Grodzisk Mazowiecki (do 1870 gmina Wólka Grodziska, do 1954 gmina Grodzisk) – gmina miejsko-wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie grodziskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie warszawskim. Siedziba gminy to Grodzisk Mazowiecki. Według danych z roku 2002 gmina Grodzisk Mazowiecki ma obszar 107,03 km², w tym:
użytki rolne: 84%
użytki leśne: 7%
Gmina stanowi 29,17% powierzchni powiatu.W skład gminy wchodzą: miasto Grodzisk Mazowiecki (1 319 ha) oraz 35 wsi.
Klimat - Teren gminy znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego, podobnie jak cała Polska. Pogodę kształtują ścierające się masy powietrza oceanicznego i kontynentalnego. Średnia temperatura lipca wynosi +18ºC, natomiast stycznia –2,5ºC. Dominują wiatry z kierunku zachodniego i południowo zachodniego.
Ludność - Ogólna liczba ludności gminy wynosi 43 764 (stan na 31.12.2017r.), w tym:
- mieszkańcy miasta – 28732 osób
- mieszkańcy terenów wiejskich - 15032 osób
Gęstość zaludnienia – 409 osób/km². Wzrost liczby mieszkańców to zasługa dwóch czynników: dodatniego przyrostu naturalnego oraz dodatniego salda migracji. W 2016 roku odnotowano narodziny 522 dzieci(o 33 dzieci więcej niż w ubiegłym roku) i 416 zgonów.Przyrost naturalny w 2016r.wyniósł 106 osób.
Krótki rys historyczny:
użytki rolne: 84%
użytki leśne: 7%
Gmina stanowi 29,17% powierzchni powiatu.W skład gminy wchodzą: miasto Grodzisk Mazowiecki (1 319 ha) oraz 35 wsi.
Klimat - Teren gminy znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego, podobnie jak cała Polska. Pogodę kształtują ścierające się masy powietrza oceanicznego i kontynentalnego. Średnia temperatura lipca wynosi +18ºC, natomiast stycznia –2,5ºC. Dominują wiatry z kierunku zachodniego i południowo zachodniego.
Ludność - Ogólna liczba ludności gminy wynosi 43 764 (stan na 31.12.2017r.), w tym:
- mieszkańcy miasta – 28732 osób
- mieszkańcy terenów wiejskich - 15032 osób
Gęstość zaludnienia – 409 osób/km². Wzrost liczby mieszkańców to zasługa dwóch czynników: dodatniego przyrostu naturalnego oraz dodatniego salda migracji. W 2016 roku odnotowano narodziny 522 dzieci(o 33 dzieci więcej niż w ubiegłym roku) i 416 zgonów.Przyrost naturalny w 2016r.wyniósł 106 osób.
Krótki rys historyczny:
XI-XIII w.
W rejonie Grodziska istniało słowiańskie grodzisko, od którego najprawdopodobniej pochodzi nazwa miasta. 1355 r.
Szlachcic Tomasz Grodziski ufundował kościół w istniejącej wówczas wsi - pierwsze pisemne wzmianki o Grodzisku.
22 lipca 1522 r.
Grodzisk otrzymał prawa miejskie z rąk Króla Zygmunta I Starego dzięki staraniom dwóch braci Okuniów - ówczesnych właścicieli miasta.
1623 r.
Miasto przeszło w ręce rodziny Mokronoskich. Okres trwający do połowy XVIII w. to najtrudniejszy czas w historii Grodziska, który wielokrotnie niszczony był przez wojny, epidemie i klęski głodu.
14 czerwca 1845 r.
Otwarcie pierwszego odcinka Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Szybkie połączenie Grodziska z Warszawą przyczyniło się do dynamicznego rozwoju miasta. Stało się ono celem wycieczek i miejscem rekreacji mieszkańców stolicy.
1881 r.
Uruchomienie w Grodzisku pierwszej fabryki. Od tego momentu miasto stopniowo zdobywało pozycję jednego z najprężniejszych ośrodków przemysłowych południowo-zachodniego Mazowsza.
1927 r.
Grodzisk zyskał dodatkowe połączenie z Warszawą drugą linią kolejową (Elektryczna Kolej Dojazdowa - obecnie WKD). Do największych Grodziskich przedsiębiorstw należały wówczas, Zakłady "Słoń" produkujące materiały ścierne oraz Zakłady Chemiczne "Grodzisk" - obecna "Polfa".
17 stycznia 1945 r.
Koniec okupacji niemieckiej w Grodzisku, która w ciągu 5 lat przyniosła miastu utratę ponad 5 tys. mieszkańców.
1990 r.
Powrót do władz autentycznego samorządu - początek szybkiego i wszechstronnego rozwoju miasta, które zmieniło wygląd i po raz kolejny w historii wykorzystało swoją szansę.
1999 r.
Grodzisk Mazowiecki staje się ponownie siedzibą Starostwa Powiatowego.
W rejonie Grodziska istniało słowiańskie grodzisko, od którego najprawdopodobniej pochodzi nazwa miasta. 1355 r.
Szlachcic Tomasz Grodziski ufundował kościół w istniejącej wówczas wsi - pierwsze pisemne wzmianki o Grodzisku.
22 lipca 1522 r.
Grodzisk otrzymał prawa miejskie z rąk Króla Zygmunta I Starego dzięki staraniom dwóch braci Okuniów - ówczesnych właścicieli miasta.
1623 r.
Miasto przeszło w ręce rodziny Mokronoskich. Okres trwający do połowy XVIII w. to najtrudniejszy czas w historii Grodziska, który wielokrotnie niszczony był przez wojny, epidemie i klęski głodu.
14 czerwca 1845 r.
Otwarcie pierwszego odcinka Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Szybkie połączenie Grodziska z Warszawą przyczyniło się do dynamicznego rozwoju miasta. Stało się ono celem wycieczek i miejscem rekreacji mieszkańców stolicy.
1881 r.
Uruchomienie w Grodzisku pierwszej fabryki. Od tego momentu miasto stopniowo zdobywało pozycję jednego z najprężniejszych ośrodków przemysłowych południowo-zachodniego Mazowsza.
1927 r.
Grodzisk zyskał dodatkowe połączenie z Warszawą drugą linią kolejową (Elektryczna Kolej Dojazdowa - obecnie WKD). Do największych Grodziskich przedsiębiorstw należały wówczas, Zakłady "Słoń" produkujące materiały ścierne oraz Zakłady Chemiczne "Grodzisk" - obecna "Polfa".
17 stycznia 1945 r.
Koniec okupacji niemieckiej w Grodzisku, która w ciągu 5 lat przyniosła miastu utratę ponad 5 tys. mieszkańców.
1990 r.
Powrót do władz autentycznego samorządu - początek szybkiego i wszechstronnego rozwoju miasta, które zmieniło wygląd i po raz kolejny w historii wykorzystało swoją szansę.
1999 r.
Grodzisk Mazowiecki staje się ponownie siedzibą Starostwa Powiatowego.
Warto zobaczyć:
* Najcenniejszym obiektem archeologicznym w gminie jest wczesnośredniowieczne słowiańskie grodzisko położone we wsi Chlebnia, zwane potocznie "Szwedzkimi Górami". Grodzisko jest pozostałością istniejącej tu w XI i XII w. osady obronnej, która była najprawdopodobniej siedzibą rycerską. W otoczeniu warowni powstawały osady podgrodowe. Na miejscu jednej z nich rozwinęła się wieś, a potem miasto Grodzisk.
* Kościół Parafialny p.w. Św. Anny (Pl. Króla Zygmunta Starego) - ufundowany przez Wojciecha Mokronoskiego w 1687 r. Murowany, wybudowany w stylu eklektycznym. We wnętrzu wyposażenie renesansowe i barokowe.
* Kaplica p.w. Św. Krzyża (obok kościoła) - wybudowana w 1713 r. jako wotum dziękczynne po wygaśnięciu epidemii cholery.
* Dwór Skarbków (ul. Parkowa 1) - wybudowany w II połowie XVIII w. w stylu barokowo-klasycystycznym. Rodowa siedziba kolejnych właścicieli Grodziska. We wnętrzu znajdują się unikalne polichromie autorstwa Jana Bogumiła Plerscha z 1782 r.
* Cmentarz Żydowski (ul. Żydowska) - założony w 1780 r. Na jego dzisiejszym terenie znajduje się 277 zabytkowych nagrobków. Do 1941 r. stanowił miejsce pochówku Żydów mieszkających w Grodzisku i okolicach.
* Budynek byłego Zakładu Wodoleczniczego dr Bojasińskiego (ul. J. Kilińskiego 12) - powstał w 1884 r. Aktualnie jest siedzibą wielu organizacji społecznych oraz Szkoły Podstawowej Nr 1.
* Willa "Foksal" (ul. W. Bartniaka 26) - wybudowana przez rodzinę Mokronoskich w 1845-46 r. z przeznaczeniem na dom zajezdny o charakterystycznym kształcie lokomotywki.
* Willa "Kaprys" (ul. Okólna 1) - pochodzi z 1886 r. W jej otoczeniu znajduje się stara powozownia oraz zabytkowy park ze stawem i rzeźbami.
* Willa "Radogoszcz" (ul. H. Sienkiewicza 31) - wybudowana w końcu XIX w. Obecnie siedziba wielu stowarzyszeń i organizacji kulturalnych. W budynku mieści się również galeria, w której Ośrodek Kultury organizuje około 6 różnorodnych wystaw rocznie.
* Willa "Kniaziew" (ul. Suwalska 15) - postawiona w 1911 r. na letnią rezydencję gen. Eugeniusza Dmitriewicza Kniaziewa - inżyniera fortyfikacji wojennych wojsk rosyjskich stacjonujących w Warszawie.
* drewniany Kościół p.w. Przemienienia Pańskiego w Żukowie wybudowany w latach 1676-1677 i remontowany dwukrotnie w XIX i XX w. Wystrój wnętrza pochodzi z okresu baroku (XVII/XVIII). Obok kościółka stoi drewniana dzwonnica z XVII w.
* szlak turystyczny "Śladami Chełmońskiego". 4 km na południe od miasta, we wsi Adamowizna na szlaku tym znajdują się dawne młyńskie stawy otoczone niewielkimi pagórkami porośniętymi lasem
* szlak turystyczny "Śladami Chełmońskiego". 4 km na południe od miasta, we wsi Adamowizna na szlaku tym znajdują się dawne młyńskie stawy otoczone niewielkimi pagórkami porośniętymi lasem
(źródło: www.grodzisk.pl)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz