Chybie (cz. Chyby[, niem. Chybi) – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, siedziba i sołectwo w gminie Chybie.
Współrzędne geograficzne: 49°54′09″N 18°49′40″E.
Gmina Chybie leży w południowej części województwa śląskiego na północno-wschodnim skraju powiatu cieszyńskiego w zakolu górnej Wisły, graniczy z następującymi jednostkami administracyjnymi:
od północy, poprzez Zbiornik Goczałkowicki, z gminą Goczałkowice Zdrój
od zachodu z gminą Strumień
od wschodu z gminą Czechowice-Dziedzice
od południowego wschodu i południa z gminą Jasienica oraz Skoczów.
Cały obszar gminy leży w kotlinie Oświęcimskiej. Średnia wysokość terenu wynosi 254 m n.p.m. Urbanistycznie układ osadniczy koncentruje się wzdłuż ciągów komunikacyjnych, szczególnie na północ i południe od linii kolejowej Katowice – Zebrzydowice (granica państwowa) oraz po obu stronach drogi powiatowej Strumień – Jasienica. Obszary zwartej zabudowy występują również wzdłuż dróg prowadzących z centrum gminy do sołectwa. Na pozostałym terenie zabudowa ma charakter rozproszony.
Gmina Chybie zajmuje powierzchnię 3180 ha, tj. obszar 32 km2. W skład gminy Chybie wchodzą sołectwa Chybie, Mnich, Frelichów, Zaborze oraz Zarzecze.
W rozwoju demograficznym Gminy Chybie występuje charakterystyczny dla Polski trend polegający na okresowym przyroście lub ubytku liczby ludności, co jest wynikiem tzw. wyżów i niżów demograficznych. Zjawiska te mają istotny wpływ np. na planowanie potrzeb w usługach publicznych, oświacie i wychowaniu, opiece społecznej i ochronie zdrowia oraz wpływ na rynek pracy.
KLIMAT:
W ciągu roku nad teren Gminy dociera powietrze polarno-morskie, pod wpływem powietrza kontynentalnego obszar Gminy znajduje się jedynie w ciągu trzech miesięcy w roku, takich jak: styczeń, marzec, październik. Duży wpływ na klimat Gminy ma graniczący z nią Zbiornik Goczałkowicki, który powoduje, że klimat Gminy charakteryzuje się zwiększoną wilgotnością powietrza i dużą częstotliwością występowania mgieł i zamgleń.
Według klasyfikacji przyrodniczej obszar Gminy Chybie zaliczony został do Krainy Śląskiej, Dzielnicy Kędzierzyńsko-Rybnickiej i Mezoregionu Pszczyńskiego. Przyrodniczo obszar ten charakteryzują rośliny piętra pogórza oraz kotlin z naturalnym zbiorowiskiem leśnym w postaci lasu grabowo-dębowego, zaś w sąsiedztwie wód lasu łęgowego, z przewagą jesionów i olch.
Naturalnie występującym zbiorowiskiem roślinnym są również łąki, które mogą być wykorzystywane jako łąki pokosowe lub pastwiska. Na obszarze Gminy obserwuje się oprócz zbiorowisk naturalnych również zbiorowiska wtórne powstałe w wyniku rozwoju gospodarczego. Do zbiorowisk tych należą:
tereny upraw polowych i towarzyszących im chwastów
tereny zieleni przydomowej
tereny zieleni urządzonej (parki, tereny sportowe)
roślinność towarzysząca zabudowie i szlakom komunikacyjnym
wtórne zbiorowiska łąk i szuwarów na terenach podmokłych
roślinność wodna i przybrzeżna stawów rybnych.
Osobliwości przyrodnicze
Teren gminy Chybie z uwagi na występujące tu gatunki ptaków, w oparciu o Dyrektywę w sprawie ochrony dzikich ptaków, zwaną dyrektywą ptasią (79/409/EWG) został rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 229, poz. 2313) zakwalifikowany do obszaru specjalnej ochrony (OSO) zwanego Dolina Górnej Wisły PLB240001, obszar na terenie gminy Chybie obejmuje 3099,9 ha. Lista OSO została przekazana Komisji Europejskiej. Dolina Górnej Wisły wejdzie w skład Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000, którą będą tworzyć specjalne obszary ochrony (SOO) wyznaczone w oparciu o Dyrektywę Siedliskową wraz z obszarami specjalnej ochrony (OSO) wyznaczonymi w oparciu o Dyrektywę Ptasią.
Na proponowanym obszarze o powierzchni 24 767,5 ha nazwanym Dolina Górnej Wisły (obejmującym Zbiornik Goczałkowicki i przyległe stawy hodowlane) występuje co najmniej 29 gatunków ptaków z zał. I dyrektywy ptasiej, 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK), takie jak: zimorodek, bąk (PCK), rybitwa białowąsa (PCK), rybitwa czarna, bocian biały, błotniak stawowy, derkacz, łabędź krzykliwy, dzięcioł średni, dzięcioł czarny, czapla biała, czapla nadobna, ortolan, muchówka białoszyja, żuraw, bielik, bączek (PCK), gąsiorek, dzierzba czarnoczelna (PCK), mewa czarnogłowa, podróżniczek, ślepowron (PCK), trzmielojad, dzięcioł zielonosiwy, zielonka, kropiatka, szabłodziób, rybitwa zwyczajna (rzeczna), pokrzewka jarzębata.
W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej wszystkich wymienionych wyżej ptaków zaliczonych do PCK, w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje muchołówka białoszyja, krzyżówka, łyska, perkozek. W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrownego czapli białej i płaskonosa. Ponadto na wskazanym obszarze zidentyfikowano 19 gatunków regularnie występujących ptaków migrujących nie wymienionych w załączniku I do dyrektywy ptasiej.
Na terenie gminy Chybie już funkcjonują takie osobliwości przyrody jak:
Rezerwat torfowiskowy "ROTUZ", który został utworzony Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 30.12.1966 (Monitor Polski z 1967 Nr 10, poz. 59), w celu ochrony rzadkiego w tym rejonie torfowiska wraz z fragmentami boru bagiennego i wilgotnego. Najważniejszymi osobliwościami tam występującymi są rosiczka okrągłolistna, modrzewnica i storczyk szerokolistny. Całkowita powierzchnia rezerwatu: 28,21 ha, z czego 19,71 ha znajduje się w granicach Gminy Chybie, a reszta na terenie Gminy Czechowice–Dziedzice.
Dąb szypułkowy (Quercus pedunculata Ehrh) o obwodzie pnia 4,50 m, wysokości 18 m, wiek ok. 300 lat. Zabytek znajduje się we wsi Zaborze, gmina Chybie, powiat Cieszyn, woj. śląskie, obok drogi Drogomyśl-Zaborze-Iłownica-PPRN Wydział Komunikacji Cieszyn. W wojewódzkim rejestrze pomnik przyrody wpisany został pod pozycją 107. Za pomnik przyrody został uznany na podstawie Orzeczenia PWRN w Katowicach z dnia 22.10.1960r., nr R-OP-b/29/60.
Aleja dębowa, obejmująca w momencie objęcia ochroną 204 szt. dębów: szypułkowego i błotnego o obwodzie 190-540 cm, wysokości 20-27 m, w wieku ok. 140-160 lat, rosnących w Chybiu wzdłuż ul. Bielskiej (droga powiatowa Jasienica-Strumień), od granicy lasu i potoku Bajerka do skrzyżowania z ul. Cieszyńską oraz ul. Cieszyńskiej (droga powiatowa Chybie – Drogomysl - Pruchna), od skrzyżowania z ul. Bielską do skrzyżowania z droga gminną w miejscowości Mnich. Dęby zostały uznane za pomniki przyrody na podstawie Rozporządzenia Nr 3/95 Wojewody Bielskiego z dnia 25 lutego 1995r. W wojewódzkim rejestrze przedmiotowe pomniki przyrody zostały wpisane w pozycji 489.
Świat zwierząt
W Gminie Chybie mimo jej niewielkiej powierzchni występuje wiele zróżnicowanych gatunków zwierząt. Na terenach leśnych spotkać można zająca szaraka, nornicę, lisa rudego oraz sarnę, jeża i chomika.
W pobliżu zbiorników wodnych występują kaczki krzyżówki, bociany czarne oraz okresowo kormorany. W zbiorowiskach ostoi zadrzewionych i leśnych występują: rybitwy - zwyczajna i czarna, brodźce – piskliwy i krwawodzioby, bąk, ślepowron, cyranka, myszołów, dzięcioł czarny, zięba, sikora i trznadel.
Okolice zbiornika Goczałkowickiego są sprzyjającym terenem dla występowania gadów i płazów, szczególnie; żab, ropuch, jaszczurek i zaskrońców.
Zarys historyczny
Gmina Chybie leży na skraju Pogórza Cieszyńskiego, w zakolu rzeki Wisły, kierującej tutaj swój bieg na wschód do kotliny Oświęcimskiej. Pobliskie Jezioro Goczałkowickie, sztuczny zalew zbudowany w latach pięćdziesiątych, stał się rajem dla wędkarzy. Myśliwi natomiast z upodobaniem polują w okolicznych lasach. Gminę tworzy pięć miejscowości: Chybie, Frelichów, Mnich, Zaborze i Zarzecze. O Zarzeczu napisano w dokumentach już w 1223 roku, lecz początki poważniejszego osadnictwa datuje się na przełom XVI i XVII wieku.
Dr Robert Mrózek tłumaczy nazwę "chyb", jako "las wysoki z drzewem budulcowym". Natomiast etymologia ludowa, opierająca się na legendzie powiada, że złośliwemu księciu pszczyńskiemu, który chciał przegrodzić bieg Wisły, żeby zalać tutejsze tereny "chybiło" (zabrakło) wody.
17 grudnia 1855 r. oddano do użytku linię Bogumin-Dziedzice, jeden z odcinków Cesarsko-Królewskiej Uprzywilejowanej Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda. W 1880 r. położono drugi tor, a koło stacji rozpoczęto budowę cukrowni, która ostatecznie uruchomiona została w roku 1884 (na jej potrzeby wybudowano bocznicę, a także wąskotorową kolej buraczaną). Odtąd wszystko, co ważnego się dzieje, związane jest z cukrownią i węzłem kolejowym.
Pomnik poległych w I wojnie światowej – przeniesiony z zalanej wsi Zarzecze na cmentarz Parafialny w Chybiu
W 1955 r. dla ogólnego dobra przyszło złożyć okup: meandry rzeki Wisły i rozsiane wzdłuż niej stawy miało zastąpić wielkie jezioro zaporowe. W związku z tym pod wodą znalazła się znaczna część zabudowy Zarzecza i Frelichowa.
Na uwagę zasługuje kościół katolicki pw. Chrystusa Króla – który w 1999 r. otrzymał od biskupa Tadeusza Rakoczego tytuł lokalnego sanktuarium Matki Boskiej Gołyskiej. Kościół ten został wzniesiony w 1930r. Wewnątrz znajduje się cenny obraz Matki Boskiej Gołyskiej, który przeniesiono tu z XVIII-wiecznego kościoła w Zarzeczu, rozebranego w 1954 r. W 2004r. miała miejsce koronacja obrazu Matki Boskiej Gołyskiej.
źródło: www.chybie.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz