Powiat węgorzewski – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 2002 z części powiatu giżyckiego. Jego siedzibą jest miasto Węgorzewo.Sąsiaduje z powiatami: gołdapskim, giżyckim i kętrzyńskim.
W skład powiatu wchodzą:
W skład powiatu wchodzą:
gmina miejsko-wiejska: Węgorzewo
gminy wiejskie: Budry, Pozezdrze
miasto: Węgorzewo
Węgorzewo – gmina miejsko-wiejska w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie suwalskim, a w latach 1999–2001 w powiecie giżyckim. Siedziba gminy to Węgorzewo. Według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwało 16 878 osób. Gmina stanowi 49,19% powierzchni powiatu.
Budry – gmina wiejska w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim sąsiadująca z Rosją. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie suwalskim, a w latach 1999–2001 w powiecie giżyckim. Siedziba gminy to Budry. Według danych z 28 kwietnia 2008 gminę zamieszkiwały 3492 osoby. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku gminę zamieszkiwało 2780 osób. Gmina stanowi 25,24% powierzchni powiatu.
Pozezdrze – gmina wiejska w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie suwalskim a w latach 1999–2001 w powiecie giżyckim.
Siedziba gminy to Pozezdrze. Według danych z 30 czerwca 2004 gminę zamieszkiwało 3575 osób, w roku 2001 zaś 3796 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku gminę zamieszkiwało 3253 osób. Gmina stanowi 25,57% powierzchni powiatu.
Siedziba gminy to Pozezdrze. Według danych z 30 czerwca 2004 gminę zamieszkiwało 3575 osób, w roku 2001 zaś 3796 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku gminę zamieszkiwało 3253 osób. Gmina stanowi 25,57% powierzchni powiatu.
Węgorzewo (dawniej Węgobork, niem. Angerburg, lit. Ungura, maz. Wéngobork) – miasto w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, siedziba miejsko-wiejskiej gminy Węgorzewo. Od 1 stycznia 2002 miasto powiatowe. Węgorzewo leży na Mazurach, na obszarze historycznych Prus Dolnych. Według danych z 1 stycznia 2018 Węgorzewo liczyło 11 438 mieszkańców.
Warto zobaczyć:
- gmina Węgorzewo
* pałac Lehndorffów w Sztynorcie - Pałac (perła wśród zabytków architektonicznych Warmii i Mazur), historyczny park i pozostałości dawnego majątku rodu Lehndorffów, zabytkowa aleja dębowa, kultowy port żeglarski, zwarta, uporządkowana zabudowa wsi, rezerwat przyrody w bezpośrednim sąsiedztwie i największy na Mazurach most, wzniesiony między jeziorami Dargin i Kirsajty. Sztynort to bezcenny skarb gminy Węgorzewo. Pałac wybudowano w latach 1689-1691 z inicjatywy hrabiny Marii Eleonory von Dӧnhoff, żony Ahasverusa Gerharda Lehndorffa. Siedziba rodu powstała na fundamentach budowli wzniesionej tu wcześniej, w latach 1554-1572 (pozostałościami poprzedniego pałacu są piwnice o sklepieniach krzyżowych i kolebkowych, a także trójtraktowy układ budynku).
* bunkry w Mamerkach - Bunkry w Mamerkach (kwatera główna Niemieckich Wojsk Lądowych) to najlepiej zachowane obiekty na mazurskim szlaku fortyfikacji z II wojny światowej. Kompleks powstał w latach 1940-1944, zbudowano go dla potrzeb 40 najwyższych generałów i feldmarszałków, 1500 oficerów i żołnierzy Wehrmachtu. Łącznie wzniesiono ok. 250 obiektów, w tym schrony żelbetonowe. To tu znajdziemy gigant, którego ściany i stropy mają grubość 7 metrów. Zachowały się zejścia do kanałów oraz cały 30-metrowy podziemny tunel, łączący bunkry numer 28 i 30 w "Mieście Brygidy" (Niemcy nie zdążyli wysadzić schronów, zostały one opuszczone bez walki przez wojska Wehrmachtu w styczniu 1945 r.).
* torowiska, wiadukty, dworce - Na początku ubiegłego stulecia Węgorzewo stanowiło ważny węzeł kolejowy. Połączone pod koniec 1905 roku z Giżyckiem oraz na początku 1907 roku Kętrzynem było punktem, w którym, krzyżowały się szlaki kolei żelaznej z południa na północ i ze wschodu na zachód. Pociągi odejżdżały stąd przez Gierdawy do Królewca (obecnego Kaliningradu), do Goładpi (przez Banie Mazurskie), do Giżycka (przez Kruklanki), do Kętrzyna (przez Radzieje), do Sątop (przez Radzieje, Kętrzyn, Reszel). O dawnej komunikacyjnej świetności przypominają zabytki: dworce, wieże, parowozownie, wreszcie torowiska i wiadukty. Te ostatnie w gminie Węgorzewo posłużyły za sieć ścieżek rowerowych i szlaków pieszych.
* Most Sztynorcki - Most między jeziorami Dargin i Kirsjaty (wchodzącym w skład jeziora Mamry). Doskonały punkt widokowy. Most leży na szlaku rowerowym Mała Pętla Mamr), w pobliżu Sztynortu, miejsca wyjątkowego na Mazurach (pałac Lehndorffów, największy w regionie port, aleja dębowa).
* jezioro Mamry - Drugie co do wielkości (po Śniardwach) w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Powierzchnia jeziora: ok. 10 tys. ha, maksymalna głębokość: 43,8 m. Wody Mamr zaliczane są do II klasy czystości. Wyspy na tym jeziorze, wśród nich Upałty, należą do Rezerwatu Wysp na Jeziorach Mamry i Kisajno.
- gmina Budry
* bunkry w Mamerkach - Bunkry w Mamerkach (kwatera główna Niemieckich Wojsk Lądowych) to najlepiej zachowane obiekty na mazurskim szlaku fortyfikacji z II wojny światowej. Kompleks powstał w latach 1940-1944, zbudowano go dla potrzeb 40 najwyższych generałów i feldmarszałków, 1500 oficerów i żołnierzy Wehrmachtu. Łącznie wzniesiono ok. 250 obiektów, w tym schrony żelbetonowe. To tu znajdziemy gigant, którego ściany i stropy mają grubość 7 metrów. Zachowały się zejścia do kanałów oraz cały 30-metrowy podziemny tunel, łączący bunkry numer 28 i 30 w "Mieście Brygidy" (Niemcy nie zdążyli wysadzić schronów, zostały one opuszczone bez walki przez wojska Wehrmachtu w styczniu 1945 r.).
* torowiska, wiadukty, dworce - Na początku ubiegłego stulecia Węgorzewo stanowiło ważny węzeł kolejowy. Połączone pod koniec 1905 roku z Giżyckiem oraz na początku 1907 roku Kętrzynem było punktem, w którym, krzyżowały się szlaki kolei żelaznej z południa na północ i ze wschodu na zachód. Pociągi odejżdżały stąd przez Gierdawy do Królewca (obecnego Kaliningradu), do Goładpi (przez Banie Mazurskie), do Giżycka (przez Kruklanki), do Kętrzyna (przez Radzieje), do Sątop (przez Radzieje, Kętrzyn, Reszel). O dawnej komunikacyjnej świetności przypominają zabytki: dworce, wieże, parowozownie, wreszcie torowiska i wiadukty. Te ostatnie w gminie Węgorzewo posłużyły za sieć ścieżek rowerowych i szlaków pieszych.
* Most Sztynorcki - Most między jeziorami Dargin i Kirsjaty (wchodzącym w skład jeziora Mamry). Doskonały punkt widokowy. Most leży na szlaku rowerowym Mała Pętla Mamr), w pobliżu Sztynortu, miejsca wyjątkowego na Mazurach (pałac Lehndorffów, największy w regionie port, aleja dębowa).
* jezioro Mamry - Drugie co do wielkości (po Śniardwach) w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Powierzchnia jeziora: ok. 10 tys. ha, maksymalna głębokość: 43,8 m. Wody Mamr zaliczane są do II klasy czystości. Wyspy na tym jeziorze, wśród nich Upałty, należą do Rezerwatu Wysp na Jeziorach Mamry i Kisajno.
- gmina Budry
* Obszary NATURA 2000 w gminie Budry - W poszczególnych częściach gminy zlokalizowane są obszary Natura 2000: Ostoja Skaliska i Lasy skaliskie
* Obszary Chronionego Krajobrazu w gminie Budry - Na obszarze gminy znajdują się: Obszar chronionego Krajobrazu Doliny Gołdapy i Węgorapy (północna część gminy) oraz Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (południowo-wschodnia część gminy).
* Obszary Chronionego Krajobrazu w gminie Budry - Na obszarze gminy znajdują się: Obszar chronionego Krajobrazu Doliny Gołdapy i Węgorapy (północna część gminy) oraz Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (południowo-wschodnia część gminy).
- gmina Pozezdrze
* Rezerwat „Piłackie Wzgórza” w Piłakach Wielkich z borami mieszanymi i krzewami
* Rzeka Sapina ze szlakiem Kajakowym o długości 36 km kulminującym w przepływie przez czynną śluzę w Przerwankach z 1910 r.
- miasto Węgorzewo
* kościół pw. św. św. Piotra i Pawła w Węgorzewie - Kościół został wybudowany w latach 1605-1611 w stylu późnogotyckim. Na początku XVIII w. dobudowano absydę tworzącą prezbiterium oraz nawy boczne (1729 r.) i w ten sposób budowli nadano kształt krzyża greckiego. Popularnie przez węgorzewian zwany "dużym kościołem", dla odróżnienia od "małego kościółka" pw. Dobrego Pasterza.
Do 1945 kościół ewangelicki, obecnie jest to świątynia rzymokatolików, siedziba dekanatu pw. św. Huberta w Węgorzewie.
* kościół pw. Dobrego Pasterza w Węgorzewie - Kościół zbudowano w latach 1912–1913. Popularnie przez węgorzewian zwany "małym kościółkiem", dla odróżnienia od "dużego kościoła" pw. św. św. Piotra i Pawła. 18 października 1928 roku przy kościele została utworzona pierwsza w Węgorzewie parafia katolicka. Parafia ta funkcjonowała do końca II wojny światowej. Kiedy w 1947 r. ewangelicki kościół pw. św. św. Piotra i Pawła został przejęty przez katolików i utworzono przy nim parafię, kościół pw. Dobrego Pasterza stracił rangę parafialnego, będąc odtąd kościołem rektorskim.
* cerkiew św. św. Piotra i Pawła w Węgorzewie - Budowla z początku XX. Przed wojną mieścił się tu kaplica baltystów. W 1949 r. świątynia zosała przekazana prawosławnym. Cerkiew parafialna pw. św. św. Piotra i Pawła należy do dekanatu Olsztyn diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
* zamek krzyżacki w Węgorzewie - Zamek krzyżacki z XIV wieku, najstarszy zabytek w Węgorzewie. Historia zamku sięga 1398 roku, kiedy to na wyspie utworzonej przez Węgorapę rozpoczęto budowę warowni. Zamek miał kształt nieregularnego pięcioboku. Zabudowa składała się z dwóch lub trzech murowanych skrzydeł, flankowanych na narożach trzema cylindrycznymi wieżami. Czwarta wieżyczka znajdowała się w obrębie dziedzińca i miała charakter łącznika komunikacyjnego. Od strony wschodniej znajdowało się niewielkie przedzamcze. Warownia przechodziła z rąk do rąk aż do 1525 roku, kiedy po sekularyzacji Zakonu Krzyżackiego ponownie przeszła na własność państwową i stała się siedzibą książęcego starosty. Z inwentarzy z XV i XVI wieku wynika, że w tym czasie na zamku mieściła się kaplica św. Katarzyny oraz browar, spiżarnia, piekarnia, kuchnia i zbrojownia. Przy zamku znajdował się także młyn.
* Muzeum Tradycji Kolejowej w Węgorzewie - Muzeum Tradycji Kolejowej w Węgorzewie działa w budynku dworca kolejowego (ul. Jaracza 4). Prowadzi je Fundacja Dziedzictwo Nasze. Bogaty zbiór zabytkowych urządzeń, narzędzi, a także rozkładów jazdy, fotografii, map dokumentuje historię kolejnictwa dawnych Prus Wschodnich, dzisiejszego województwa warmińsko-mazurskiego i Suwalszczyzny.
* Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie - Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie powołano w 1991 roku, powstało na bazie zbiorów dawnego Powiatowego Domu Kultury i prowadzonej pod jego egidą Izby Regionalnej w Ogonkach. Od 2006 roku MKL jest jednostką samorządu województwa warmińsko-mazurskiego. Mieści się w zabytkowym budynku z pierwszej połowy XVIII w.
* Park Helwinga w Węgorzewie - Położona najbliżej głównej ulicy Węgorzewa (Zamkowej) część parku to zabytek. W latach 1821-1924 mieściło się tu seminarium nauczycielskie, później gimnazjum. Patron obiektu, Jerzy Andrzej Helwing (ur. 1666 r. w Węgorzewie, zm. w 1748 r.) do historii wpisał się jako znany botanik, przyrodnik i pastor, założyciel pierwszego herbarium, właściciel ogrodu botanicznego z egzotycznymi roślinami (w Stulichach koło Węgorzewa).
* Węgorzewski Spacerownik - Terenowy przewodnik historyczny w kształcie słupków.
* zegar słoneczny w Węgorzewie - znajduje się na placu Grunwaldzkim w Węgorzewie
(źródło: https://powiatwegorzewski.pl/, http://budry.wm.pl/, http://pozezdrze.pl/cms/17414/nasza_gmina,https://pl.wikipedia.org/)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz