MAPA GMINY SKĘPE:
Skępe (1932-54 gmina Skępe i gmina Narutowo) – gmina miejsko-wiejska w Polsce w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa włocławskiego.
Pochodzenie nazwy "Skępe"
Nazwa Skępe znana jest z następujących dokumentów piętnastowiecznych: Skampe 1472, Skompe 1513. W późniejszych notatkach pojawiają się inne formy zapisu (Skempe, Skępe, Skąmpe, Skompe, Skąpe). Istnieją dwie etymologie wyjaśniające powstanie nazwy miejscowości. Jedna z koncepcji powstania nazwy Skępe wiąże się z nieurodzajnymi, skąpymi ziemiami. Inna tłumaczy, że osada leżała na kępie wśród jezior, bagien i moczadeł. W Polsce znajdują się miejscowości, których podstawę stanowi przymiotnik skąp – (skąpy, skąpa, skąpe) na przykład Skąpe czy Skępsk. Stąd też można mówić – jak podaje językoznawca Adam Wróbel – o wyraźnym modelu nazewniczym. Bardzo często w języku polskim dochodziło do wymiany samogłoskowej ę : ą. Do XVI wieku występowała jedna głoska nosowa. Przymiotnik skąpy był wymawiany jako skampy. Dopiero w XVI wieku obok nosówki ą pojawiło się ę. Inni językoznawcy przyjmują koncepcję, że nazwa Skępe została utworzona od przymiotnika skąpy, skąpe. Nazwa Wymyślin prawdopodobnie powstała po wybudowaniu kościoła i klasztoru bernardynów. Miasto Skępe dzielono na Skompe – oppidum (miasto, miejsce obwarowane) i Skompe – villa (dwór wiejski, dobra wiejskie). Po przywiezieniu figurki Matki Bożej do tej części Skępego, gdzie był klasztor, pojawiła się nazwa utworzona od nazwy villa, później znana jako Wymyślin. W 1997 roku, czyli po odzyskaniu praw miejskich, Wymyślin został przyłączony do Skępego.
ZARYS HISTORYCZNY:
Za Królestwa Polskiego gmina należała do powiatu lipnowskiego w guberni płockiej. 13 stycznia 1870 do gminy przyłączono pozbawione praw miejskich Skępe. W okresie międzywojennym gmina należała do powiatu lipnowskiego w województwie warszawskim. 1 października 1932 roku z gminy Skępe wyłączono osadę Skępe i wieś Wymyślin, z których utworzono odrębną wiejską gminę o nazwie gmina Skępe. Pozostały obszar dotychczasowej gminy Skępe przemianowano na gminę Narutowo, zachowując jednak siedzibę władz w Skępem. Gminę Skępe w pierwotnych granicach przywrócono w 1973 roku.
W skład byłego województwa włocławskiego wchodzą dwie krainy geograficzno – historyczne: Kujawy i ziemia dobrzyńska. Mają one charakter równinny, różnica wzniesienia jest niewielka, gdyż wynosi od 50 metrów do 150 m n.p.m. Teren jest urozmaicony niewielkimi wyniosłościami moren czołowych lub wydm. „Podstawowymi czynnikami decydującymi o walorach przyrodniczo–krajobrazowych są rzeźba terenu, szata roślina, klimat i wody powierzchniowe. Wzajemne relacje przyrodnicze i związki przestrzenne między tymi czynnikami pozwalają na wydzielenie geokompleksów chorycznych, czyli obszarów charakteryzujących się jednolitą strukturą.” Skępe i okolice należą do geokompleksu Skrwileńsko–Skępskiego o powierzchni całkowitej 36 000 ha. Połowę geokompleksu stanowią lasy, jeziora i rośliny łąkowo–bagienne. Takie obszary charakteryzują się dużymi walorami przyrodniczo–krajobrazowymi. Skępe i okolice należące do takiego obszaru sprawiają, że można u nas aktywnie wypocząć. Rozległe lasy zajmują około 4000 ha, występują liczne jeziora, łąki oraz stawy rybne. Ważnym czynnikiem umożliwiającym wypoczynek jest położenie gminy z dala od wielkich miast. Powierzchnia terenów turystycznych wynosi w gminie Skępe 14,50 ha. Miasteczko leżące przy trasie numer 10 posiada dość dobrze rozwiniętą infrastrukturę, czyli kanalizację i wodociągi oraz oczyszczalnię ścieków oddaną do użytku w 1994 roku. Przy Szkole Podstawowej imienia Gustawa Zielińskiego wybudowano pełnowymiarową halę widowiskowo–sportową. Na terenie Zespołu Szkół imienia Waleriana Łukasińskiego w Skępem znajduje się sala sportowa, stadion, boiska do gier oraz internat z miejscami noclegowymi i stołówką. Z zaplecza obu szkół korzystają sportowcy. Na bazę turystyczną składają się liczne ośrodki wypoczynkowe położone nad Jeziorem Wielkim.
Jeśli zawitasz do gminy Skępe, wiedz, że posiada ona walory przyrodniczo-geograficzne oraz zabytki historyczne. Znajdziesz tu ścieżki przyrodniczo-leśne, rezerwaty, liczne jeziora, założenia parkowe, lasy, łąki oraz grodziska, zabytki kultu religijnego, ślady dawnego budownictwa i obiekty godne obejrzenia. Nasze miasteczko jest niewielkie, lecz posiada swoisty urok. Natomiast okolice Skępego mogą być godne polecenia dla ludzi zmęczonych zgiełkiem wielkich miast. Przebywanie wśród drzew czy nad jeziorem jest doskonałym miejscem wakacyjnego wypoczynku. Rozległe tereny rekreacyjne, z których słynie nasza gmina, stanowią wartość samą w sobie i są naturalnym bogactwem.
Przyjeżdżaj i odpoczywaj!
Turysta znajdzie u nas nie tylko wypoczynek, ciszę i spokój, ale także ciekawe, atrakcyjne i malownicze widoki krajobrazowe oraz ścieżki spacerowe. Goszcząc w gminie Skępe można odbywać długie spacery i wycieczki nizinne, jakby powiedział miłośnik gór. Nasz teren spełnia warunki do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej i motorowej. Najbardziej poszukiwanym miejscem wypoczynku i wędrówek turystycznych są lasy. Nad jeziorami, które są dobrym miejscem dla miłośników sportów wodnych i wędkarstwa, można także organizować wypoczynek i rekreację. W gminie Skępe istnieje dobrze zorganizowana sieć usług gastronomicznych i noclegowych. Uczniowie mogą korzystać z ośrodka wypoczynkowego „Jawor”, prowadzącego działalność w ramach „Zielonej Szkoły”. Myśliwi mają u nas swoje tereny łowieckie. Walory przyrodnicze, ukształtowanie terenu oraz baza materialna stwarzają dogodne warunki do aktywnego spędzania czasu.
Wypoczynek i edukacja
Na terenie parków krajobrazowych i nadleśnictw w Polsce prowadzi się terenową edukację środowiskową. W gminie Skępe powstały dwie ścieżki przyrodniczo-leśne. Ścieżka „Na Stary Zagaj” liczy 13 km, ścieżka „Głęboczek”–4,2 km. Są one położone na Obszarze Chronionego Krajobrazu „Jeziora Skępskie”. Pełnią nie tylko funkcje rekreacyjne, ale zwracają uwagę na obiekty i zjawiska przyrodnicze, wyrabiają pozytywne nastawienie do przyrody, służą uczniom oraz umożliwiają obserwację zmian zachodzących w najbliższym otoczeniu ścieżki. Na trasie obu ścieżek znajdują się liczne tablice edukacyjne. W miejscowości Głęboczek znajduje się wzorowo zorganizowane leśne pole turystyczne. W przeważającej większości na naszym terenie występują sosny lub lasy zdominowane przez sosnę. Lasy liściaste i mieszane oraz skupiska dąbrowy świetlistej zachowały się tylko w niektórych miejscach. Oprócz sosny występuje także dąb, olcha, jesion, klon, brzoza, jawor i grab oraz inne gatunki drzew.
Okazy przyrodnicze
W 1992 roku utworzono rezerwat przyrody „Torfowisko Mieleńskie”, który znajduje się po zachodniej stronie Jeziora Mielno. Na terenie rezerwatu występuje 241 gatunków roślin (206 naczyniowych i 35 mszaków). Rzadkim okazem jest brzoza niska oraz 9 reliktowych roślin torfowiskowych. W gminie Skępe znajdują się także zabytkowe parki. W Wiosce Skępskiej wokół zabudowań należących kiedyś do PGR, a wcześniej do rodziny Zielińskich, jest założenie parkowe z ciekawymi okazami starych drzew. Również Borek stanowi bogaty pod względem roślin zespół przyrodniczy. Dla miłośników pieszych wycieczek godna polecenia jest trasa wzdłuż brzegów rzeki Mień, szczególnie w okolicach starego drewnianego młyna w miejscowości Żuchowo. Brzegi meandrującej rzeki porastają chronione gatunki runa leśnego. Warto nadmienić, że młyn w Żuchowie pochodzi z końca XIX wieku. Posiada budowę szachulcową.
Ścieżki leśne
Lasy są naszym, jakże wyjątkowym, wspólnym narodowym dobrem. Odziedziczone po przodkach, powierzone naszej trosce, powinny tak samo lub jeszcze bardziej piękne, bogate i zdrowe. Zachowanie lasów stanowi dzisiaj jeden z naszych najważniejszych obowiązków. Polskie lasy są największym bogactwem przyrodniczym naszego kraju. Spełniają różnorodne funkcje z ochronnymi i środowiskotwórczymi na czele. Bezpośrednią opiekę nad lasami w imieniu społeczeństwa sprawują leśnicy. Pełniąc tę odpowiedzialną służbę korzystają z doświadczeń pokoleń swoich poprzedników oraz z najnowszych osiągnięć nauki. Stale doskonalą gospodarkę leśną tak, by współczesne wielofunkcyjne leśnictwo możliwie najpełniej zaspokajało różnorakie potrzeby społeczeństwa. Las dzisiaj staje się coraz bardziej poszukiwanym miejscem odpoczynku i turystyki. Jednak, by mądrze korzystać z darów natury, nie czyniąc szkód, ważne jest poznanie zasad jej funkcjonowania. Im pełniejsza będzie wiedza o lesie, tym lepiej można współdziałać z leśnikami na rzecz ochrony i zachowania lasów. Dlatego tak istotne jest, aby tajemnice natury zgłębiać już od najmłodszych lat i dzieło to kontynuować, bo lasu można uczyć się całe życie, a i tak do końca go nie poznać. Aby to zadanie ułatwić Nadleśnictwo Skrwilno przygotowało w Skępem prezentowane dwie ścieżki przyrodniczo - leśne położone na Obszarze Chronionego Krajobrazu "Jezioro Skępskie", (projektowany Park Krajobrazowy). Teren Nadleśnictwa Skrwilno jest bardzo atrakcyjny ze względu na swe bogactwo i różnorodność środowiska kulturowego i przyrodniczego. Położone jest na Ziemi Dobrzyńskiej o burzliwej i ciekawej historii, czego świadectwem są grodziska, dwory, kościoły i miejsca pamięci narodowej. Bogactwo przyrodnicze lasy Skępego zawdzięczają dużemu zróżnicowaniu rzeźby terenu, gleb i warunków wodnych. I chociaż panującym gatunkiem drzewa jest sosna, to występuje ona w towarzystwie wielu innych, w tym licznych gatunków liściastych. Podczas wędrówek nie można narzekać na monotonię ani lasu ani krajobrazu.
Zaplecze turystyczne
Baza zagospodarowania turystyczno-rekreacyjnego Skępego zlokalizowana jest w pobliżu trzech jezior: Wielkiego, Małego i Łęckiego.
SKĘPE (jeziora Wielkie i Małe)
- ośrodki wczasowe
- pole campingowe
- pole namiotowe sezonowe
- kwatery prywatne
- plaże, kąpieliska
- zaplecze handlowo-usługowe, gastronomiczne
- stacje paliw, parkingi
- przychodnie, apteki
- poczta
- stadion sportowy, boiska
- dworzec PKS, PKP
WÓLKA (jezioro Łęckie):
- zespoły zabudowy letniskowej
- pole campingowe
- zajazd
- plaże, kąpieliska
- zaplecze handlowe, gastronomiczne
- stacja paliw, parkingi
ŁĄKIE i SZCZEKARZEWO (jezioro Łęckie)
- zespoły zabudowy letniskowej
- pole biwakowe
- plaże, kąpieliska
- zaplecze handlowe, gastronomiczne
- stacja paliw, parkingi
SUBSTANCJA ZABYTKOWA:
nieczynny cmentarz ewangelicki z początku XX w. w miejscowości Boguchwała, nr 348/A z 29.06.1994 roku
kapliczka Najświętszej Maryi Panny przy ul. Dobrzyńskiej w Skępem, nr A/1464 z 19.01.1998 roku
zespół klasztorny bernardynów z 1498 w Skępem, obejmujący: kościół pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny; klasztor z otoczeniem, nr 303 z 10.07.1954 roku
zajazd „Pod Kasztanami” z początku XIX w. z oficyną; stajnią, przy ul. Klasztornej 38 w Skępem, nr 80/A z 07.06.1985 roku
zespół dworski i folwarczny w Wiosce, obejmujący: dwór (zachowany częściowo); park z pierwszej połowy XIX w.; dom ogrodnika z magazynem; folwark: oborę; stajnię; gorzelnię z 1887; rządcówkę; spirytusownię z 1887; chlewnię; 2 domy mieszkalne; ogrodzenie, nr A/1387/1-12 z 03.12.1996 roku
młyn szachulcowy z końca XIX w. w Żuchowie, nr 196/A z 31.12.1985 roku.
źródło: www.skepe.pl; Wikipedia
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz