Mszana Dolna (1934–1952 gmina Mszana Dolna II) – gmina wiejska w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Z gminy Mszana Dolna, z Kasiny Wielkiej pochodzi znana polska biegaczka narciarska, Justyna Kowalczyk.Siedziba gminy to Mszana Dolna.Miejscowości w gminie to:
Glisne, Kasina Wielka, Kasinka Mała, Lubomierz, Łętowe, Łostów, Mszana Górna, Olszówka, Raba Niżna.
Według danych z 30 czerwca 2004[3] gminę zamieszkiwało 16 358 osób.
Według danych z roku 2002[4] gmina Mszana Dolna ma obszar 169,83 km², w tym:
użytki rolne: 50%
użytki leśne: 45%
Gmina stanowi 17,84% powierzchni powiatu.
Pasma górskie występujące na terenie Mszany Dolnej to: Beskid Wyspowy (Najlepszą charakterystyką Beskidu Wyspowego jest już nazwa.Tutaj szczyty nie są połączone w pasma, lecz stanowią w większości samodzielne kulminacje o stromych zboczach i spłaszczonych wierzchołkach, oddzielone są od siebie dolinami rzek i niskimi przełęczami.To grupa górska ograniczona na zachodzie doliną rzeki Raby, na wschodzie zaś doliną Dunajca. Północną granicę Beskidu Wyspowego stanowi obniżenie Wiśniowej i dolina dolnego biegu rzeki Łososiny. Najwyższym szczytem Beskidu Wyspowego jest Mogielica (1170 m), nieco niższymi: Luboń Wielki (1023 m), Szczebel (977 m), Lubogoszcz (967 m), Ćwilin(1060 m ), Śnieżnica (1006 m).
Niedostępność terenów położonych u podnóża szczytów i stromość zboczy sprawiły, iż góry te zachowały ciekawą szatę roślinną. Dominującymi gatunkami drzew są świerk, jodła, buk. Spotykamy na naszym terenie również inne gatunki w tym jawory, jesiony, sosny i brzozy. Szczególnej ochronie podlegają drzewostany w rezerwatach Śnieżnica , Luboń Wiellki, Kamionna, Kostrza, Bukowiec w paśmie Śpilówki. W lasach oraz na licznych polanach występuje wiele roślin chronionych w tym: krokus, lilia złotogłów, rosiczka okrągłolistna, podkolan biały, śnieżyczka przebiśnieg, ziemowit jesienny, śnieżyca wiosenna, pełnik siedmiogrodzki, dziewięćsił bezłodygowy.
Żyje tutaj sporo dzikiej zwierzyny. Są to: sarny, jelenie, dziki, zające, borsuki, wiewiórki, wilki, rysie, lisy, kuny leśne, łasice, wydry, gronostaje. Z występujących na tym obszarze ptaków na szczególną uwagę zasługują głuszce, bażanty, dzięcioły, sikory, pliszki, czaple, bociany czarne, sowy uszate, puszczyki, myszołowy, puszczyki uralskie, Gorce ( Nazwa prawdopodobnie wywodzi się od określenia „górce" - małe góry czy też gorzeć, palić się, płonąć. Charakterystyczne dla tego pasma polany płonęły też jesiennym kwieciem wrzosów dodając uroku tym nieco zapomnianym górom.
To jedno z najpiękniejszych grup górskich w Beskidach Zachodnich.W kierunku wschodnim wyższe szczyty są dopiero w Bieszczadach w grupie Tarnicy - Krzemienia, Rozsypańca. w odległości ponad 200km.
Od zachodu oddziela Gorce od pasma Podhalańskiego przełęcz Sieniawska w pobliżu której bierze początek rzeka Raba.),
Glisne, Kasina Wielka, Kasinka Mała, Lubomierz, Łętowe, Łostów, Mszana Górna, Olszówka, Raba Niżna.
Według danych z 30 czerwca 2004[3] gminę zamieszkiwało 16 358 osób.
Według danych z roku 2002[4] gmina Mszana Dolna ma obszar 169,83 km², w tym:
użytki rolne: 50%
użytki leśne: 45%
Gmina stanowi 17,84% powierzchni powiatu.
Pasma górskie występujące na terenie Mszany Dolnej to: Beskid Wyspowy (Najlepszą charakterystyką Beskidu Wyspowego jest już nazwa.Tutaj szczyty nie są połączone w pasma, lecz stanowią w większości samodzielne kulminacje o stromych zboczach i spłaszczonych wierzchołkach, oddzielone są od siebie dolinami rzek i niskimi przełęczami.To grupa górska ograniczona na zachodzie doliną rzeki Raby, na wschodzie zaś doliną Dunajca. Północną granicę Beskidu Wyspowego stanowi obniżenie Wiśniowej i dolina dolnego biegu rzeki Łososiny. Najwyższym szczytem Beskidu Wyspowego jest Mogielica (1170 m), nieco niższymi: Luboń Wielki (1023 m), Szczebel (977 m), Lubogoszcz (967 m), Ćwilin(1060 m ), Śnieżnica (1006 m).
Niedostępność terenów położonych u podnóża szczytów i stromość zboczy sprawiły, iż góry te zachowały ciekawą szatę roślinną. Dominującymi gatunkami drzew są świerk, jodła, buk. Spotykamy na naszym terenie również inne gatunki w tym jawory, jesiony, sosny i brzozy. Szczególnej ochronie podlegają drzewostany w rezerwatach Śnieżnica , Luboń Wiellki, Kamionna, Kostrza, Bukowiec w paśmie Śpilówki. W lasach oraz na licznych polanach występuje wiele roślin chronionych w tym: krokus, lilia złotogłów, rosiczka okrągłolistna, podkolan biały, śnieżyczka przebiśnieg, ziemowit jesienny, śnieżyca wiosenna, pełnik siedmiogrodzki, dziewięćsił bezłodygowy.
Żyje tutaj sporo dzikiej zwierzyny. Są to: sarny, jelenie, dziki, zające, borsuki, wiewiórki, wilki, rysie, lisy, kuny leśne, łasice, wydry, gronostaje. Z występujących na tym obszarze ptaków na szczególną uwagę zasługują głuszce, bażanty, dzięcioły, sikory, pliszki, czaple, bociany czarne, sowy uszate, puszczyki, myszołowy, puszczyki uralskie, Gorce ( Nazwa prawdopodobnie wywodzi się od określenia „górce" - małe góry czy też gorzeć, palić się, płonąć. Charakterystyczne dla tego pasma polany płonęły też jesiennym kwieciem wrzosów dodając uroku tym nieco zapomnianym górom.
To jedno z najpiękniejszych grup górskich w Beskidach Zachodnich.W kierunku wschodnim wyższe szczyty są dopiero w Bieszczadach w grupie Tarnicy - Krzemienia, Rozsypańca. w odległości ponad 200km.
Od zachodu oddziela Gorce od pasma Podhalańskiego przełęcz Sieniawska w pobliżu której bierze początek rzeka Raba.),
Ciekawostka: Zagórzanie mieszkają w rejonie gminy i miast Mszana Dolna oraz gminy Niedźwiedź, ale ich wpływy sięgają również Rabki-Zdrój. Nazwa ta wywodzi się od słów "za górami" - Zagórzanie oddzieleni są pasmami górskimi od Podhalan, Lachów i Kliszczaków.
Warto zobaczyć:
* Autorska galeria sztuki wybitnego zagórzańskiego artysty - Stanisława DOBROWOLSKIEGO „HOŁD KARPATOM” - Na tzw. „Wydartem” w Kasinie Wielkiej – otwarta została 21 maja 1999 r. – staraniem wybitnego zagórzańskiego artysty-rzeźbiarza – Stanisława DOBROWOLSKIEGO – jego niezwykle ciekawa galeria rzeźby p.n. „Hołd Karpatom”, stanowiąca istotny dorobek artystyczny oraz znaczący przyczynek do zagórzańskiego dziedzictwa kulturowego.
„Rzeźby sąsiadują w galerii z freskami na ścianach. Zwracają uwagę napisy: „Hołd Karpatom”, „Tobie polsko”. Twórczość S. Dobrowolskiego łączy nowoczesność formy z tradycją. Proste uderzenia dłuta lub siekiery mają nawiązywać do surowości krajobrazu. Najulubieńsza praca artysty nosi tytuł: „Partyzanci”. Obok stoją: „Tęsknota bezkresna”, „Kwiaty życia”, „Zmarła Skała”. W sąsiednim pomieszczeniu wyeksponowano liczne obrazy, jak: „Boginie Karpat”, „Królowa Beskidów” czy „Sielanka Zbójnicka”.
„Rzeźby sąsiadują w galerii z freskami na ścianach. Zwracają uwagę napisy: „Hołd Karpatom”, „Tobie polsko”. Twórczość S. Dobrowolskiego łączy nowoczesność formy z tradycją. Proste uderzenia dłuta lub siekiery mają nawiązywać do surowości krajobrazu. Najulubieńsza praca artysty nosi tytuł: „Partyzanci”. Obok stoją: „Tęsknota bezkresna”, „Kwiaty życia”, „Zmarła Skała”. W sąsiednim pomieszczeniu wyeksponowano liczne obrazy, jak: „Boginie Karpat”, „Królowa Beskidów” czy „Sielanka Zbójnicka”.
Andrzej Matuszczyk „Beskid Wyspowy, Przewodnik”
* Zabytkowy kościół drewniany p.w. Św. Marii Magdaleny w Kasinie Wielkiej - Kościół został wybudowany w 1624 roku. Jego fundatorem był Jan Niewiarowski, kawaler maltański, brat Przecława Niewiarowskiego, właściciela Kasiny Wielkiej. W 1678 roku dobudowano do istniejącej świątyni wieże oraz część nawy. W tej formie świątynia przetrwała do dziś. Kościół św. Marii Magdaleny jest budowla drewnianą, jednonawową, z dachem o konstrukcji zrębowej. Budynek jest pokryty gontami o dachu jednokalenicowym, dwuspadowym. Na środku kościoła znajduje się mała wieża - tzw. sygnaturka pokryta blacha miedzianą. Wieże główną, krytą tradycyjnym gontem, zwieńcza barokowy hełm cebulasty z latarnią.
* Cmentarz żołnierzy austriackich z okresu I wojny światowej - Cmentarz położony jest nieopodal stacji PKP, gdzie uwagę przykuwają: murowany kurhan z miejscowego kamienia oraz nagrobki kamienne z tablicami metalowymi i nazwiskami poległych żołnierzy austriackich. Żołnierze ci oddali życie podczas działań wojennych, które rozgrywały się w czasie I wojny światowej w pobliżu stacji kolejowej.
* Stacja PKP - Stacja wzniesiona na wysokości 580 m. n.p.m. jest najwyżej położona stacja kolejową na szlaku linii transwersalnej Chabówka – Lwów, natomiast trasa linii kolejowej przebiegająca wzdłuż gór i dolin jest najwyżej położoną linią kolejową w Polsce. Celem budowy tej trasy było połączenie Chabówki (ważnego węzła kolejowego) ze Lwowem. Budowa linii kolejowej, zwanej transwersalną, została uruchomiona w 1884 roku.
* Dwór Rodziny Chomentowskich (z 1832r.) - Na początku XIX w. Franciszek Baranowski wybudował w Rabie Niżnej murowany dwór w stylu klasycystycznym. W jednym z pomieszczeń urządzono kaplicę. Służyła ona jako ośrodek modlitwy dla rodziny i okolicznej ludności. Z niewiadomych powodów hrabia sprzedał dworek. Na skutek zaniedbań kolejnych właścicieli budynek wraz z kaplicą niszczał. W 1905r. dworek stał się własnością rodziny Chomentowskich i pozostawał w ich rękach aż do 1945r.
* Cmentarz żołnierzy austriackich z okresu I wojny światowej - Cmentarz położony jest nieopodal stacji PKP, gdzie uwagę przykuwają: murowany kurhan z miejscowego kamienia oraz nagrobki kamienne z tablicami metalowymi i nazwiskami poległych żołnierzy austriackich. Żołnierze ci oddali życie podczas działań wojennych, które rozgrywały się w czasie I wojny światowej w pobliżu stacji kolejowej.
* Stacja PKP - Stacja wzniesiona na wysokości 580 m. n.p.m. jest najwyżej położona stacja kolejową na szlaku linii transwersalnej Chabówka – Lwów, natomiast trasa linii kolejowej przebiegająca wzdłuż gór i dolin jest najwyżej położoną linią kolejową w Polsce. Celem budowy tej trasy było połączenie Chabówki (ważnego węzła kolejowego) ze Lwowem. Budowa linii kolejowej, zwanej transwersalną, została uruchomiona w 1884 roku.
* Dwór Rodziny Chomentowskich (z 1832r.) - Na początku XIX w. Franciszek Baranowski wybudował w Rabie Niżnej murowany dwór w stylu klasycystycznym. W jednym z pomieszczeń urządzono kaplicę. Służyła ona jako ośrodek modlitwy dla rodziny i okolicznej ludności. Z niewiadomych powodów hrabia sprzedał dworek. Na skutek zaniedbań kolejnych właścicieli budynek wraz z kaplicą niszczał. W 1905r. dworek stał się własnością rodziny Chomentowskich i pozostawał w ich rękach aż do 1945r.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz