działającego w Gąbinie od 1975 roku. Dzięki społecznej pracy członków Towarzystwa istnieje nie tylko placówka muzealna, ale również organizowane są uroczystości patriotyczne, sesje popularnonaukowe, konkursy. Bogate archiwum TMZG służy magistrantom i doktorantom oraz autorom publikacji historycznych.
Istotne dla procesu j kształtowania świadomości historycznej, patriotycznej i kulturowej dzieci i młodzieży są działania edukacyjne prowadzone przez szkoły. W Bodzanowie przy Publicznym Gimnazjum im. Polskiej Organizacji Zbrojnej działają m.in. Koło Historyczne oraz Koło Towarzystwa Przyjaciół Armii Krajowej. Dzięki współpracy szkoły z wieloma instytucjami i organizacjami samorządowymi oraz stowarzyszeniami, program działań podejmowanych przez młodzież jest imponujący. Uczniowie poznają historię regionu i poszukują jej specyficznych elementów, które można wykorzystać w opracowaniu oferty turystycznej. Uczestniczą w projektach polegających na poznawaniu folkloru polskiego, żydowskiego, historii osadników olenderskich. Współpracują ze Związkiem Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych, Żydowskim Instytutem Historycznym, Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, Muzeum Mazowieckim. Archiwizują stare fotografie. Wydają „Zeszyty Historyczne” i współredagują „Gazetę Gminy Bodzanów” ze stałą rubryką „Galeria Historyczna”.
Dobrą formą upowszechniania wiedzy historycznej i dziedzictwa kulturowego są różnorodne tablice informacyjne, które nie tylko zachęcają turystów do zwiedzania powiatu płockiego, ale także przekazują zamieszczoną na nich rzetelną informację dotyczącą miejscowości czy najbliższej okolicy. Takie tablice są m.in. w Orszymowie i Lasocinie. Powstały one w ramach projektu „Tablice pamięci”, zrealizowanego przez dzieci i młodzież ze Szkoły Podstawowej w Małej Wsi i Społecznego Liceum Ogólnokształcącego w Małej Wsi ze środków Fundacji Wspomagania Wsi oraz Gminnego Ośrodka Kultury.
Na terenie powiatu płockiego, w ramach ponadlokalnego projektu „Terenowy System Informacji”, ustawione zostały wielkoformatowe plansze zachęcające turystów do zwiedzania powiatu. Fachowo zaprojektowane tablice z promocyjnym hasłem, czytelną mapą, legendą i opisem znajdują się w Grabinie, Woli Łąckiej, Nowym Duninowie, Reczynie i Drobinie.
O piastowskich korzeniach Ziemi Płockiej świadczą pozostałości średniowiecznych siedlisk w Proboszczewicach i Szeligach, gdzie do dziś pozostały czytelne resztki wałów i fosy. „Perełką” architektoniczną powiatu jest Pałac w Łącku z 1873 r., była letnia rezydencja Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, założyciela Stada Ogierów, obecnie pięknie odrestaurowany.
Spośród pałaców i dworów na terenie powiatu: w Słubicach, Bromierzyku czy Worowicach urzeka zabytkowy dwór rodziny Gorzechowskich w Kucharach, gdzie w latach 1920-1939 mieszkała i tworzyła Helena Mniszkówna, autorka „Trędowatej”.
Niektóre zabytkowe dwory zostały zaadaptowane na domy pomocy społecznej, gdzie samorząd powiatu zapewnia ludziom potrzebującym profesjonalną opiekę i godne życie.
Dzięki ciągłym inwestycjom i modernizacjom obiektów szkolnych, młodzież z terenów wiejskich kształci się w coraz nowocześniejszych warunkach i otrzymuje coraz bogatszą ofertę kierunków nauczania. Powiat jest organem prowadzącym dla średnich szkół w: Gąbinie, Wyszogrodzie, Goślicach i Płocku.
Martyrologium Ziemi Płockiej stanowią miejsca pamięci narodowej, m.in. pomnik ofiar wojny bolszewickiej z 1920 roku w Bielinie, gm. Słupno, odsłonięty w 2001 roku, z tablicą upamiętniającą nazwiska dziewiętnastu poległych bohaterów, mogiła rozstrzelonych w latach 1940-1945 300 mieszkańców Płocka i okolic w lasach brwileńskich, gm. Stara Biała, pomnik na cmentarzu parafialnym w Bielsku poświęcony poległym w I wojnie światowej, cmentarz żołnierzy poległych w Kampanii Wrześniowej w Dobrzykowie, gm. Gąbin, oraz Wzgórze Pamięci w Wyszogrodzie, swoiste sacrum, przepiękny pomnik – jakoby starożytny kamienny krąg – czczący herosa Armii „Poznań” i „Pomorze” odsłonięty w 1999 roku, w 60. rocznicę Bitwy nad Bzurą.
Najbogatsza na Mazowszu sieć jezior i malowniczy krajobraz Wisły, „dziko” meandrujące rzeki, rzeczki i strumyki są tu rajem dla amatorów sportów wodnych, kajakarzy, żeglarzy, motorowodniaków, ciekawskich nurków i wędkarzy. Powiat płocki doskonale spełnia warunki do plażowania i orzeźwiających kąpieli. Wysoki standard urlopowania nad wodą zapewniają hotele.
Do wypoczynku na łonie natury zapraszają stanice wodne i ośrodki turystyczne, a przede wszystkim gospodarstwa agroturystyczne, które oferują wypoczynek z dala od wielkomiejskiego zgiełku, wśród pól, lasów, urokliwych zagajników, nad jeziorem lub nad leniwie snującą się strugą. Turysta pozna tu smak staropolskiej, domowej kuchni, tradycyjnych potraw, zup, mięsiw i ryb przyprawianych ziołami z mazowieckich łąk. Odnajdzie tu spokój, naturalne piękno przyrody, ukojenie pośród barwnego krajobrazu, w otoczeniu sędziwych lasów, śpiewu łopocących ptaków, połyskujących rybich łusek, tuż pod jeziorną taflą.
Warto zatrzymać się na chwilę na leśnych duktach Brudzeńskiego Parku Krajobrazowego, zachwycić się pięknem przyrody, obfitym kwieciem, podpatrywać życie gniazdującego ptactwa i wolnożyjących tu szczęśliwych zwierząt. Warto przebyć edukacyjną ścieżkę przyrodniczą, przejechać po rowerowych szlakach. A dla potrafiących utrzymać się w siodle lub na oklep, są oferty łąckiego Stada Ogierów, ośrodka jeździeckiego w Cierszewie, Janoszycach, czy Wilczkowie.
Sielskości i łagodności urokliwej Ziemi Płockiej dodają kołyszące się łany zbóż, barwne, soczyste owoce z obfitych sadów i zadbanych plantacji. Pasące się na zielonych pastwiskach domowe zwierzaki, hasające po polach zające, kojący szum drzew i zapach leśnego runa z wędrującymi maluczkimi stworzonkami radują oczy i duszę. A tajemnicze, prastare kościółki i kapliczki wypełniają zadumą i ciekawością ich odkrywania.
źródło: www.powiat-plock.pl; materiał własny powiatu płockiego
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz