Wejherowo (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Wejrowò, niem. Neustadt in Westpreußen) – miasto w województwie pomorskim, położone na pograniczu Pojezierza Kaszubskiego i Pradoliny Redy–Łeby, nad rzeką Redą. Stanowi element Małego Trójmiasta Kaszubskiego, jest również częścią aglomeracji trójmiejskiej. Siedziba powiatu wejherowskiego i gminy Wejherowo. W latach 1975–1998 w województwie gdańskim. Wchodzi w skład Komunalnego Związku Gmin „Dolina Redy i Chylonki” oraz Doliny Logistycznej.
Wydany w 1880 r. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego uznaje miasto Wejherowo za stolicę Kaszub.
Według danych z 1 stycznia 2018 Wejherowo liczyło 49 927 mieszkańców.
Wejherowo – założone w 1643 przez polskiego wojewodę Jakuba Wejhera – prawa miejskie uzyskało w 1650. Początkowo nazywane też było Wejherowską Wolą i Nowym Miastem (w odróżnieniu od „starego miasta” – czyli Pucka), potoczną nazwą niemiecką była w tym okresie Weihersfrey lub Weiherfrai.Po 1676 przeszło na własność lokalnych rodzin magnackich (przez pewien czas należało także do Sobieskich). W 1920 wróciło do Polski (mimo protestów części lokalnej ludności)[potrzebny przypis]. W 1927 r. stało się siedzibą powiatu morskiego w województwie pomorskim (który obejmował dotychczasowy powiat pucki oraz powiat wejherowski bez Gdyni). Struktura demograficzna zaczęła się powoli zmieniać na korzyść Polaków. W dwudziestoleciu międzywojennym Wejherowo było jednym z głównych ośrodków regionalizmu (postulowano autonomizację regionu Pomorza w ramach państwa polskiego). We wrześniu 1939 Wejherowo zajęte przez Niemców powtórnie przemianowano na Neustadt in Westpreußen. Zasłużony burmistrz Teodor Bolduan został natychmiast aresztowany i rozstrzelany. Krótko po zakończeniu działań wojennych miasto odwiedził gauleiter Pomorza Albert Forster, który publicznie groził antyniemiecko nastawionym mieszkańcom Wejherowa. W okresie okupacji działała konspiracyjna organizacja TOW „Gryf Pomorski”. Na przełomie 1939 i 1940 Niemcy rozstrzelali w lasach piaśnickich 12–14 tys. ludzi, w tym wielu wejherowian. W 1975 Wejherowo utraciło status powiatu, by w 1999 go odzyskać (w ramach województwa pomorskiego). W latach 2006–2008 przeprowadzono pierwszą od czasów powstania gruntowną renowację zabytkowego kompleksu Kalwarii Wejherowskiej. Od 2003, przeciwnie do większości miast w Polsce, liczba mieszkańców Wejherowa systematycznie rośnie, w 2011 przekroczyła 50 tysięcy.
WARTO ZOBACZYĆ:
* Kalwaria Wejherowska ufundowana przez wojewodę Wejhera w latach 1649–1659, składająca się z 26 barokowych, rokokowych i neogotyckich kaplic fundacji rodu Wejherów
* Pałac Keyserlingków i Przebendowskich (obecnie siedziba Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej, wpisanego do Państwowego Rejestru Muzeów)
* Kościół św. Trójcy z 1755 fundacji Jana Przebendowskiego, na miejscu dawniejszego kościoła z 1644 – obecnie kolegiata
* poewangelicki, neogotycki Kościół św. Stanisława Kostki z 1908, z pięcioma wieżami
* konwikt św. Leona z 1872 zbudowany przez mieszkańców miasta dla reformatów pozbawionych dawnego klasztoru przez władze pruskie
* barokowy Kościół i klasztor Franciszkanów w Wejherowie z 1650 ufundowany dla franciszkanów przez Jakuba Wejhera
* krypty rodziny Wejherów i Przebendowskich (w podziemiach klasztoru)
obraz Matki Bożej Wejherowskiej, znajdujący się w kościele klasztornym – ukoronowany przez Jana Pawła II podczas mszy na sopockim hipodromie
* Plac Jakuba Wejhera (rynek) z pomnikiem założyciela miasta Jakuba Wejhera
* ulica Jana III Sobieskiego – deptak miejski, wytyczony w 1643
* ratusz miejski (z udostępnionymi makietami zabytkowego centrum Wejherowa oraz Kalwarii Wejherowskiej)
* szachulcowy szpitalik-przytułek z XVII w.
* eklektyczne kamienice z przełomu XIX / XX w.
* gmach gimnazjum z 1866
* budynek sądu z 1880
* stary cmentarz
* park miejski im. Aleksandra Majkowskiego (z XVIII w.)
* młyn wodny nad rzeką Cedron z XVII w. (przebudowany po pożarze w 1920)
* budynek dawnego Zespołu Szkół Elektrycznych
* budynki dawnego Szpitala Psychiatrycznego (obecnie szkoły specjalne oraz jednostka wojskowa)
* budynek dworca kolejowego
* budynek poczty
* budynek Starostwa Powiatowego
* Villa Musica
* Dom Młynarza (obecnie budynek mieszkalny)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz