Niepołomice (niem. Niepolomitz) – miasto w województwie małopolskim, w powiecie wielickim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Niepołomice. Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczyło 13 564 mieszkańców. Miasto i Gmina Niepołomice leżą w powiecie wielickim, na terenie województwa małopolskiego, tuż za południowo-wschodnimi granicami miasta Krakowa i zajmują powierzchnię 95,1 km kw. Oprócz miasta Niepołomice w gminie miejsko-wiejskiej znajduje się 12 innych miejscowości: Chobot, Ochmanów, Podłęże, Słomiróg, Staniątki, Suchoraba, Wola Batorska, Wola Zabierzowska, Zabierzów Bocheński, Zagórze, Zakrzowiec i Zakrzów.
Gmina graniczy:
od strony północno zachodniej poprzez Wisłę z Krakowem,
od strony zachodniej z gminą Wieliczka,
od strony połnocnej, poprzez Wisłę z gminą Igołomia – Wawrzeńczyce,
od strony wschodniej z gminą Drwinia,
od strony południowej i południowo wschodniej z gminą Kłaj,
od strony południowej z gminami Gdów i Biskupice,
od strony południowo-zachodniej z gminą Wieliczka.
Niepołomice oddalone są od centrum Krakowa o zaledwie 25 kilometrów. Oprócz miasta, w skład gminy wchodzi dwanaście otaczających je miejscowości: Chobot, Ochmanów, Podłęże, Słomiróg, Staniątki, Suchoraba, Wola Batorska, Wola Zabierzowska, Zabierzów Bocheński, Zagórze, Zakrzowiec i Zakrzów. Teren gminy obejmuje 95 kilometrów kwadratowych, z czego samo miasto zajmuje niecałą jedną trzecią.
Gminę zamieszkuje ponad 28 tysięcy osób, z których niemal połowa żyje w Niepołomicach.
Tutaj przecinają się ważne szlaki komunikacyjne – od południa Autostrada A4 oraz Droga Krajowa nr 94, z północy na południe Droga Krajowa nr 75 z Krakowa do Krynicy, a z zachodu na wschód – główna oś komunikacyjna gminy – Droga Wojewódzka nr 964. Równocześnie południe gminy przecina linia kolejowa E30 (ze stacjami w Podłężu i Staniątkach).
Najstarsze zabytki Niepołomic datowane są na połowę XIV stulecia i zostały wybudowane na rozkaz króla Kazimierza Wielkiego. Dawne dzieje ściśle łączą się z dworem królewskim i częstymi wizytami monarchów w niepołomickim zamku
Obecnie Niepołomice to jedna z najprężniej rozwijających się gmin w Polsce. Dzięki korzystnej lokalizacji, dobrej infrastrukturze i działaniom lokalnego samorządu, stały się miejscem, w którym swoje inwestycje ulokowało ponad 70 dużych firm – między innymi: Coca-Cola, MAN Trucks, Staco, Silgan White-Cap, Pratt&Whitney Tubes (UTC), Royal-Canin, Brembo, Sopem, Meiller Polska, Nidec, Woodward Governor Poland, FoodCare, czy Oknoplast. Oprócz tego, na terenie gminy działa ponad 3 600 podmiotów gospodarczych.
Niepołomice są również miejscem aktywnego wypoczynku nie tylko dla swoich mieszkańców, ale i ludzi z sąsiednich miejscowości. Zajmująca powierzchnię około 12 tysięcy hektarów Puszcza Niepołomicka jest kompleksem leśnym popularnym wśród spacerowiczów, biegaczy, rowerzystów oraz jeźdźców konnych. Oprócz tego dobrze rozwinięta infrastruktura sportowa przyciąga tu pływaków, tenisistów, piłkarzy i miłośników sportów walki.
Miasto znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego. Ma ono korzystne warunki klimatyczne dla sadownictwa i leśnictwa z powodu wysokiej sumy opadów i wysokiej średniej rocznej temperatury powietrza, wynoszącej 8,1 °C. Średnia temperatura lipca: 17,3 °C, natomiast średnia temperatura stycznia: −2,5 °C. Średnia liczba dni bezprzymrozkowych wynosi 169, zaś dni z przymrozkami 196. Wilgotność powietrzna waha się od 70% w maju do 90% w listopadzie i grudniu. Najbardziej deszczowym miesiącem jest lipiec, w którym pada przez średnio 12 dni, a średnia suma opadów wynosi 123,3 mm, zaś najsuchszym luty, w którym występuje około 10 dni deszczowych, zaś średnia suma opadów jest równa 23,7 mm. Średnia roczna ilość opadów to 700–750 mm.
Niepołomice kojarzą się nie tylko z prastarą puszczą czy piękną historią. Wizytówką miasta są również duże i spektakularne inwestycje. To one tworzą miejsca pracy dla osób nie tylko z terenu gminy, ale także ościennych miejscowości. Dochody z tytułu podatku od nieruchomości są głównym źródłem zasilania budżetu gminy, a miejsca pracy przynoszą dochód mieszkańcom. Dzięki tym funduszom oraz pomocy przedsiębiorców możliwe jest planowanie wieloletnich programów inwestycyjnych, modernizacja dróg obiektów komunalnych oraz budowa nowych.
Od 1990 roku Gmina prowadzi intensywną politykę, mającą na celu pozyskiwanie inwestorów. Przedsiębiorcy chętnie lokują tu swoje pieniądze ze względu na dobrą infrastrukturę, położenie i dobry klimat. Od 1992 roku na terenie gminy zainwestowały takie firmy jak Coca-Cola, HMS, obecnie działający pod nazwą Staco, Oknoplast – największy w Polsce producent okien, a także producent karmy dla zwierząt Royal Canin, Nidec – zakład produkujący mikromechanizmy do samochodów czy niemiecka firma spedycyjna DHL. Największym sukcesem było sprowadzenie do Niepołomic dużego niemieckiego koncernu MAN, produkującego pojazdy ciężarowe.
Obecnie Niepołomicka Strefa Inwestycyjna zajmuje obszar około 500 hektarów. Uzupełniają ją mniejsze strefy w Ochmanowie i Woli Batorskiej.
Jednak gospodarka Niepołomic nie opiera się wyłącznie na dużych firmach. Oprócz nich działa tu ponad 3 700 podmiotów gospodarczych; sklepy, zakłady usługowe, banki i mała wytwórczość, które stanowią znaczne źródło dochodów i tworzą wiele miejsc pracy.
WARTO ZOBACZYĆ:
> Zamek Królewski w Niepołomicach. Główną atrakcją turystyczną Niepołomic jest XIV w. zamek królewski zbudowany przez Kazimierza Wielkiego. Przypuszcza się, że zamek stał już w 1349, ponieważ Kazimierz Wielki wydał wówczas datowany z Niepołomic i podpisany przez kilku świadków dokument państwowy. Pierwotna rezydencja królewska różniła się dość znacznie od tej, którą możemy oglądać obecnie. Później przez pewien czas w gmachu mieściły się koszary. Po krótkim użytkowaniu przez wojsko, od początku XIX wieku służył jako siedziba rozmaitym instytucjom. Z upływem lat popadał w ruinę. Po wojnie brakowało funduszy na renowację. Prace remontowe rozpoczęły się dopiero po przemianach ustrojowych. Trwająca kilkanaście lat restauracja zakończyła się ostatecznie w 2007. Dzisiaj zamek jest wizytówką miasta. Znajdują się w nim gotyckie i renesansowe piwnice, sale parteru, znajdujące się na poziomie zamkowego dziedzińca, oraz zajmowane przez Muzeum Niepołomickie sale na pierwszym piętrze. Na zamkowym poddaszu znajdują się pokoje hotelowe oraz Centrum Konferencyjne im. Lecha Wałęsy. Na parterze działa restauracja.
> Muzeum Niepołomickie. W zamkowej kaplicy obejrzeć można ekspozycję stanowiącą depozyt kościoła parafialnego w Niepołomicach. Są tam najstarsze dokumenty królewskie i papieskie, w tym akt utworzenia parafii z 1350, oraz akt erekcyjny i donacyjny kościoła, wystawiony przez Kazimierza Wielkiego. Godna uwagi jest wystawa trofeów myśliwskich prezentująca ptaki i zwierzęta które można spotkać w Puszczy Niepołomickiej. W latach 2007–2010 muzeum gościło ekspozycję pochodzącą z krakowskich Sukiennic. Od kwietnia 2010 w muzeum prezentowany jest zbiór ponad 100 obrazów i rzeźb z Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie.
> Ogrody Królowej Bony. Kilkanaście lat temu, na miejscu dawnego targowiska po południowej stronie zamku, odtworzono renesansowy Ogród Bony. Składa się z sześciu identycznych, prostokątnych kwater poprzedzielanych żwirowymi alejkami. We wnętrzu każdej z nich znajduje się identyczny utworzony z żywopłotu wzór geometryczny. Jego centralnym elementem jest okrąg o średnicy około ośmiu metrów. Przy wejściu do ogrodu od strony ul. Zamkowej stoi odlany z brązu pomnik Kazimierza Wielkiego w towarzystwie małego chłopca.
> Kościół Parafialny pw. Dziesięciu Tysięcy Męczenników. Kościół parafialny ufundowany przez Kazimierza Wielkiego w 1349, konsekrowany w 1358. Jest to budowla gotycka z dwoma zakrystiami i kaplicami. Kaplica południowa, utrzymana w stylu renesansowym, ufundowana została w 1596 przez Jana Branickiego. Znajduje się w niej pomnik z ciemnoczerwonego marmuru, a nad nim herby: Gryf i Kotwicz. Po przeciwnej stronie jest kaplica Lubomirskich w stylu barokowym. W gotyckim prezbiterium na ścianie północnej znajduje się polichromia J. Makarewicza z 1916, podobną można zobaczyć na ścianie chóru muzycznego. Ściany kaplicy Lubomirskich zdobią obrazy z życia Karola Boromeusza. Znajduje się tam również obraz przywieziony z Bolonii, przed którym 400 lat temu została uzdrowiona Anna Branicka. W skarbcu kościelnym przechowywana jest gotycka monstrancja z XV wieku. Cały kościół zdobiony jest stiukami. Na zewnątrz umiejscowione są liczne tablice, a w apsydzie kapliczka z ogrójcem, obok dzwonnica. Bramka w murze kościelnym została wykonana w stylu renesansowym przez Santiego Gucciego. Archiwum kościelne zawiera wiele starych dokumentów kościelnych i dworu królewskiego.
> Kopiec Grunwaldzki znajduje się na zachód od rynku, nieco ponad kilometr od centrum miasta na tzw. Wężowej Górze (212 m n.p.m.). Najpierw w 1902 usypano tam niewielki dwumetrowy kopczyk, który w 1910 z okazji 500 rocznicy bitwy pod Grunwaldem postanowiono powiększyć. Kopiec osiągnął wysokość 14 m., a średnica postawy ma 30 m. Na szczycie stoi kamienny krzyż z pamiątkową tablic.
> Rynek w Niepołomicach
> Ratusz w Niepołomicach
> Synagoga w Niepołomicach
> Cmentarz wojenny nr 326 – Niepołomice
> Cmentarz wojenny nr 327 – Niepołomice
> Cmentarz wojenny nr 328 – Niepołomice
> Cmentarz żydowski w Niepołomicach
> Dom Jubileuszowy w Niepołomicach
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz