WIRTUALNY SPACER PO STARÓWCE:
https://www.cyfrowewm.pl/obiekt/293/wirtualny-spacer-po-elblaskim-starym-miescie
Elbląg (łac. Elbinga, Elbingum, Elbingus, niem. Elbing, prus. Elbings, kaszub. Jelbiąg, Elbiąg) – miasto na prawach powiatu w województwie warmińsko-mazurskim, siedziba władz powiatu elbląskiego i gminy wiejskiej Elbląg, ale miasto nie wchodzi w ich skład, stanowiąc odrębną jednostkę samorządu terytorialnego. Od 1992 stolica diecezji elbląskiej. Najstarsze miasto w województwie, jedno z najstarszych w Polsce i Niemczech (rok założenia 1237, prawa miejskie 1246). Miasto posiadało prawo do czynnego uczestnictwa w akcie wyboru króla. Elbląg to najniżej położone miasto w Polsce. Leży u ujścia rzeki Elbląg do Zalewu Wiślanego.
Elbląg to ośrodek przemysłu ciężkiego (Spółka Zamech Marine zajmująca się produkcją śrub napędowych do statków oraz General Electric z Zakładem Metalurgicznym i Zakładem Turbin), przemysłu spożywczego (browar wchodzący w skład Grupy Żywiec), przemysłu meblarskiego, również turystycznego (Kanał Elbląski z pochylniami). Rozwój miasta przypadał m.in. na okres od 1 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998, kiedy Elbląg był stolicą województwa. Miał wtedy miejsce znaczny napływ ludności do miasta. Przez obwodnicę Elbląga przebiegają dwie drogi krajowe: S7 łącząca Elbląg z Gdańskiem, Warszawą i Krakowem oraz S22 będąca najkrótszą drogą łączącą zachód i wschód Europy. Od Elbląga na wschód obie drogi mają status drogi ekspresowej. Elbląg leży w historycznych Prusach Górnych, na obszarze dawnego bałtyckiego terytorium plemiennego Pogezanii. Stanowi również część Powiśla. Jest jednym ze spenetrowanych archeologicznie polskich miast, dzięki czemu elbląskie muzeum posiada unikatowe eksponaty (np. średniowieczną windę).
ZARYS HISTORYCZNY:
Początki miasta przypadają na rok 1237. Wówczas to nad brzegiem rzeki Elbląg Krzyżacy założyli zamek obronny. Wokół niego wyrosła osada handlowa. W 1246 roku otrzymała ona prawa miejskie lubeckie. W Elblągu znajdowała się wówczas siedziba krajowych mistrzów Zakonu Krzyżackiego.
W XIV wieku Elbląg był ważnym ośrodkiem portowym, należał do związku miast hanzeatyckich. O zamożności dawnych elblążan świadczą wyniki prac wykopaliskowych prowadzonych na Starym Mieście. Archeolodzy wydobywają tysiące wyrobów z bursztynu, ceramiki, szkła, metali itp. Są one dowodem na istnienie ożywionych kontaktów handlowych mieszkańców dawnego Elbląga m.in. z Niemcami, Skandynawią, Anglią, Niderlandami.
Ważną datą w historii miasta było jego przystąpienie w 1440 roku do Związku Pruskiego. Po bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku, elblążanie złożyli hołd królowi Polskiemu Władysławowi Jagielle ofiarowując mu zdobyty zamek krzyżacki. Jednakże dopiero po pokoju Toruńskim w 1466 roku Elbląg wszedł w skład państwa polskiego. Miasto otrzymało liczne przywileje od królów polskich, stało się ważnym portem morskim. Wojny, jakie przetoczyły się przez te tereny w XVI i XVII w. przyniosły zarazy, grabieże i kontrybucje.
Po I rozbiorze Polski w 1772 roku Elbląg został wcielony do państwa pruskiego. Ożywienie miasta nastąpiło w XIX wieku. Elbląg znalazł się na szlaku kolejowym. Do eksploatacji przekazany został Kanał Elbląski. Powstały zakłady, m.in. browar, fabryka cygar, lokomotyw i samochodów. Szczególne znaczenie dla miasta miała jednak stocznia, założona przez Ferdynanda Schichau. W Elblągu budowano m.in. torpedowce, łodzie podwodne i lokomotywy.
W 1945 roku miasto wróciło do Polski. Wskutek działań wojennych Elbląg został zniszczony w około 65 proc. Szczególnie ucierpiało Stare Miasto. Zabytkowe kamieniczki legły w gruzach. Inne, uszkodzone, rozebrano. Większość dotychczasowych elblążan opuściła miasto. Trud odbudowy przejęli przesiedleńcy. W ciągu minionych lat powstały nowe zakłady pracy i osiedla mieszkaniowe. Dzięki inicjatywie władz miasta doszło do utworzenia w 1998 roku Euroregionu Baltic - jednego z największych euroregionów Europy, którego Elbląg jest członkiem.
Elbląg, liczący obecnie 124 tys. mieszkańców, położony jest nad rzeką o tej samej nazwie, w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w pobliżu Zalewu Wiślanego. Usytuowany jest przy drodze nr 7 Warszawa-Gdańsk, oraz przy tzw. "Berlince" - drodze do Kaliningradu, 60 km od Gdańska, 50 km od granicy polsko-rosyjskiej i 100 km od Kaliningradu. Elbląg jest dynamicznie rozwijającym się miastem na prawach powiatu, ośrodkiem przemysłowym, akademickim i kulturalnym, atrakcyjną bazą wypadową dla turystów. Jest też portem morskim.
Za dokonania na rzecz ochrony środowiska został dwukrotnie uhonorowany – jako pierwsze miasto w Polsce - „ekologiczną” nagrodą Unii Europejskiej. Natomiast Rada Europy nadała mu Flagę Europy. Jest też trzykrotnym laureatem ogólnopolskiego konkursu „Gmina Przyjazna Środowisku” pod patronatem Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego. Otrzymał również wyróżnienie Związku Miast Bałtyckich za realizację programu edukacji ekologicznej.
Czołowe zakłady przemysłowe Elbląga to Alstom Power Sp. z o.o. (producent turbin parowych i gazowych, przekładni zębatych oraz ciężkich odlewów staliwnych i z metali kolorowych), browar grupy Żywiec S.A., Mazurskie Meble International. Działają też spółki Holdingu Elzam (produkcja konstrukcji stalowych i obróbka metali) oraz inne przedsiębiorstwa branży meblarskiej, skórzanej i odzieżowej.
Miasto jest aktywne na polu międzynarodowym. Z inicjatywy jego władz w 1998 r. powstał Euroregion Bałtyk, skupiający nadmorskie regiony sześciu leżących nad Bałtykiem krajów: Rosji, Polski, Szwecji, Litwy, Łotwy i Danii. Elbląg współpracuje z 14 miastami partnerskimi. Są to: Kaliningrad i Bałtijsk (Rosja), Leer (Niemcy), Ronneby (Szwecja), Nowogródek (Białoruś), Druskienniki (Litwa), Tarnopol (Ukraina), Liepaja (Łotwa), Compiegne (Francja), Trowbridge (Anglia), Coquimbo (Chile), Baoji (Chiny), Tainan (Tajwan), Nowy Sącz (Polska).
Rada Miejska Elbląga, dążąc do pozyskania krajowych i zagranicznych inwestorów podjęła uchwałę o ulgach dla firm tworzących nowe miejsca pracy. Z ulg przyszli inwestorzy mogą również korzystać decydując się na lokalizację swoich obiektów w elbląskiej podstrefie Warmińsko-Mazurskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
WARTO ZOBACZYĆ:
Kościół katedralny św. Mikołaja, XIII–XV wiek, przebudowany po pożarze spowodowanym wyładowaniem atmosferycznym 26 stycznia 1777, z cennym wyposażeniem wnętrza (późnogotyckie tryptyki, gotyckie drewniane figury apostołów w nawie głównej, chrzcielnica brązowa z 1387, gotycki relikwiarz Krzyża św., płyty nagrobne z połowy XIII wieku)
Brama Targowa z 1309 i pozostałości fortyfikacji miejskich,
Kanał Elbląski
Ścieżka kościelna
Kaplica pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Elblągu
kościół podominikański NMP, XIII–XVI wiek (obecnie Galeria „El”), częściowo zburzony w 1945, zrekonstruowany w latach 60.; dawny ołtarz główny zachował się kościele katedralnym, pozostałe wyposażenie (prospekt organowy, epitafia, empory) uległo zniszczeniu.
Kościół św. Wojciecha,
Kościół Bożego Ciała, XIII–XV wiek (przed pożarem z 1405 istniał tu kościół św. Jerzego wraz z lapidarium),
Kościół Świętego Ducha, XIV wiek
Kościół św. Antoniego, XIV wiek
Kościół bł. Doroty, szachulcowy z XVIII wieku, przeniesiony z Kaczynosu
Kościół św. Jerzego, 1 połowa XIV wieku
Kościół św. Pawła Apostoła, 1895
Kościół św. Trójcy, 1838
Kościół polskokatolicki Dobrego Pasterza, 1880–1890
Cerkiew prawosławna św. Marii Magdaleny, dawna kaplica ewangelicka, 1905
Pałac Augusta Abbegga
Pałacyk, ul. Pułaskiego 10, XIX, ogród
Muzeum w Elblągu
Zespół dawnego zamku i podzamcza
Kamienica Josta von Kampen w Elblągu
kamienice późnogotyckie, renesansowe i manierystyczne (w większości zniszczone w 1945)
Szkoła przy ul. Robotniczej z 1926–1927 roku w stylu modernistycznym przy ul. Robotniczej, dawniej Gimnazjum nr 2, obecnie Zespół Szkół Zawodowych nr 1 (przeniesiony z ul. Zamkowej)
Szkoła przy ul. Królewieckiej z 1928, ceglana, w stylu ekspresjonizmu, pierwotnie przeznaczona na szkołę zawodową dla dziewcząt, obecnie Zespół Szkół Gospodarczych.
Szkoła przy ul. Agrykola z lat 1925–1929, w stylu modernistycznym, zwieńczony iglicą, tarasowo ukształtowany budynek, proj. Walter Kleemann
Bażantarnia
Muzeum Archeologiczno-Historyczne
źródło: www.elblag.eu; Wikipedia
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz