Giżycko (niem. Lötzen, pol. (dawniej) Łuczany, Lec, prus. Lēcai) – miasto w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim. Położone na Mazurach, pomiędzy jeziorami Kisajno i Niegocin.
Giżycko jest nazywane stolicą żeglarstwa w Polsce[4]. Jest jednym z głównych portów na szlaku wielkich jezior mazurskich i jednym z polskich ośrodków turystycznych i wypoczynkowych.
Według danych GUS w 2016 r. ludność miasta Giżycka wynosiła 29 642 osoby.
Giżycko uzyskało lokację miejską w 1612 roku. Giżycko jest położone w centralnej części Pojezierza Mazurskiego w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Pod względem administracyjnym położone jest we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na północny wschód od Olsztyna. Miasto jest siedzibą powiatu giżyckiego oraz gminy wiejskiej Giżycko.
Do 1975 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego, a po zmianach w podziale administracyjnym miasto przyłączono do województwa suwalskiego.
Według danych z roku 2002 Giżycko ma obszar 13,87 km², w tym:
użytki rolne: 14%
użytki leśne: 7%
Północną i południowo-zachodnią część miasta pokrywa Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior.
Według danych z 1 stycznia 2011 powierzchnia miasta wynosiła 13,72 km². Miasto stanowi 1,24% powierzchni powiatu. Miasto leży nad jeziorami Niegocin, Kisajno (południowa część kompleksu Mamr), Tajty i Wojsak. Niegocin i Kisajno (przez zatokę Tracz) połączone są Kanałem Giżyckim (Łuczańskim), a Niegocin łączy się Kanałem Niegocińskim z jeziorem Tajty i dalej kanałem Piękna Góra z Kisajnem. Część miasta położona jest na tzw. Wyspie Giżyckiej, przesmyku z każdej strony otoczonego jeziorami i kanałami. Okolice Giżycka mają największą w Polsce liczbę jezior, ich udział w ogólnej powierzchni terenu wynosi 11,89% (23 986,6 ha). W najbliższej okolicy Giżycka znajdują się jeziora:
Wilkasy,Boczne,Niałk,Grajewko,Rudzkie,Dobskie,Dejguny,Kąpskie,Upałckie Duże,Upałckie Małe,Tryd,Skarż Wielki,Kruklin. W Giżycku istnieje przemysł lekki, produkcja rozdzielni elektrycznych, oświetlenia przemysłowego i świątecznego LED – reprezentowany przez POLAMP. Produkcja kotłów i palników na pellety - reprezentowana przez firmę P.P.H Kostrzewa Sp.J. Przemysł spożywczy, reprezentowany przez mleczarnię OSM Giżycko[20], wytwórnię sękaczy[21] oraz kilka piekarń. W mieście ma swoją siedzibę stocznia remontowa żeglugi śródlądowej. Rozwija się także produkcja jachtów śródlądowych. Duże znaczenie gospodarcze miasta odgrywa turystyka. Giżycko utrzymuje kontakty gospodarcze z partnerskimi miastami we Francji, Niemczech, Ukrainie i na Litwie.
W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Giżycko oraz Państwowe Gospodarstwo Rolne Giżycko. Działały także Zakłady Rybne.
Giżyckie Centrum Kultury organizuje cykliczne imprezy odbywające się w mieście. Do najbardziej znanych należy Festiwal Piosenki Żeglarskiej i Morskiej Szanty w Giżycku. Pod koniec maja organizowane są imprezy związane z obchodami Dni Giżycka, a latem w Kościele Ewangelickim odbywają się koncerty organowe. Centrum Kultury organizuje zajęcia dla młodzieży w sekcjach tanecznych, muzycznych, teatralnych, plastycznych i fotograficznych. Starszych zaprasza do sekcji szachowych, chóru i Klubu Seniora. Centrum Kultury jest też odpowiedzialne za organizację Przeglądu Zespołów Dancingowych i wieczorów poetyckich. Co więcej, każdego roku, w pierwszy weekend sierpnia, w amfiteatrze Twierdzy Boyen odbywa się najstarszy w Polsce festiwal kultury hip-hopowej: Mazury Hip-Hop Festiwal.
Od 2017 w GCK-u działa kino „Now Fala” nawiązujące nazwą do swojej poprzedniczki – „Fali” znajdującej się niegdyś obok pl. Grunwaldzkiego.
Giżycko jest nazywane stolicą żeglarstwa w Polsce[4]. Jest jednym z głównych portów na szlaku wielkich jezior mazurskich i jednym z polskich ośrodków turystycznych i wypoczynkowych.
Według danych GUS w 2016 r. ludność miasta Giżycka wynosiła 29 642 osoby.
Giżycko uzyskało lokację miejską w 1612 roku. Giżycko jest położone w centralnej części Pojezierza Mazurskiego w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Pod względem administracyjnym położone jest we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na północny wschód od Olsztyna. Miasto jest siedzibą powiatu giżyckiego oraz gminy wiejskiej Giżycko.
Do 1975 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego, a po zmianach w podziale administracyjnym miasto przyłączono do województwa suwalskiego.
Według danych z roku 2002 Giżycko ma obszar 13,87 km², w tym:
użytki rolne: 14%
użytki leśne: 7%
Północną i południowo-zachodnią część miasta pokrywa Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior.
Według danych z 1 stycznia 2011 powierzchnia miasta wynosiła 13,72 km². Miasto stanowi 1,24% powierzchni powiatu. Miasto leży nad jeziorami Niegocin, Kisajno (południowa część kompleksu Mamr), Tajty i Wojsak. Niegocin i Kisajno (przez zatokę Tracz) połączone są Kanałem Giżyckim (Łuczańskim), a Niegocin łączy się Kanałem Niegocińskim z jeziorem Tajty i dalej kanałem Piękna Góra z Kisajnem. Część miasta położona jest na tzw. Wyspie Giżyckiej, przesmyku z każdej strony otoczonego jeziorami i kanałami. Okolice Giżycka mają największą w Polsce liczbę jezior, ich udział w ogólnej powierzchni terenu wynosi 11,89% (23 986,6 ha). W najbliższej okolicy Giżycka znajdują się jeziora:
Wilkasy,Boczne,Niałk,Grajewko,Rudzkie,Dobskie,Dejguny,Kąpskie,Upałckie Duże,Upałckie Małe,Tryd,Skarż Wielki,Kruklin. W Giżycku istnieje przemysł lekki, produkcja rozdzielni elektrycznych, oświetlenia przemysłowego i świątecznego LED – reprezentowany przez POLAMP. Produkcja kotłów i palników na pellety - reprezentowana przez firmę P.P.H Kostrzewa Sp.J. Przemysł spożywczy, reprezentowany przez mleczarnię OSM Giżycko[20], wytwórnię sękaczy[21] oraz kilka piekarń. W mieście ma swoją siedzibę stocznia remontowa żeglugi śródlądowej. Rozwija się także produkcja jachtów śródlądowych. Duże znaczenie gospodarcze miasta odgrywa turystyka. Giżycko utrzymuje kontakty gospodarcze z partnerskimi miastami we Francji, Niemczech, Ukrainie i na Litwie.
W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Giżycko oraz Państwowe Gospodarstwo Rolne Giżycko. Działały także Zakłady Rybne.
Giżyckie Centrum Kultury organizuje cykliczne imprezy odbywające się w mieście. Do najbardziej znanych należy Festiwal Piosenki Żeglarskiej i Morskiej Szanty w Giżycku. Pod koniec maja organizowane są imprezy związane z obchodami Dni Giżycka, a latem w Kościele Ewangelickim odbywają się koncerty organowe. Centrum Kultury organizuje zajęcia dla młodzieży w sekcjach tanecznych, muzycznych, teatralnych, plastycznych i fotograficznych. Starszych zaprasza do sekcji szachowych, chóru i Klubu Seniora. Centrum Kultury jest też odpowiedzialne za organizację Przeglądu Zespołów Dancingowych i wieczorów poetyckich. Co więcej, każdego roku, w pierwszy weekend sierpnia, w amfiteatrze Twierdzy Boyen odbywa się najstarszy w Polsce festiwal kultury hip-hopowej: Mazury Hip-Hop Festiwal.
Od 2017 w GCK-u działa kino „Now Fala” nawiązujące nazwą do swojej poprzedniczki – „Fali” znajdującej się niegdyś obok pl. Grunwaldzkiego.
WARTO ZOBACZYĆ:
* Twierdza Boyen wzniesiona w latach 1843-1855 jest doskonale zachowanym przykładem pruskiej szkoły fortyfikacyjnej. Położona na zachód od Giżycka, na wąskim przesmyku pomiędzy dwoma dużymi jeziorami Niegocin i Kisajno (na tzw. "Wyspie Giżyckiej"), stanowiła główne ogniwo w łańcuchu umocnień zamykających od wschodu dostęp na teren państwa pruskiego. Twierdza zbudowana została z głazów narzutowych i czerwonej cegły, otoczona jest wałem ziemnym, który w najwyższym punkcie wznosi się na 33 metry. W swoim czasie była centralnym punktem sytemu obronnego Prus Wschodnich. Do dziś przetrwał układ funkcjonalno-przestrzenny z czytelną, geometryczną strukturą form ziemnych i większością budowli murowanych i murowano-drewnianyc
* Wieża cisnień zwana Wodną Wieżą, wybudowana w 1900 r., zaopatrywała Giżycko w bieżącą wodę, aż do roku 1997. Znajduje się na wzgórzu przy skrzyżowaniu ulicy Warszawskiej i Wodociągowej. W całości zbudowana z czerwonej nie otynkowanej cegły, w stylu neogotyckim, z ciekawymi sklepieniami zewnętrznymi wokół jej korony.
* Most obrotowy zbudowany został w 1860r. w celu zapewnienia dogodnego połączenia miasta z Twierdzą Boyen (1843-1855), przez firmę Bechelt C.O. Grundberg und Shel z Zielonej Góry. XIX-wieczny zabytek znajduje się na kanale Łuczańskim, łączącym jez. Niegocin i Kisajno. Ówcześni inżynierowie skonstruowali ponad 20-metrowej długości i 8-metrowej szerokości ruchome przęsło o oryginalnym sposobie zwodzenia w bok, a nie do góry, jak to się odbywało w tradycyjnych tego rodzaju konstrukcjach. Most ważący ponad 100 ton za pomocą odpowiednich przełożeń może być obracany ręcznie przez jednego operatora. W latach 1960-1970 w ramach modernizacji, most został wyposażony w napęd elektryczny, co doprowadziło do zniszczenia nabrzeża (przez silne uderzenia). Most więc rozebrano, a na jego miejsce postawiono most saperski. Ten ostatni nie został przez mieszkańców zaakceptowany.
* Zamek Krzyżacki - Jednym z najcenniejszych i najciekawszych zabytków Giżycka i Krainy Wielkich Jezior Mazurskich jest średniowieczny zamek, wzniesiony przez zakon krzyżacki około roku 1341, który po pieczołowitym odrestaurowaniu stanowi obecnie część ekskluzywnego Hotelu St. Bruno. Niezwykłe jest samo położenie obiektu, ponieważ leży on nad kanałem Łuczańskim, łączącym jeziora Niegocin i Kisajno. Zamek był siedzibą prokuratora zakonnego. Składał się z domu mieszkalnego i prostokątnego dziedzińca otoczonego murem, za którym znajdowała się fosa. W 1365 r. Litwini pod wodzą Kiejstuta zdobyli i spalili zamek, po czym Krzyżacy odbudowali warownię.
* „Piekarnia Regelskiego” przy ul. Warszawskiej 17 – mała kamieniczka z poł. XIX w., jeden z najstarszych budynków murowanych w Giżycku, konstrukcja szachulcowa, aktualnie siedziba Stowarzyszenia „Wspólnota Mazurska” i „Archiwum Mazurskiego”.
* W Giżycku zachowały się tradycyjne XIX-wieczne kamienice miejskie, m.in. przy ulicy Pionierskiej i Dąbrowskiego, tworzące zwartą zabudowę, w większości z czerwonej cegły z neogotyckimi elementami ozdobnymi.
* Wieża cisnień zwana Wodną Wieżą, wybudowana w 1900 r., zaopatrywała Giżycko w bieżącą wodę, aż do roku 1997. Znajduje się na wzgórzu przy skrzyżowaniu ulicy Warszawskiej i Wodociągowej. W całości zbudowana z czerwonej nie otynkowanej cegły, w stylu neogotyckim, z ciekawymi sklepieniami zewnętrznymi wokół jej korony.
* Most obrotowy zbudowany został w 1860r. w celu zapewnienia dogodnego połączenia miasta z Twierdzą Boyen (1843-1855), przez firmę Bechelt C.O. Grundberg und Shel z Zielonej Góry. XIX-wieczny zabytek znajduje się na kanale Łuczańskim, łączącym jez. Niegocin i Kisajno. Ówcześni inżynierowie skonstruowali ponad 20-metrowej długości i 8-metrowej szerokości ruchome przęsło o oryginalnym sposobie zwodzenia w bok, a nie do góry, jak to się odbywało w tradycyjnych tego rodzaju konstrukcjach. Most ważący ponad 100 ton za pomocą odpowiednich przełożeń może być obracany ręcznie przez jednego operatora. W latach 1960-1970 w ramach modernizacji, most został wyposażony w napęd elektryczny, co doprowadziło do zniszczenia nabrzeża (przez silne uderzenia). Most więc rozebrano, a na jego miejsce postawiono most saperski. Ten ostatni nie został przez mieszkańców zaakceptowany.
* Zamek Krzyżacki - Jednym z najcenniejszych i najciekawszych zabytków Giżycka i Krainy Wielkich Jezior Mazurskich jest średniowieczny zamek, wzniesiony przez zakon krzyżacki około roku 1341, który po pieczołowitym odrestaurowaniu stanowi obecnie część ekskluzywnego Hotelu St. Bruno. Niezwykłe jest samo położenie obiektu, ponieważ leży on nad kanałem Łuczańskim, łączącym jeziora Niegocin i Kisajno. Zamek był siedzibą prokuratora zakonnego. Składał się z domu mieszkalnego i prostokątnego dziedzińca otoczonego murem, za którym znajdowała się fosa. W 1365 r. Litwini pod wodzą Kiejstuta zdobyli i spalili zamek, po czym Krzyżacy odbudowali warownię.
* „Piekarnia Regelskiego” przy ul. Warszawskiej 17 – mała kamieniczka z poł. XIX w., jeden z najstarszych budynków murowanych w Giżycku, konstrukcja szachulcowa, aktualnie siedziba Stowarzyszenia „Wspólnota Mazurska” i „Archiwum Mazurskiego”.
* W Giżycku zachowały się tradycyjne XIX-wieczne kamienice miejskie, m.in. przy ulicy Pionierskiej i Dąbrowskiego, tworzące zwartą zabudowę, w większości z czerwonej cegły z neogotyckimi elementami ozdobnymi.
* zabytkowy szpital - Opieka szpitalna w Lecu (do 1946 roku polska nazwa miasta Giżycko) istniała od wielu wieków. W roku 1581 biskup Jan Vigandus założył pierwszy szpital, który to spłonął w roku 1822 i z powodu braku funduszów nigdy nie został odbudowany. W roku 1897 przy obecnej ul. Konarskiego 7 wzniesiono nowy budynek szpitalny, który niestety również strawił pożar. Dzisiejszy szpital przy ul. Warszawskiej oddano do użytku we wrześniu 1910r. jako Mazurski Dom Macierzysty Diakonis „Bethanien”. Uroczystość otwarcia odbyła się w obecności syna pary cesarskiej, Jego Królewskiej Wysokości księcia Joachima. Do końca II wojny obiekt ten był pod opieką ewangelickich sióstr zakonnych i służył chorym. Po wojnie przejął go szpital państwowy.
(źródło: www.gizycko.pl; Wikipedia)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz