marquee

☞ www.promogadzety.blogspot.com ☜

czwartek, 12 września 2024

GMINA ŁAZY

 

 

 

 

 


Łazy – miasto w Polsce położone, w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Łazy. Do 1947 r. miejscowość była siedzibą gminy Rokitno-Szlacheckie.

ze strony www Gminy:

Szukają Państwo ciekawego miejsca na weekendowy wypad z rodziną? Jesteście amatorami wodnego szaleństwa, górskiej wspinaczki czy rajdów rowerowych? A może lubicie spacery po lesie połączone z grzybobraniem czy pieczeniem kiełbasek?

Jeżeli odpowiedź choć na jedno z tych pytań brzmi - "tak", koniecznie muszą Państwo odwiedzić naszą Gminę. Jej obszar liczący 132 km2, obejmuje swym zasięgiem miasto Łazy oraz 14 sołectw: Chruszczobród, Chruszczobród Piaski, Ciągowice, Grabowa, Hutki Kanki, Kuźnica Masłońska, Niegowonice, Niegowoniczki, Rokitno Szlacheckie, Skałbania, Trzebyczka, Turza, Wiesiółka oraz Wysoka. Położenie we wschodniej części województwa śląskiego, na terenie niezwykle atrakcyjnej Jury Krakowsko-Częstochowskiej sprawia, że Gmina Łazy stanowi doskonałe miejsce do spędzenia wolnego czasu, a turystyka i sport są jedną z naszych najmocniejszych stron.

Największą atrakcją przyciągającą turystów do naszej gminy jest, pierwszy tego typu obiekt sportowy w powiecie zawierciańskim – Park Wodny „Jura”.

Po relaksujących chwilach spędzonych w Parku Wodnym „Jura”, zapraszam Państwa na wędrówkę po Gminie. Zachęcają do niej lasy pełne owoców runa leśnego, malownicze wzniesienia z jurajskimi ostańcami, skąd można podziwiać panoramę Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Wytrawnych przyrodników z pewnością pochłonie poznawanie unikalnych roślin na Górze Chełm, w dolinie rzeki Centurii oraz na łąkach w pobliżu Trzebyczki i Lasów Mokrzni.

Dla miłośników aktywnego wypoczynku również nie zabraknie atrakcji. Dobrze oznakowane i liczne ścieżki rowerowe oraz piesze pozwalają na spokojne i bezpieczne dotarcie do ciekawych turystycznie miejsc, a po trudach wędrówki można odpocząć na specjalnie przygotowanych biwakach leśnych. Dla wędkarzy prawdziwym rajem są stawy i rzeki: Mitręga i Centuria. Osoby uprawiające wspinaczkę górską mogą trenować na naturalnych skałkach jurajskich w Niegowonicach lub na sztucznej ściance wspinaczkowej w hali sportowej „Klaudiusz” w Łazach. Na pasjonatów off-roadu czekają nieczynne kamieniołomy w Wysokiej i Niegowonicach, gdzie w sposób bezpieczny i niezagrażający środowisku można bez reszty oddać się uprawianiu tego sportu.

Wszelakie inicjatywy podejmowane na terenie Gminy wspierane są przez aktywnie działające stowarzyszenia oraz mieszkańców, będących niewątpliwym atutem Gminy. Są gościnni oraz otwarci dla wszystkich, którzy chcieliby tutaj wypocząć, zainwestować, zamieszkać i kształcić się.

Edukacja i inwestowanie w młodzież jest dla nas zadaniem priorytetowym, dlatego zwracamy szczególną uwagę na nowoczesne metody nauczania oparte na narzędziach interaktywnych. Doskonałym tego przykładem są działające w Gminie Centra Kształcenia, powstałe w ramach projektu „Wioska internetowa – kształcenie na odległość na terenach wiejskich”, gdzie istnieje możliwość bezpłatnego podnoszenia kwalifikacji i zdobywania wiedzy poprzez dostęp do nowoczesnych stanowisk komputerowych z szerokopasmowym Internetem.


ZARYS HISTORYCZNY:

Pierwsze ślady obecności człowieka na tych terenach datowane są na około 120 000 lat p.n.e. Znaleziska archeologiczne potwierdzają występowanie osadnictwa również wielu późniejszych kultur. Około 40 000 lat p.n.e. w okresie paleolitu górnego pojawiły się kultury człowieka rozumnego, które pozostawiły po sobie narzędzia kamienne i wykonane z kości zwierząt. Około 5 000 lat p.n.e. napłynęła tutaj ludność wyrabiająca narzędzia ceramiczne, uprawiająca rośliny i hodująca zwierzęta.

W okresie wczesnego średniowiecza, tj. około VII w n.e., powstały pierwsze grodziska należące prawdopodobnie do domniemanego państwa Wiślan. Wyraźny rozwój osadnictwa nastąpił w okresie od XII do XIV wieku i był związany z powstawaniem licznych osad i grodów, zakładanych na prawie niemieckim. W XIV wieku w skład Ziemi Krakowskiej wchodziło 5 miejscowości, stanowiących większą część dzisiejszego obszaru Gminy: Grabowa, Niegowonice, Wiesiółka, Wysoka i Ciągowice. Wieś Chruszczobród należała natomiast do Księstwa Siewierskiego i została włączona do Rzeczpospolitej dopiero w 1790 roku. W skład dóbr ogrodzienieckich, które Włodek z Charbinowic, cześnik krakowski i starosta lubelski, w 1386 roku otrzymał od króla Władysława Jagiełły wchodziły wsie: Niegowonice, Wiesiółka i Wysoka. Nieco później do dóbr tych dołączyły: Grabowa i Rokitno Szlacheckie.

W XVI wieku po powstaniu powiatów dzisiejszy obszar Gminy Łazy znalazł się w obrębie dwóch powiatów: lelowskiego i krakowskiego. Przynależność administracyjna poszczególnych miejscowości pozostała w zasadzie niezmieniona aż do czasów rozbiorów. Do powiatu krakowskiego należały: Grabowa, Hutki Kanki i Niegowoniczki, a do powiatu lelowskiego - Niegowonice, Wiesiółka, Wysoka, Ciągowice, Rokitno Szlacheckie i Turza.

W XVII wieku wielkiego spustoszenia dokonał potop szwedzki, w czasie którego toczyły się ciężkie bitwy między Szwedami a wojskami Stanisława Warszyckiego - ówczesnego właściciela dóbr ogrodzienieckich. Bitwy te spowodowały zniszczenie fortyfikacji nadgranicznych w Grabowej, doprowadziły do ruiny zamek w Ogrodzieńcu oraz "wymazały" z mapy niektóre miejscowości, jak np. Mierzewice koło Chruszczobrodu.

Trzeci rozbiór Polski położył kres niepodległemu państwu i spowodował podział ziem polskich pomiędzy państwa zaborcze: Rosję, Prusy i Austrię. Granica między zaborem pruskim i austriackim ustalona została na rzece Pilicy. Cały obszar dzisiejszej Gminy Łazy znalazł się w granicach państwa pruskiego, jako tzw. Nowy Śląsk. W okresie wojen napoleońskich po zawarciu pokoju w Tylży 7 lipca 1807 roku obszar ten włączono do odtworzonej namiastki państwa polskiego - Księstwa Warszawskiego. Na mocy konwencji elbląskiej z 12 listopada 1807 roku do Księstwa Warszawskiego włączono całe Zagłębie Dąbrowskie.

Klęska Napoleona pod Moskwą i Kongres Wiedeński w 1815 roku były przyczyną utworzenia przez zaborców nowego tworu państwowego - Królestwa Polskiego, w skład którego weszły ziemie dawnego powiatu siewierskiego, a wraz z nimi miejscowości należące dzisiaj do Gminy Łazy. Obszar ten aż do początku I wojny światowej pozostawał pod silnym wpływem Rosji.

Miejscowość Łazy prawdopodobnie po raz pierwszy na mapach pojawiła się około roku 1790 i była wówczas niewielkim przysiółkiem Rokitna Szlacheckiego. Swój dynamiczny rozwój zawdzięczała powstaniu linii kolejowej – Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, którą uruchomiono w 1848 roku.

W dobie powstania styczniowego linie kolejowe stanowiły główną arterię komunikacyjną, o której opanowanie walczyły obie strony. W dniu 22 marca 1863 roku doszło do starcia oddziału powstańczego Teodora Cieszkowskiego z oddziałem rosyjskim w Kuźnicy Masłońskiej pod Łazami. Po upadku powstania styczniowego obszar Zagłębia Dąbrowskiego podzielono na kilka mniejszych rejonów i wyznaczono komendantów wojskowych. Łazy administracyjnie wchodziły w skład gminy Rokitno Szlacheckie.

Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości Łazy z pobliskimi miejscowościami wchodziły w skład powiatu będzińskiego. Dopiero 1 stycznia 1927 roku na mocy rozporządzenia rządu Rzeczypospolitej Polskiej dokonano nowego podziału administracyjnego tych terenów i z powiatu będzińskiego wyłączono gminę Rokitno Szlacheckie włączając ją do nowo utworzonego powiatu zawierciańskiego w województwie kieleckim.

20 stycznia 1945 roku wojska radzieckie wyzwoliły Łazy i okoliczne miejscowości spod okupacji hitlerowskiej. Na terenie ówczesnego województwa śląsko-dąbrowskiego, w powiecie zawierciańskim, utworzono Gminę Łazy.

Tuż po wojnie przeprowadzono reformę rolną. Przejęto i rozparcelowano ziemię, nieruchomości ziemskie oraz przejęto lasy na własność skarbu państwa. Utworzono ogródki działkowe i przydomowe. Zaczęły powstawać jednostki obsługujące rolnictwo - w czerwcu 1945 roku odbyło się zebranie założycielskie Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska. W 1948 roku na walnym zebraniu podjęto decyzję o połączeniu się z Okręgową Spółdzielnią Powszechną w Łazach. Po połączeniu się spółdzielni w jedną całość Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska w Łazach stała się jedynym monopolistą handlowym i usługowym na terenie Łaz i Gminy. W 1953 roku utworzono Spółdzielnię Produkcyjną Nowe Życie w Rokitnie Szlacheckim na bazie szkoły rolniczej założonej w sierpniu 1945 roku oraz ziemi z parcelacji. W zachodniej części obecnie istniejącej gminy Łazy działało Państwowe Gospodarstwo Rolne w Wysokiej.

Największymi zakładami niezwiązanymi z rolnictwem były Cementownia Wysoka, Zakłady Ceramiczne, Zakłady Materiałów Ogniotrwałych i zakłady Polskich Kolei Państwowych (druga, co do wielkości stacja towarowa w Polsce).

W latach 40-tych rozpoczęły aktywną działalność domy kultury w Wysokiej, Łazach oraz kluby Ruchu m.in. w Rokitnie Szlacheckim i Ciągowicach. Działały kina w Łazach i Wysokiej oraz zakładowe biblioteki: kolejowa, przy Cementowni Wysoka i Zakładach Materiałów Ogniotrwałych. W 1948 roku powstała Gminna Biblioteka Publiczna w Łazach.

W 1950 roku powstał, działający do dziś, Bank Spółdzielczy w Łazach. Pierwsze walne zgromadzenie członków banku odbyło się 21 maja tego roku, a 3 sierpnia nastąpiła rejestracja w sądzie.

Po 1954 roku w miejsce istniejących dotąd gmin powołano gromady – Gromadzkie Rady Narodowe zostały utworzone w Rokitnie Szlacheckim, Chruszczobrodzie, Niegowonicach, Wysokiej i Ciągowicach. W Łazach powstała Osiedlowa Rada Narodowa.

W latach 60-tych nastąpił dynamiczny rozwój większości miejscowości wchodzących obecnie w skład Gminy Łazy. Budowane były wodociągi, elektryfikowane wsie, powstawały nowe drogi, oddawano do użytku nowe budynki szkolne w Wysokiej, Ciągowicach, Łazach i Grabowej. Założona została Spółdzielnia Kółek Rolniczych, która oprócz gospodarki ziemią organizowała wspólny zakup nasion, maszyn, nawozów sztucznych, materiałów budowlanych, narzędzi i sprzętu rolniczego.

1 stycznia 1967 roku Łazy otrzymały prawa miejskie. W tym czasie oddano do użytku Urząd Pocztowy, lecznicę zwierząt, budynek szkolny Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Technikum Kolejowego wraz z internatem oraz stadion sportowy. Z inicjatywy lokalnej społeczności w 1969 roku wysunięto projekt budowy zalewu w Łazach. W 1971 roku rozpoczęto budowę 8,5 ha zalewu w dolinie Mitręgi, przy drodze prowadzącej do Niegowonic.

Po ponownej reorganizacji systemu administracyjnego 1 stycznia 1973 roku reaktywowano Gminę Łazy w powiecie zawierciańskim. W 1975 roku Gmina Łazy weszła w skład nowo utworzonego województwa katowickiego.

W 1978 roku otwarto Dom Towarowy, który był wówczas prowadzony przez Gminną Spółdzielnię. W 1982 roku w Łazach powstała Spółdzielnia Mieszkaniowa, która została wyodrębniona ze Spółdzielni Mieszkaniowej w Zawierciu z jednoczesnym przejęciem zaawansowanych prac budowlanych na osiedlu ZMS (w latach 90-tych zmieniono nazwę osiedla na Podlesie) i zamieszkałego budynku przy ulicy Jesionowej. W ciągu kilkunastu lat oddano do użytku 392 mieszkania o różnym metrażu, wybudowano pawilon handlowy przy ulicy Spółdzielczej, w którym obecnie mieści się apteka, Urząd Pocztowy, Telekomunikacja Polska SA, zakład fryzjerski, sklepy spożywcze i przemysłowe.

Przemiany gospodarcze po 1989 roku spowodowały, że większość placówek handlowych i usługowych została sprzedana bądź wydzierżawiona prywatnym właścicielom. W wyniku ostatniej reformy samorządu terytorialnego, dokonanej w 1999 roku, Gmina Łazy znalazła się na terenie nowo utworzonego województwa śląskiego.


WARTO ZOBACZYĆ:

MIASTO ŁAZY

- Zrewitalizowane centrum miasta. W budynku dworca PKP znajduje się Punkt Informacji Turystycznej oraz Izba Tradycji, w której można zobaczyć pamiątki związane z koleją oraz Łazami. Na dworcu można również skorzystać z darmowego dostępu do Internetu podłączając się pod sieć PKP_WIFI.

- Teren lokomotywowni w Łazach ze szczególnie cenną „Królewską” wieżą ciśnień o konstrukcji murowanej.

- Historyczny parowóz budowany w latach 1946-1951. Jest następcą parowozu  TY37.

- W odnowionym centrum Łaz znajduje się nowoczesna, podświetlana fontanna, która została napełniona solanką ze źródeł w Zabłociu koło Bierunia, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Łazach oraz Miejski Ośrodek Kultury.

- Siłownia zewnętrzna wraz z placem zabaw znajdująca się w Parku Miejskim za budynkiem Miejskiego Ośrodka Kultury.

- Kryta pływalnia w Łazach dla miłośników wodnego szaleństwa, mających do dyspozycji dwuczęściową halę basenu. Pierwszą z nich jest 25-metrowy basen pływacki z 6 torami, a drugą część stanowi basen szkoleniowo-rekreacyjny o długości 12,5 metra. Basen wyposażony jest w masaże powietrzne, masaże wodne w postaci kaskad wodnych oraz gejzery powietrzne. Dodatkową atrakcją jest ścianka wspinaczkowa, a brodzik pływacki jest rajem dla najmłodszych pływaków. Całości kompleksu dopełnia, wychodząca na zewnątrz budynku zjeżdżalnia, która dostarcza niezapomnianych wrażeń.

- Kompleks boisk sportowych Orlik przy Stadionie Łazowianki.

- Wielofunkcyjne ogólnodostępne boiska sportowe o nawierzchni z trawy syntetycznej przy Zespole Szkół nr 1 oraz Szkole Podstawowej nr 3 w Łazach.

- Zalew Mitręga zarybiony przez miejscowe koło PZW umożliwia pasjonatom wędkarstwa spędzenie wolnego czasu. Stanowi także idealne miejsce do organizacji imprez plenerowych.

- Cmentarz wojenny z 1924 r. na osiedlu Podlesie.

SOŁECTWA GMINY ŁAZY:

CHRUSZCZOBRÓD

- Na cmentarzu kościelnym stoi klasycystyczny, marmurowy obelisk-nagrobek generała wojsk polskich Gabriela Taszyckiego (zm. 1809), właściciela wsi w okresie Księstwa Warszawskiego.

- Kościół barokowy p.w. Nawiedzenia N.M.P. i św. Stanisława Biskupa, którego budowa rozpoczęła się około 1734 roku od wzniesienia murowanego prezbiterium i zakrystii. Obiekt trójnawowy, bazylikowy z transeptem oraz prezbiterium zamkniętym półkolistą apsydą, od zewnątrz zamkniętą trójbocznie. W kościele wiszą barokowe obrazy z XVIII wieku i zabytkowe rzeźby. Na uwagę zasługują również ludowo-barokowy krucyfiks. Na plebani znajduje się rękopis Iura Ecclesiae Parochialis Chroscobrodensis 1664, z dekoracją ornamentalną,  herbem Radwan, literami IP CSSO PCH odnoszącymi się do Jana Puszyńskiego, miejscowego proboszcza oraz z dwoma orłami na kartach tytułowych.

- Ogólnodostępne wielofunkcyjne boisko sportowe przy Zespole Szkół nr 3.

CHRUSZCZOBRÓD PIASKI:

- Stanowisko archeologiczne, na którym znaleziono luźny inwentarz ze schyłkowego paleolitu i mezolitu

CIĄGOWICE

- We wsi zachował się średniowieczny układ zabudowy o charakterze miejskim z upadkowym rynkiem i narożnymi wylotami.

- Nad rynkiem dominuje bryła kościoła św. Bartłomieja. Drewniany kościół parafialny pochodzący z XV wieku, spłonął w 1874 roku. Obecny kościół w stylu bazylikowo-romańskim wzniesiono w 1875 roku. Kościół jest kamienny, jednonawowy z wieżą, posiada trzy ołtarze. Zachowały się dwie renesansowe rzeźby z I połowy XVI wieku: św. Floriana i św. Wacława z tarczą. Do innych cennych elementów wyposażenia można zaliczyć: dwie barokowe figury św. Jana Nepomucena z XVIII wieku, rzeźbę barokowo-ludową Chrystusa Zmartwychwstałego, rzeźbę ludową Ecce Homo z XIX wieku, rzeźbę ludową Chrystusa Frasobliwego oraz monstrancję barokową z II połowy XVII wieku z figurkami aniołów. Na plebani znajduje się rękopis Hortus Rosarianus z 1779 roku w skórzanej oprawie i współczesnymi okuciami oraz superekslibrisem z przedstawieniem Chrystusa Ukrzyżowanego, Matki Boskiej i św. Jana oraz literami XABPC odnoszącymi się do ks. Antoniego Biebielskiego, proboszcza w Ciągowicach, karta tytułowa z dekoracją roślinną.

- W dolnej części rynku, na północ od kościoła znajduje się studnia z murowaną kapliczką- z 1 poł. XIX w. o dachu namiotowym wspartym na 4 kolumnach. Wewnątrz stoi rzeźba św. Jana Nepomucena z XVIII w. lub przełomu XVIII i XIX w.

- Na stoku pn.-wsch. znajduje się cmentarz ze starymi nagrobkami Poleskich (dziedziców Rokitna Szlacheckiego)

- W zachodniej części wsi częściowo zachował się murowany dworek szlachecki wraz z zabudowaniami dworskimi i parkiem.

- Na wschód od wsi występują glinianki i nasypy po dawnej kopalni odkrywkowej węgla brunatnego.

GRABOWA

- Pomnik w przysiółku Błojec został wzniesiony po II wojnie światowej. Upamiętnia tragiczny dzień pacyfikacji mieszkańców i partyzantów okolicznych oddziałów walczących z Niemcami w 1944 roku.

- Kapliczka domkowa przy ul. Ogrodowej pochodząca z początku XX wieku. Jej fundatorem był bogaty gospodarz Paweł Czapla. W kapliczce znajduje się obraz Matki Boskiej oraz figury św. Piotra i Pawła, które pochodzą z kościoła parafialnego w Niegowonicach. Obok kapliczki stoi figura św. Jana Nepomucena.
 

- Kapliczka domkowa pochodząca najprawdopodobniej z I połowy XIX wieku. Jest to obiekt murowany, potynkowany, prostokątny, pokryty dwuspadowym dachem. W środku znajduje się rzeźba ludowa Ecce Homo.

- Miasteczko Ruchu Drogowego.

 HUTKI-KANKI

- Rezerwat leśny - Góra Chełm obejmujący swoim obszarem ponad 12 ha. Skaliste wzgórze (443 m n.p.m.) pokryte starodrzewiem bukowym z domieszką jaworu i jodły, o niezwykle bogatym gatunkowo runie, stanowi doskonałą ścieżkę dydaktyczną.

- Źródła rzeki Centuria o bardzo czystej wodzie, na jej brzegach rośnie duża ilość warzuchy polskiej. Na rzece utworzono niewielki staw, wokół niego wybudowano domki kempingowe.

- Biwak Leśny im. sierż. Grzegorza Załogi zlokalizowany obok Góry Chełm i ważniejszych szlaków rowerowych i pieszych. Posiada zadaszone wiaty z paleniskiem. Dla turystów przygotowano parking, możliwość skorzystania z wody i energii elektrycznej. Idealne miejsce do wypoczynku oraz rozpoczęcia zwiedzania Wyżyny Krakowsko Częstochowskiej.

- Wywierzysko ujęte w studnię. Potok poniżej studni ginie w piaskach (ponor).

- Pomnik przyrody - stara lipa w pobliżu studni, na której wisi kapliczka przydrożna.

- Młyn pochodzący najprawdopodobniej z XIV wieku. Po II wojnie światowej zamontowano turbinę, która zastąpiła koło wodne.

- Kapliczka domkowa znajdująca się w pobliżu drogi biegnącej ku górze Chełm. Została wybudowana w 1861 roku przez właścicieli młyna wodnego.

NIEGOWONICE

- Przy ul. Cmentarnej znajduje się cmentarz parafialny pochodzący z 1798 roku. Stoi tutaj pomnik wzniesiony ku czci powstańców poległych w 1863 roku. Na pomniku widnieje napis: 8 Bohaterom poległym pod Krzykawką w 1863 r. tutaj pochowanym w hołdzie. Rodacy 3 maja 1922. Na cmentarzu jest również mogiła żołnierzy z okresu I wojny światowej i kilka innych zabytkowych pomników.

- Kamieniołom w Niegowonicach idealny teren dla miłośników jazdy szybkiej, zawodów strzeleckich (FT/HFT/Silhouett) czy paintballowych. Kamieniołom wapieni i iłów jurajskich na wzgórzu u stóp Góry Stodólskiej (434,7 m n.p.m.). W dolnych warstwach górnej jury - amonity, w górnych warstwach buły krzemionkowe z ławicami gąbek, odciskami jeżowców i małż.

- W okolicy Niegowonic ciągnie się Pasmo Smoleńsko-Niegowonickie. Wśród jednych z najdalej wysuniętych na zachód skał jurajskich tego pasma - przez wzgórze Kromołowiec prowadzi droga do Ogrodzieńca, która tworzy tu malownicze serpentyny przypominające drogi w wysokich górach. Jako, że to wzgórze stanowi doskonały punkt widokowy na Pustynię Błędowską i Rabsztyn przy drodze od strony wsi utworzony został mały parking-

- Najwyższe w okolicy wzgórza – Stodólsko (435 m n.p.m.), Wielkanoc i Lipowa to idealne miejsca widokowe, gdzie miłośnicy fotografii mają możliwość zrobienia naprawdę ciekawych zdjęć.

- Kościół pw. św. Franciszka w Niegowonicach wzniesiony w 1802 r. Świątynia, posiadająca cechy barokowo-klasycystyczne, powstała przy stojącej tutaj pierwotnie drewnianej kaplicy dworskiej. Kościół odnawiany był w końcu XIX w. Murowana, otynkowana budowla posiada jedną nawę z dobudowaną kruchtą, transept oraz trójbocznie zamknięte prezbiterium z dwiema zakrystiami i składzikiem. Nad zachodnią częścią nawy wznosi się wieża na planie kwadratu. Wewnątrz kościoła znajduje się m.in. łaskami słynący krucyfiks Pana Jezusa Miłosiernego (pochodzący z XVI w.), późnobarokowa chrzcielnica, a także cenne sprzęty liturgiczne: barokowe kielichy oraz monstrancja o cechach rokokowych i klasycystycznych, z początku w. XIX. Polichromia kościoła jest dziełem Antoniego Dawmonta i została wykonana w 1932 r. Drewniany ołtarz główny pochodzi z czasów współczesnych.

- Dwie zabytkowe kapliczki słupkowe - drewniane z rzeźbami o charakterze ludowym oraz kapliczka murowana z figurą św. Jana Nepomucena usytuowana nad jednym z wielu źródeł.

- Ogólnodostępne wielofunkcyjne boisko sportowe przy Zespole Szkół nr 2.

ROKITNO SZLACHECKIE

- Pozostałości zespołu pałacowo-parkowego. Nie zachował się pierwotny, drewniany budynek dworski, pochodzący z przełomu XVIII i XIX wieku. Zachowały się natomiast fragmenty neogotyckiej rozbudowy z II połowy XIX wieku, na które składają się biblioteka i wieża oraz część zabudowań gospodarczych. Wokół budynków rośnie park krajobrazowy ze starodrzewiem o mało czytelnej kompozycji. Zatarciu uległ pierwotny układ ścieżek parkowych. Zachowały się jedynie aleje: lipowa i kasztanowa oraz szpaler drzew.

 - Kapliczka przydrożna z XIX wieku. Jest to obiekt murowany, potynkowany. Wewnątrz znajduje się rzeźba ludowa św. Jana Nepomucena.

 - Zagospodarowane centrum wsi.

SKAŁBANIA

- Źródełko św. Jana Nepomucena.

TRZEBYCZKA

- Wyróżnia się bardzo bogatą florą i w związku z tym cieszy się dużym zainteresowaniem botaników. Zaczyna tu bieg rzeka Trzebyczka uchodząca do czarnej Przemszy.

WIESIÓŁKA

- Zagospodarowane centrum wsi wraz z wiatą grillową, odnowioną zabytkową studnią, kapliczką Matki Boskiej i placem zabaw.

WYSOKA

- Ruiny Zespołu pałacowo-parkowego. Z obiektów kubaturowych wchodzących w skład dawnego założenia pałacowo-parkowego, zachowały się do dziś: ruiny klasycystycznego pałacu wybudowanego około 1791 roku oraz dawna oficyna pałacowa, która obecnie jest budynkiem mieszkalnym, wybudowana równocześnie z pałacem i odnowiona w 1909 roku. Zachowany został układ powiązań funkcjonalnych założenia. Pałac otoczony jest parkiem krajobrazowym o zatartej pierwotnej kompozycji. Dostrzec jednak można czytelny, osiowy i modularny układ założenia, o którym świadczy rozmieszczenie wnętrz parkowych. Zachowały się także podstawowe elementy jego kompozycji w postaci zieleni wysokiej.

- Budynek dawnej szkoły przy ul. Robotniczej wzniesiony w 1817 roku. Jest to obiekt murowany, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, dwutraktowy. Posiada dwuspadowy dach kryty papą.

- Kamieniołom przeznaczony dla tych, którzy lubią jazdę przeprawową. Długie trawersy i strome podjazdy z pewnością dadzą się we znaki zarówno ludziom jak ich maszynom.

 - Ogólnodostępne wielofunkcyjne boisko sportowe przy Szkole Podstawowej.

źródło: https://www.lazy.pl/

 


 

 




wtorek, 3 września 2024

AKADEMIA NAUK STOSOWANYCH STEFANA BATOREGO

 

 
 
 
 
 
 
 
KRONIKA 15-LECIA ANSB:
 
 
 
 
Akademia Nauk Stosowanych Stefana Batorego – publiczna uczelnia zawodowa utworzona w Skierniewicach na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 września 2005, jako Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Skierniewicach. Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 sierpnia 2019 roku, uczelnia zmieniła nazwę na Państwowa Uczelnia im. Stefana Batorego. Od 1 października 2022 uczelnia funkcjonuje jako Akademia Nauk Stosowanych Stefana Batorego, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki z dnia 14 stycznia 2022. Uczelnia oferuje pomoc osobom niepełnosprawnym poprzez szereg usług dostępności ułatwiającej studentom zdobywanie wiedzy w przyjaznych i dostosowanych do indywidualnych potrzeb warunkach.

Szkoła powstała dzięki staraniom władz samorządowych i rządowych. W grupie inicjatywnej utworzenia uczelni znaleźli się m.in. wojewoda łódzki Stefan Krajewski oraz prezydent Skierniewic Ryszard Bogusz.

 
Aktualnie ANSB oferuje możliwość kształcenia na studiach:

      *pierwszego stopnia (studia licencjackie i inżynierskie)
        Administracja
        Bezpieczeństwo wewnętrzne
        Finanse i rachunkowość
        Pedagogika
        Zarządzanie
        Informatyka
        Ogrodnictwo
        Pielęgniarstwo
        Ratownictwo medyczne
    
      *drugiego stopnia (magisterskie)
        Menedżerskie studia ekonomiczno-prawne
        Pedagogika
        Pielęgniarstwo
    
      *jednolite studia magisterskie
        Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna
 
źródło:https://www.ansb.pl/; Wikipedia 
 
 

 





 

 

 

środa, 28 sierpnia 2024

AKADEMIA NAUK STOSOWANYCH im. JÓZEFA GOŁUCHOWSKIEGO

  

 
 


  

 

Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości (WSBiP) została utworzona na podstawie decyzji Ministra Edukacji Narodowej nr DNS-3-0145-51/AM/96 z dnia 19.03.1996r. Jest wpisana do rejestru uczelni niepublicznych i związków uczelni niepublicznych pod numerem 82. Po 26 latach WSBiP w Ostrowcu Świętokrzyskim podniosło się do rangi akademii. Od 1 października 2022 r. decyzją Ministerstwa Edukacji i Nauki ostrowiecka uczelnia nosi nazwę Akademia Nauk Stosowanych im. Józefa Gołuchowskiego (ANSG).  Posiada on swoje filie w: Miechowie, Limanowej i Tomaszowie Mazowieckim.

PLATFORMA EDUKACYJNA

Platforma cyfrowa EKURSY PRO jest nowoczesnym narzędziem umożliwiającym wirtualny dostęp do specjalistycznych certyfikowanych kursów on-line oferowanych przez Akademię Nauk Stosowanych im. Józefa Gołuchowskiego. Zainteresowane osoby mogą za konkurencyjną cenę skorzystać z teoretycznych i praktycznych szkoleń.



PROFESJONALNA KADRA

Wykładowcami na naszych studiach są uznani eksperci z kraju i zagranicy. Zatrudniamy wyłącznie wysokiej klasy profesjonalistów, którzy wiedzę teoretyczną łączą z bogatym doświadczeniem zawodowym. Nasi wykładowcy dojeżdżają nawet setki kilometrów, żeby dzielić się swoją wiedzą i umiejętnościami.


WIARYGODNI PARTNERZY

Większość naszych studiów podyplomowych jest prowadzona w porozumieniu z instytucjami partnerskimi o uznanym dorobku i marce, które nie tylko uwiarygadniają naszą ofertę kształcenia, ale swoim zasobem kadrowym oraz posiadanym know-how znacząco wzmacniają nasz potencjał edukacyjny.


PRZYSTĘPNA CENA

Działalność poza wielkimi aglomeracjami oraz minimalizacja kosztów własnych pozwalają nam proponować Państwu ofertę wysokiej klasy studiów podyplomowych w korzystnej względem konkurencji, przystępnej cenie. Zachęcamy do zapoznania się z naszą ofertą - naprawdę warto.


>> OFERTA EDUKACYJNA<<


STUDIA I STOPNIA:

- Bezpieczeństwo Narodowe
- Ekonomia
- Pedagogika
- Pielęgniarstwo
- Praca socjalna


STUDIA II STOPNIA:

- Bezpieczeństwo Narodowe
- Ekonomia
- Pedagogika
- Pielęgniarstwo


STUDIA JEDNOLITE MAGISTERSKIE:

- Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna


STUDIA PODYPLOMOWE:

- Ekonomia
- Bezpieczeństwo
- Zarządzanie
- Pedagogika
- Nauki o Zdrowiu


KURSY ONLINE:

- DLACZEGO LEKI NIE DZIAŁAJĄ?
O błędach popełnianych w farmakoterapii

- POLIGRAF /I BEZPIECZEŃSTWO ORGANIZACJI
O skutecznym rozwiązaniu problemu lojalności

- CYBERZABURZENIA
Wpływ technologii cyfrowych na zdrowie dzieci i młodzieży

- KURS PIERWSZEJ POMOCY PRZEDMEDYCZNEJ
- dla dorosłych, dzieci, niemowląt

źródło: https://goluchowski.edu.pl/; https://podyplomowe.info.pl/





czwartek, 8 sierpnia 2024

POWIAT GORZOWSKI

 
 

PRZYRODA POWIATU GORZOWSKIEGO:
 
DZIEDZICTWO KULTUROWE POWIATU GORZOWSKIEGO:


Powiat gorzowski – powiat w Polsce (województwo lubuskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Siedziba władz powiatu, Gorzów Wielkopolski, nie wchodzi w jego skład, ma status miasta na prawach powiatu.

Powiat gorzowski leży w zachodniej części Polski, na północnym skraju województwa lubuskiego. Graniczy na północy z powiatem myśliborskim, na wschodzie z powiatami strzelecko-drezdeneckim i międzyrzeckim na południu z powiatem sulęcińskim, zaś na zachodzie z Niemcami.

Powierzchnia powiatu wynosi ogółem 1 214 km2. Zamieszkuje go ok. 72 tys. osób, z czego 34,1 % w miastach. Gęstość zaludnienia wynosi 59 osób na km2. (dane GUS z 2019 r.). W skład powiatu gorzowskiego wchodzi przygraniczne miasto Kostrzyn nad Odrą, stanowiące ośrodek przemysłu, handlu i usług z rozwijającą się specjalną strefą ekonomiczną, stanowiąca znakomite miejsce dla inwestycji; miasto i gmina Witnica oraz pięć wiejskich gmin otaczających miasto Gorzów Wlkp. Gminy Bogdaniec, Deszczno, Kłodawa, Lubiszyn i Santok stanowią zarówno zaplecze żywnościowe, jak i strefę ekspansji osiedleńczej ośrodka wojewódzkiego, który jest również siedzibą władz powiatu.

Nie ma tutaj wprawdzie, poza kostrzyńską fabryką papieru, wielkich zakładów przemysłowych, ale za to istnieje wiele średnich i małych zakładów produkcyjnych, usługowych i handlowych, wykazujących znaczną dynamikę. Spory potencjał reprezentuje rolnictwo, mocno zróżnicowane pod względem struktury agrarnej, jak i profilu produkcji.

Dolina rzek Warty i Noteci, malowniczo położone jeziora, wzgórza morenowe, zwarte kompleksy leśne, w tym południowa część Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego, rezerwaty leśne w gminach Kłodawa, Bogdaniec i Santok - tworzą dobre warunki dla rozwoju turystyki.

To teren z wielką przyszłością w jednoczącej się Europie, ziemia przyjazna, zamieszkała przez otwartych i gościnnych ludzi, położona na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych, o zróżnicowanym i stosunkowo mało skażonym środowisku przyrodniczym.


ZARYS HISTORYCZNY:

Historia starożytna ziem wchodzących w skład obecnego powiatu gorzowskiego sięga paleolitu, związanego z okresem geologicznym Plejstocenu (od 90.000 lat p.n.e. do 7.900 lat p.n.e.) Znalezione artefakty (narzędzia kamienne) świadczą o tym, że ludność w owym czasie zajmowała się łowiectwem i zbieractwem. Następne ślady obecności człowieka stwierdzono w mezolicie (od 7.900 lat p.n.e. do 5.200 lat p.n.e.) m.in. w Deszcznie i Santocku. Są one przykładem rozwijającej się na tym terenie kultury ceramiki wstęgowej rytej, która wywodziła się z kręgu kultur naddunajskich. Kolejną rozwijającą się kulturą w epoce neolitu (od 5.200 lat p.n.e. do 3.700 lat p.n.e.) na terenie powiatu była kultura pucharów lejkowatych. Znaleziska tej kultury potwierdzono m.in. w Lipkach Małych i Świerkocinie. Kultura ta dotarła z Danii i północnych Niemiec. Mieszkańcy zajmowali się hodowlą zwierząt, łowiectwem i rybołówstwem. W okresie eneolitu (od 3.700 lat p.n.e. do 1.900 lat p.n.e.) stwierdzono rozwój kultury amfor kulistych. Ludność zajmowała się hodowlą zwierząt specjalizując się w hodowli bydła rogatego i trzody. Na przełomie trzeciego i drugiego tysiąclecia p.n.e. rozwinęła się kultura ceramiki sznurowej (ceramika zdobiona odciskami sznura). Artefaktami tej kultury były odnajdowane w grobach zmarłych (na cmentarzyskach w Lipkach Małych i Kamieniu Małym) naczynia ceramiki sznurowej, ozdoby, broń. W epoce brązu (od 1.900 lat p.n.e. do 700 lat p.n.e.) pojawiła się około 1.500 lat p.n.e. ludność kultury unietyckiej (od miejscowości Unetice pod Pragą), a następnie ludność kultury łużyckiej. Znaleziska dokonane w Deszcznie, Chruściku i Kłodawie świadczą o tym, że ludność kultury unietyckiej posługiwała się narzędziami z brązu i używała ozdób z brązu. Ponadto zajmowała się hodowlą oraz rolnictwem (uprawa jęczmienia i pszenicy). Natomiast liczne ślady kultury łużyckiej, która rozwijała się w okresie od 1.300 lat p.n.e. do około 400 lat p.n.e., odnaleziono w Dąbroszynie, Kamieniu Wielkim, Witnicy i Kostrzynie nad Odrą. Ludność kultury łużyckiej zajmowała się rolnictwem i hodowlą zwierząt. Żelazo stało się głównym surowcem do wykonywania narzędzi, broni i ozdób. Charakterystyczne dla kultury łużyckiej były dwa typy osad: otwarte oraz obronne, czyli grody. Od II wieku p.n.e. do około V wieku n.e. ślady swojej bytności pozostawili po sobie przedstawiciele kultury przeworskiej. Stanowiska tej kultury odkryto w Kostrzynie nad Odrą i Chwalęcicach. Na przełomie VI i VII wieku, w widłach Warty i Noteci, pojawiły się grupy plemion słowiańskich. We wczesnym średniowieczu rozwijała się kolejna fala osadnictwa. Ślady osad z VIII wieku n.e. odnaleziono w Deszcznie, Gorzowie i Karninie. W tym czasie np. w Mironicach osiedlił się zakon cystersów, templariuszy, a po ich rozwiązaniu zakon joannitów. Z tego okresu pochodzi gród założony w Santoku. Od początku XII wieku, tereny na wschód od Odry, zaczęły być zasiedlane przez zakonników, kupców, rzemieślników i chłopów. Od połowy XIII wieku tereny rozciągające się od Kostrzyna nad Odrą aż po gród w Santoku, znalazły się pod silnym naporem margrabiów brandenburskich. W połowie XIII wieku, w wyniku brandenburskiej ekspansji, zostało ukształtowane terytorium Nowej Marchii. Istotną rolę polityczną i gospodarczą pełnił w tym czasie Gorzów. Santok odgrywał ważną rolę w transporcie na Warcie i Noteci, Gorzów strzegł i kontrolował (przeprawa przez Wartę) transport drogami lądowymi. W 1261 roku część ziemi kostrzyńskiej wraz z Kostrzynem, Witnicą i okolicznymi wsiami (również z Dąbroszynem) była w posiadaniu margrabiów gorzowskich. Od XIV wieku, tereny obecnego powiatu gorzowskiego, określane były w księgach ziemskich jako Nowa Marchia, która znajdowała się w posiadaniu brandenburskiego rodu Askańczyków, następnie Wittelsbachów i Luksemburczyków. Nowa Marchia, rozciągała się od Gorzowa po Świdwin na północy i Drawsko na północnym wschodzie, granica zachodnia opierała się na Odrze, na wysokości Frankfurtu i Kostrzyna, a na wschodzie o grody warowne Santok i Drezdenko. W 1402 roku Nowa Marchia przypadła zakonowi krzyżackiemu aż na pięćdziesiąt lat, a w 1452 roku Nowa Marchia znalazła się w posiadaniu rodu Hohenzollernów (została odkupiona przez księcia elektora Fryderyka II). W latach 1535-1571, za panowania Jana z Kostrzyna, Nowa Marchia stała się samodzielnym księstwem, ze stolicą w Kostrzynie i rezydencją margrabiego Jana. W 1537 roku została rozpoczęta budowa twierdzy w Kostrzynie. W latach 1618-1648 przez terytorium Nowej Marchii przetoczyła się wojna trzydziestoletnia, a w latach 1700-1721 wojna północna. Działania wojenne i pożary zniszczyły znaczną część zabudowy i wyludniły tereny powiatu gorzowskiego, które zostały ponownie skolonizowane w drugiej połowie XVII wieku i pod koniec XVIII wieku. Kolonizacja zwana olęderską (holenderską) podtrzymywała powstałą w średniowieczu sieć osadniczą, przebudowywała ją i wprowadzała różne tradycje budowlane. W XVII wieku przez Kostrzyn, Witnicę, Bogdaniec i Gorzów wiódł szlak poczty konnej z Berlina do Królewca. Wzrost potęgi państwa pruskiego i rozbiory Polski przyczyniły się do tego, że Nowa Marchia stała się pomostem gospodarczym łączącym Niemcy z obszarami zagarniętymi. W wyniku wojen napoleońskich zreformowano struktury administracyjne państwa pruskiego, a podział na powiaty (jednakowe pod względem terytorialnym, ludnościowym i ekonomicznym) wpłynął na krajobraz kulturowy. Powiaty stały się bardzo trwałym elementem kultury politycznej i gospodarczej państwa pruskiego, dzięki którym stworzono czytelną strukturę osadniczą z instytucjami publicznymi o charakterystycznych formach architektonicznych, komunikacją lokalną i nowoczesnym prawem budowlanym. Powstał m.in powiat Kreis Landsberg (Warthe) w rejencji frankfurckiej (obecnie powiat gorzowski, który istniał do 1945 roku. W XIX wieku krajobraz wsi powiatu gorzowskiego uległ kolejnym zmianom z uwagi na powstające w ich obrębie zespoły rezydencjonalne z parkami i folwarkami, które oprócz funkcji gospodarczych (folwark) pełniły przede wszystkim funkcje mieszkalne (pałac, dwór) i rekreacyjne (park). Z uwagi na rozwój gospodarczy w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku powstała nowa zabudowa wsi, która w znacznej mierze przetrwała do dzisiaj. W okresie II wojny światowej miasto Witnica oraz wsie z omawianego terenu ucierpiały tylko w niewielkim stopniu, natomiast najstarsza część Kostrzyna nad Odrą w 1945 roku została zniszczona w wyniku wielotygodniowych walk o miasto. Po 1945 roku teren dzisiejszego powiatu gorzowskiego stał się częścią tzw. Ziem Odzyskanych. Rok 1945 był momentem pełnej wymiany ludnościowej polegającej na usunięciu dotychczasowej społeczności - w przeważającej większości etnicznie niemieckiej - i wprowadzeniu na te obszary ludności etnicznie polskiej oraz w niewielkim stopniu ukraińskiej. Spośród osiedlonych wiele osób pochodziło z województw zagarniętych po wojnie przez ZSRR, pozostali to osadnicy z tzw. ziem dawnych, głównie z województw poznańskiego, rzeszowskiego, krakowskiego, kieleckiego, łódzkiegoi warszawskiego. Pojawili się też osadnicy z Rosji, Niemiec i Francji. Zetknęli się i starli przybysze ze Wschodu i Zachodu, spotkały się odmienne kultury, różne zwyczaje i charaktery. Powstał złożony konglomerat etniczny. Nowi mieszkańcy nie zawsze potrafili właściwie zadbać o miejsca, w których przyszło im żyć. Brak należytej opieki, poszanowania dla zastanego mienia lub wręcz nienawistny stosunek do tego, co powszechnie uważano za niemieckie, spowodowało daleko idącą dewastację i zniszczenie wielowiekowej spuścizny. Nowe pokolenie, urodzone już na tym terenie, tworzy społeczeństwo o dużym poczuciu patriotyzmu lokalnego. Obecny powiat gorzowski został utworzony z dniem 1 stycznia 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Powiat gorzowski leży w zachodniej części Polski, na północnym skraju województwa lubuskiego. Graniczy na północy z powiatem myśliborskim, na wschodzie z powiatami strzelecko-drezdeneckim i międzyrzeckim na południu z powiatem sulęcińskim, a na zachodzie z powiatem marchijsko-odrzańskim (Niemcy). Powierzchnia powiatu wynosi ogółem 1.217 km2, co stanowi 8,7 % powierzchni województwa lubuskiego Zamieszkuje go ok. 71,5 tys. osób, z czego w 39% w miastach. Gęstość zaludnienia wynosi 58 osób na km2. Siedzibą władz powiatowych jest miasto wojewódzkie Gorzów Wlkp., które nie wchodzi w skład powiatu gorzowskiego.


WARTO ZOBACZYĆ:


    wyposażenie kościoła parafialnego w Deszcznie (ołtarz, ambona, chrzcielnica, empora, prospekt organowy);
    organy w kościele parafialnym w Deszcznie;
    zespół zabytków sepulkralnych z krypty kościoła Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Kostrzynie nad Odrą (wieko sarkofagu,
    sarkofag ekshumacyjny);
    malowidło ścienne „Ukrzyżowanie” z kościoła filialnego p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Marwicach (gmina Lubiszyn);
    barokowy ołtarz w kościele filialnym p.w. św. Mikołaja w Wysokiej (gmina Lubiszyn);
    tryptyk w kościele parafialnym p.w. Podwyższenia Krzyża w Gralewie (gmina Santok);
    w kościele filialnym p.w. św. Józefa w Dąbroszynie (gmina Witnica):
    wyposażenie (kamienne pomniki nagrobne, łódka na kadzidła, chrzcielnica),
    barokowy sarkofag w krypcie kościoła,
    barokowy ołtarz.

Rejestrem zabytków objęto też wyposażenie z obiektów świeckich:

    portale ceramiczne na zamku w Kostrzynie nad Odrą;
    wystrój parku pałacowego w Dąbroszynie (tablice herbowe rodzin z XVII w., rzeźba Chronosa, rzeźba kobieca (bez głowy) wraz z postumentem, pomnik Victorii, obelisk ku czci księcia Henryka Pruskiego, cokół pod popiersie księcia Henryka Pruskiego, dwa filary bramy wjazdowej do parku wraz z jednym zwieńczeniem, postument pod wazę, partia cokołowa pomnika generała Joachima Fridricha von Wreecha, postumenty na donice kwiatowe, dekoracyjne elementy piaskowcowe.

Zdecydowana większość zabytków ruchomych znajdujących się na terenie powiatu gorzowskiego jest włączona do wojewódzkiej ewidencji zabytków, która dostępna jest do wglądu w Delegaturze Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Gorzowie Wlkp.

W Kostrzyna nad Odrą funkcjonują dwie placówki muzealne:

    Muzeum Twierdzy Kostrzyn, ul. Graniczna 1,
    Muzeum Przyrodnicze Lubuskiego Klubu Przyrodników, Punkt Informacji Turystycznej, ul. Dworcowa 7.

W szkole Podstawowej nr 3 im. Integracji Europejskiej przy ul. Mikołaja Reja 32A znajduje się Szkolna Izba Pamięci, w całości poświęcona pamięci jeńców Stalagu III Alt Drewitz.

W gminie Bogdaniec:

    Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta w Gorzowie Wlkp. – posiada bazę wystawienniczą w Bogdańcu. Zbiory kultury i techniki wiejskiej w Bogdańcu mieszczą się w zagrodzie młyńskiej wraz z młynem i domem młynarza, zlokalizowanej na obrzeżu Chronionego Obszaru Krajobrazowego Wysoczyzny Bogdanieckiej. Zgromadzono tu sprzęty związane z przetwórstwem ziarna i wypiekiem chleba, dawne środki transportu oraz maszyny i narzędzia rolnicze.

W gminie Santok:

    Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta w Gorzowie Wlkp. – posiada bazę wystawienniczą w Santoku. Zbiory w Santoku związane są z grodziskiem piastowskim w tej miejscowości, datowanym od VIII do przełomu XII/XIII wieku. Prezentują one przede wszystkim wyniki badań archeologicznych prowadzonych na grodzisku.

W mieście i gminie Witnica:

w odrestaurowanej willi fabrykanckiej (tzw. „Żółty Pałacyk” z 1880 roku) przy ul. Sikorskiego 6 w Witnicy mieszczą się siedziby Miejskiego Domu Kultury, Miejskiej Biblioteki Publicznej, Parku Krajobrazowego "Ujście Warty", Polsko-Niemieckiego Stowarzyszenia "Educatio
Pro Europa Viadrina" oraz Izby Tradycji Regionalnej (z ciekawymi zbiorami pamiątek przeszłości oraz śladami niemiecko-polskiej historii miasta),
w Urzędzie Miasta i Gminy przy ul. Plac Andrzeja Zabłockiego 6 w Witnicy eksponowane
są zabytki archeologiczne pozyskane w trakcie badań archeologicznych na terenie witnickiej strefy ekonomicznej i przy budowie obwodnicy,
w połowie lat dziewięćdziesiątych XX wieku na terenie parku miejskiego w Witnicy założono Park Drogowskazów i Słupów Milowych Cywilizacji. Jest to swego rodzaju skansen poświęcony drodze w szerokim kulturowym znaczeniu tego pojęcia. W Parku są gromadzone i eksponowane zabytki lub ich kopie oraz instalacje w czterech wyodrębnionych przestrzeniach: kultury drogi, słupów milowych cywilizacji, refleksji oraz uśmiechu. Poza walorami poznawczymi, odnoszącymi się do dziejów tych terenów i ich związków ze światem, jest propozycją ukazywania przeszłości małej ojczyzny w warunkach plenerowych i sposobem na ochronę ginących zabytków cywilizacji technicznej.

Oprócz samorządowych placówek na terenie miasta i gminy Witnica funkcjonują prywatne inicjatywy o charakterze muzealnym:

    Prywatne Muzeum Chwały Oręża Polskiego Pułkownika Czesława Chmielewskiego znajduje się w budynku mieszkalnym przy ul. Sikorskiego 35 w Witnicy.
    w Nowinach Wielkich – w pobliżu stacji kolejowej – zlokalizowany jest Park Dinozaurów Leśna ścieżka edukacyjna, gdzie można odbyć wycieczkę w prehistorię.

ZABYTKI O NAJWYŻSZYM ZNACZENIU DLA POWIATU GORZOWSKIEGO

W powiecie gorzowskim do najbardziej wartościowych założeń urbanistycznych zaliczyć należy układ planistyczny Kostrzyna nad Odrą, do najlepiej zachowanych układów ruralistycznych, powstałych w okresie średniowiecznym, w tym zwłaszcza owalnicowych, należy rozplanowanie wsi Jenin (gmina Bogdaniec) i Wawrów (gmina Santok), przykładem osadnictwa z okresu nowożytnego, tzw. olęderskiego jest miejscowość Chwałowice (gmina Bogdaniec). W architekturze sakralnej wyjątkowe miejsce zajmują kościoły romańsko-gotyckie w Lubnie i Marwicach (gmina Lubiszyn) i Wojcieszycach (gmina Kłodawa). Z założeń rezydencjonalnych, należy wymienić zespół w Dąbroszynie (gmina Witnica), dziewiętnastowieczne założenia w Sosnach (gmina Witnica) oraz pałac w Stanowicach (gmina Bogdaniec). Z architektury ryglowej na szczególną uwagę zasługują kościoły w Chwałowicach (gmina Bogdaniec), Santocznie (gmina Kłodawa) i Wysokiej (gmina Lubiszyn). Budownictwo murowane z tego okresu reprezentuje barokowy kościół w Różankach (gmina Kłodawa). Na szczególną uwagę zasługują również neostylowe kościoły XIX, XX wiek w Dąbroszynie (gmina Witnica) i Santoku. Budownictwo mieszczańskie w stylu eklektyzmu i secesji reprezentowane jest w Witnicy. Na szczególną uwagę zasługuje też willa fabrykancka w Witnicy. Również duże znaczenie ma nowożytna fortyfikacja - zespół twierdzy w Kostrzynie nad Odrą wraz z jej XIX – wiecznym fortem w Sarbinowie. Ponadto zabytkami o najwyższym znaczeniu dla powiatu gorzowskiego są pałac i park pałacowy w Kamieniu Wielkim, które stanowią własność powiatu gorzowskiego a pozostają w trwałym zarządzie Domu Pomocy Społecznej w Kamieniu Wielkim – jednostki organizacyjnej powiatu. Pałac znajduje się w ramach zespołu pałacowo-parkowego w północno-wschodniej części wsi. Budowla sąsiaduje z założeniem parku krajobrazowego, a po stronie zachodniej ze stawem wiejskim, tzw. Stawem Piaskowym. W ramach powojennej adaptacji zespołu na ośrodek pomocy społecznej, pałac rozbudowano i wzniesiono w jego sąsiedztwie zabudowania związane z nową funkcją obiektu. Pałac wzniesiony został w latach 20-tych XIX wieku w stylu klasycystycznym. Obiekt zlokalizowany jest na osi wschód-zachód i założony został na planie prostokątnym. Jest to budowla murowana z kamienia i cegły, o tynkowanych elewacjach. Budowla jest podpiwniczona, prostopadłościenna, dwukondygnacyjna, nakryta dachem mansardowym z facjatą. Wcześniej znajdował się na tym miejscu dwór szlachecki, z którego zachowały się sklepione kolebkowo piwnice z lunetami, datowane na XVII i XVIII wiek. Obecnie do wschodniej elewacji przylega parterowe, powojenne skrzydło, natomiast do elewacji zachodniej dodany został budynek zawierający windę z przeszklonym szybem. Na detal architektoniczny elewacji składa się boniowanie, fryz złożony z kolistych plakietek i płycin oraz gzyms koronujący. Elewacje boczne są aktualnie – w wyniku powojennej przebudowy i rozbudowy – nieczytelne. Pierwotny układ wnętrza uległ niema całkowitemu zatarciu w związku z powojennymi remontami i adaptacjami. Wewnątrz budowli nie zachowały się elementy historycznego wystroju i wyposażenia wnętrz. Nie zachowała się również stolarka okienna i drzwiowa. W okresie powojennym pierwsze roboty budowlane przy pałacu przeprowadzono w latach 1965-1971 (wewnątrz wykonano nowy układ pomieszczeń, dostosowując je do nowych funkcji, w dwóch pomieszczeniach piwnicznych wykonano kaplicę). W lata 1987-1992 pałac rozbudowo o parterowe skrzydło po stronie wschodniej. W latach 1993-1994 przeprowadzono kompleksowy remont wnętrza oraz rekonstrukcję elewacji w oparciu o przekazy ikonograficzne, zarazem przełożono połacie dachowe dachówką karpiówką, a po stronie zachodniej dodano budynek mieszczący windę.

Ponadto do Powiatu Gorzowskiego należy obiekt zabytkowy, będący w trwałym zarządzenie Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Lipkach Wielkich - jednostki organizacyjnej powiatu, który jest ujęty w Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków – pałac XVIII-wieczny w Lipkach Wielkich, przebudowany w latach 1961-63 z adaptacją na Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy.

źródło: https://www.powiatgorzowski.pl/

 


 





środa, 31 lipca 2024

MIASTO i GMINA KISIELICE

 

 

 


Kisielice (niem. Freystadt in Westpreußen) – miasto w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, położone nad Gardęgą, na Pojezierzu Iławskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kisielice. Przez miasto przechodzi droga krajowa nr 16. Pod względem historycznym miasto leży w Prusach Górnych, na obszarze dawnej Pomezanii, a także na Powiślu. Kisielice mają status miasta. Mieszkańcy Kisielic wybierają do swojej Rady Gminy 15 radnych. Organem wykonawczym władz jest burmistrz. Siedzibą władz miasta jest Urząd Miasta i Gminy mieszczący się przy ulicy Ignacego Daszyńskiego.

Kisielice i jego okolice leżą na terenach morenowych i sandrowych, wyróżniających się urozmaiconymi formami rzeźby. W obrębie miasta występuje jezioro o niewielkiej powierzchni. Niedaleko miasta położone jest jezioro Rakowe, które jest kąpieliskiem mieszkańców niewielkiej miejscowości. W okolicach miasta, na terenach sandrowych, znajdują się jeziora, głównie rynnowe, otoczone znacznymi kompleksami leśnymi m.in. jezioro Goryńskie i Trupel.

NAZEWNICTWO:

Polskie nazwy miasta (Kisielice, Kisielic) wywodzą się zapewne z nazwy staropruskiej. Na mapie rękopiśmiennej z XV wieku Sędziwoja z Czechła widnieje nazwa Kysselecz alias Dreystath civitas. Niemiecka nazwa Kisielic brzmi Freystadt, często pisana jako Vrienstadt.


TURYSTYKA:

Zabudowa miasta to w większości budynki nowoczesne, ponieważ większość cegły z zabudowy niemieckiej zostało wywiezionych po wojnie na odbudowę stolicy.

Rewitalizacja układu urbanistycznego starego miasta jest planowana w przyszłości.

Podczas II wojny światowej została zniszczona większa część zabudowy starego miasta ówczesnych Kisielic. Zachowanymi rejestrowanymi zabytkami miasta są:

    kościół parafialny pw. Matki Bożej Królowej Świata
    gmach szkoły podstawowej
    domy z pocz. XX w.

Inne obiekty w mieście to m.in.:
Urząd pocztowy

    dworzec Kisielice
    most kolejowy nieopodal Kisielic
    budynek poczty
    budynek po młynie miejskim

Walory turystyczne: polodowcowe jeziora rynnowe w okolicach Gorynia i Trupla, lasy, pofałdowany teren. W pobliżu – Kwidzyn z zamkiem i katedrą; Prabuty z ruinami zamku Biskupów Pomezańskich i gotycką katedrą;Szymbark z ruinami zamku; Kamieniec z ruinami pałacu, gdzie w czasie kampanii 1806–1807 mieszkał Napoleon Bonaparte z Marią Walewską oraz Ogrodzieniec (niem. Neudeck) z ruinami pałacu pruskiego rodu Hindenburg. W okolicach miasta występuje kąpielisko miejskie na jeziorze Rakowym.

W mieście wybudowano promenadę widokową wokół jeziora miejskiego. Otwarcie miało miejsce w czerwcu 2011 roku

źródło: Wikipedia

 


 




niedziela, 28 lipca 2024

GMINA KRASZEWICE

 

 

 



MAPA GMINY KRASZEWICE:

https://kraszewice.e-mapa.net/


Kraszewice (niem. Kraszewice, 1943-45 Schöngrunden) – wieś w południowej części województwa wielkopolskiego, w powiecie ostrzeszowskim, w gminie Kraszewice.

Gmina Kraszewice położona jest w obrębie monokliny przedsudeckiej, której powierzchnię tworzą piaskowce, mułowe wapienie i margle jurajskie. Równinny teren jest ubogi w surowce mineralne. Przepływają rzeki: Łużyca, Struga Kraszewicka i Żurawka. Liczne lasy z przewagą sosny poprzecinane są polami uprawowymi, łąkami i licznymi stawami rybnymi.

Występują cenne okazy dendrologiczne noszące miano pomników przyrody, takie jak 1100 - letni cis pospolity i lipy drobnolistne rosnące w pobliżu kościoła i na cmentarzu w Kraszewicach. Na uwagę zasługuje park dworski w Kuźnicy Grabowskiej ukształtowany jako kompozycja modernistyczna o charakterze krajobrazowym z układem promienistych szerokich alei przechodzących przez rozległe trawniki i zwarte masywy drzew oraz krzewów. Wśród okazałych alei dębowych i obok rosnącego samotnie 400 - letniego dębu szypułkowego "Sewerynek" przechadzał się profesor Marian Falski, twórca pierwszego elementarza. Tu najczęściej spędzał wakacje.

Na uwagę zasługują liczne stanowiska chronionych roślin, takich jak: grzebień biały, grążel żółty oraz objętych częściową ochroną kruszyny pospolitej i bagna zwyczajnego. Swoje miejsca lęgowe mają chronione gatunki ptaków, takich jak: gołębiarz, łabędź niemy, błotniak stawowy, czajka, niteczka, dudek, kobuz.

JUBILEUSZ REAKTYWACJI GMINY KRASZEWICE
Kiedy w 1973 roku wskutek reformy administracyjnej kraju zlikwidowano Gromadzkie Rady Narodowe, a w ich miejsce powołano gminy - z dniem 1 stycznia Kraszewice i sąsiedni Czajków zostały włączone do nowo powstałej gminy Kuźnica Grabowska, co niemal natychmiast spotkało się z protestami mieszkańców zdegradowanych miejscowości, którzy przez kilka dni, dzień i noc blokowali dostępu do swoich Urzędów, nie pozwalając na wywiezienie z nich dokumentów oraz mebli. Ówczesna władza, bojąc się eskalacji konfliktu, sprowadziła do Kraszewic pododdział ZOMO, który stacjonował na drodze w kierunku Głuszyny. Kiedy w Czajkowie broniący Urzędu mieszkańcy przewrócili samochód, jakim przyjechał m.in. sekretarz powiatowy PZPR - w niedługim czasie pojawił s ię tam pododdział ZOMO, który przy pomocy młlicyjnych pał spacyfikował protest, nie oszczędzając nikogo, nawet tych, którzy szukali schronienia na miejscowym cmentarzu. Ostatecznie mieszkańcy Kraszewic, jak i Czajkowa, zdecydowali, że jeśli już, to chcą byt włączeni do gminy Grabów i tak się stało. Nie zaprzestali jednak marzyć o własnej gminie, stąd podejmowane w kolejnych latach starania i zabiegi, które znalazł swój szczęśliwy finał. W grudniu 1983 r. zapadła decyzja o utworzeniu z dniem 1 stycznia 1984 roku gminy Kraszewice a pełnomocnikiem do spraw jej organizacji, a następnie jej naczelnikiem został Stanisław Jeziorny. W Czajkowie powrót gminy świętowano kilkanaście miesięcy wcześniej.


ZARYS HISTORYCZNY:

Kraszewice to jedna z najstarszych i największych miejscowości na wschód od rzeki Prosny położona na lewym brzegu rzeki Łużycy w odległości około 7 km od Grabowa n. Prosną - w województwie wielkopolskim w powiecie ostrzeszowskim. Najbliżej Kraszewic położony jest Ostrów Wielkopolski i Kalisz. Do Poznania jest około 170 km.

Najstarsza wiadomość o Kraszewicach pochodzi z XIII w. W 1431 r. Kraszewice była zarejestrowana jako wieś królewska należąca do starostwa grabowskiego oraz Ziemi Wieluńskiej. W okresie od XVIdo XVIII w. rozwijało się bartnictwo, wyrób piwa i spirytusu. Od pierwszej połowy XV w. do początku XIX w. istniała tutaj huta żelaza wytapianego z rudy darniowej. W 1423r. w Kraszewicach miał miejsce przywilej fundacyjny Kuźnicy wystawiony przez Władysława Jagiełłę w Lewoczy. W 1641 r. nastąpiła fundacja Kościoła w Kraszewicach. W 1649 r. król Jan Kazimierz oddał starostwo grabowskie, a więc i Kraszewice Janowi Kazimierzowi Krasińskiemu. W 1655 r. dekret króla Jana Kazimierza określa liczbę mieszkańców na 617 osób.

W roku 1736 i 1737 na ziemi wieluńskiej panował wielki głód, który dotknął także mieszkańców Kraszewic. Przywilejem Augusta III Sasa z dnia 17 lipca 1754 r. w Kraszewicach powstało samodzielne wójtostwo mające własny folwark, a także browar; młyn i karczmę. Pod koniec XVII w. wieś została oczynszowana. Dwukrotnie doszło tu do wybuchu buntu chłopów - pierwszego w 1761 r. a drugiego w 1789 r., na którego czele stanął Jan Pawlik.

W latach 1882-88 został wybudowany neogotycki kościół parafialny p.w. Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z poprzedniego kościoła z 1787 r. Na cmentarzu parafialnym znajduje się pomnik żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1939 r. i grób powstańca z 1863 r.

W Mącznikach wybudowany jest obelisk upamiętniający i śmierć 17 Polaków w 1939 r. W Kuźnicy Grabowskiej znajdują się: kamień pamiątkowy z napisem: "W setną rocznicę bitwy powstańczej 1863 - 1963"'; pomnik poświęcony ofiarom I i II wojny światowej i tablica pamiątkowa dotycząca ofiar II wojny światowej.

Zgodnie z postanowieniem Kongresu Wiedeńskiego z 1815 r. ziemie Wielkopolski zostały podzielone między dwóch zaborców: Rosję i Prusy. Granica przebiegała na Prośnie i gmina znalazła się w zaborze rosyjskim. Odzyskanie niepodległości w 1918 r. mieszkańcy uczcili sadząc w centralnej części wsi obok kościoła dąb zwany "Dębem wolności". W okresie międzywojennym Kraszewice znacznie się rozwinęły, wybudowano między innymi drogę bitą z Kraszewic do Grabowa, nowy budynek szkoły oraz rozpoczęła działalność Ochotnicza Straż Pożarna. Wytyczono i zakupiono ziemię pod nowy cmentarz.

W budynku wikariatki działała spółdzielnia handlowa. Handlem zajmowali się Żydzi, którzy byli właścicielami większości sklepów. Lata II wojny światowej tragicznie zapisały się w świadomości mieszkańców, ludność wysiedlano i wywożono do Niemiec, zawieszono działalność szkoły. W czasie okupacji Kraszewice podlegały pod Kraj Warty. Na czele gminy stał komisarz niemiecki, a urzędnikami byli Polacy. 20 stycznia 1945 r. Armia Radziecka wyzwoliła Kraszewice.

W kwietniu 1945 r. uczniowie rozpoczęli naukę w szkole, działalność wznowiła OSP.  W roku 1949 została utworzona Biblioteka Publiczna. W 1955 r. Kraszewice ponownie wróciły do reaktywowanego powiatu ostrzeszowskiego. Granice administracyjne obecnego kształtu Gminy zostały wytyczone w latach 80-tych i obejmują 11 sołectw.

 

WARTO ZOBACZYĆ:

-  neogotycki kościół parafialny pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła został wybudowany w latach 1882–1888

- cmentarz z nagrobkiem powstańca styczniowego

- dworek w kuźnicy Grabowskiej

- ponad 900-letni cis pospolity (pomnik przyrody). Ma ok. 260 cm obwodu w pierśnicy i 10 m wysokości

źródło: https://www.kraszewice.pl

 


 

 





 


niedziela, 14 lipca 2024

GMINA SIEDLEC

 



 

Siedlec – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wolsztyńskim, w gminie Siedlec. Stan ludności gminy w ciągu ostatnich kilkunastu lat cechuje się powolnym wzrostem. W 1991 r. gminę zamieszkiwało 11.567 osób. Na koniec grudnia 2023 r. ludność gminy (stan według miejsca zameldowania) liczyła 12.530 osób, w tym 6.375 kobiety i 6.155 mężczyzn

Gmina Siedlec położona jest przy zachodniej granicy województwa wielkopolskiego, w powiecie wolsztyńskim. Tworzy ją 26 miejscowości skupionych w 25 sołectwach, zamieszkałych przez ponad 12,5 tys. mieszkańców. Powierzchnia ogólna gminy wynosi 206,64 km². Bogactwem gminy są jej walory przyrodnicze: lasy, jeziora, ciekawe krajobrazy, urokliwe zakątki o polodowcowej rzeźbie terenu, pozwalające na rozwój turystyki. Wśród nich wytyczono trasy i szlaki piesze, rowerowe, kajakowe. Rozwinięta baza agroturystyczna pozwala na wypoczynek zarówno w ciszy jak i w aktywnych formach. Właściciele obiektów oferują domową kuchnię, zdrowe wiejskie produkty. Wielość jezior z pewnością zadowoli wędkarzy i entuzjastów sportów wodnych. Miejscowe lasy obfitują w grzyby. Na terenie gminy znajduje się wiele oryginalnych pomników przyrody, rezerwat oraz ścieżki przyrodnicze.

Na terenie gminy znajdują się zabytkowe zespoły pałacowo-parkowe, kościoły, przydrożne kapliczki oraz zagrody i zabudowania gospodarcze.

Mieszkańcy są największym bogactwem gminy. Wykorzystują warunki w jakim przyszło im żyć (rolnictwo). W gminie Siedlec zarejestrowanych jest 1436 gospodarstw rolnych, z tego wiele zajmuje się hodowlą trzody chlewnej. Średnia wielkość gospodarstwa to 9,27 hektara, a powierzchnia wszystkich użytków rolnych to 12,965 ha. Większość ziem to grunty klasy 5, ale gminni rolnicy radzą sobie doskonale. Oprócz zbóż uprawiają ziemniaki, pieczarki, boczniaki, szparagi, ogórki, cebulę, truskawki, borówki i inne. Prężnie rozwija się przetwórstwo rolno – spożywcze.

Do głównych branż działalności gospodarczej należy transport, usługi budowlane, mechanika pojazdowa i handel. Bogactwem gminy są również jej walory przyrodnicze: lasy, jeziora, ciekawe krajobrazy, urokliwe zakątki o polodowcowej rzeźbie terenu, przez które biegną liczne trasy i szlaki: piesze, kajakowe, rowerowe i nordic walking.

Gmina Siedlec bardzo aktywnie korzysta z możliwości pozyskiwania środków krajowych i zagranicznych (unijnych). Wiele inwestycji gminnych, m.in. drogi, sieci wodociągowe i kanalizacyjne, powstało dzięki przedakcesyjnemu i unijnemu dofinansowaniu. Cała gmina jest zwodociągowana i zgazyfikowana, w większości skanalizowana.

Gmina Siedlec prowadzi również współpracę zagraniczną. W 2004 roku podpisane zostało porozumienie o stosunkach partnerskich ze Związkiem Gmin Golssen, obecnie Unterspreewald w Niemczech. Gmina Siedlec nawiązała również kontakty z Rejonem Lityńskim na Ukrainie oraz Gminą Stauceni w Mołdawii. Współpraca prowadzona jest na wielu płaszczyznach i pomiędzy różnymi grupami osób: dziećmi, młodzieżą, seniorami, strażakami, sportowcami, zespołami śpiewaczymi i przedsiębiorcami.


WARTO ZOBACZYĆ:

Belęcin:

Park o powierzchni 4,20 ha. Na terenie parku w pałacu znajduje się szkoła;

Pałac zbudowany ok 1870 r. przez Wentzlów, prawdopodobnie na miejscu starego dworu drewnianego. Jest budowlą eklektyczną z elementami neogotyckimi i klasycznymi, dwukondygnacyjną, założoną na planie wydłużonego prostokąta, z ośmiobocznymi wieżyczkami w narożach i trójboczną wieżą w elewacji frontowej, przechodzącą w górnej części w ośmioboczną, zwieńczoną stylizowanym krenelażem. Do elewacji frontowej przylega secesyjna przybudówka wejsciowa, a do zach. elewacji bocznej - prażeria, dostawione na pocz. XX w., użytkowane obecnie przez RSP.


Boruja:

Cennym zespołem obiektów budownictwa ludowego z II połowy XIX w. jest zagroda stanowiąca własność Pana Woźniczaka. Zagroda nr 34 w skład której wchodzi drewniana chata, obora o konstrukcji zrębowo- sumitkowo - łątkowej, stodoła drewniana kryta strzechą to obiekt ludowego budownictwa wielkopolskiego z II połowy ubiegłego stulecia.

Dobrem kultury wpisanym do rejestru zabytków jest chata i stodoła w zagrodzie nr 16. Drewniana chata zrębowa i stodoła sumitkowo - łątkowa zbudowane zostały w I połowie XIX w. i należą do ludowego budownictwa wielkopolskiego

Chata i stodoła w zagrodzie nr 15 to budynki posiadające duże wartości etnograficzne. Budynki te datowane są rokiem 1826 (chata drewniana, zrębowa; stodoła drewniana zrębowo-sumitkowo-łątkowa).

Chata nr 29 to drewniana zrębowa chata zbudowana w połowie XIX w. Data 1846 na belce stropowej.

Na uwagę zasługuje chata z połowy XIX w. nr 45. Jest to chata drewniana konstrukcji mieszanej na słupy i sumiki z narożami na węgły w tzw. jaskółczy ogon. Założona na planie prostokąta dwutraktowa, o dwu izbach, dwu komorach, kuchni i sieni. Usytuowana do drogi szczytem. Ściany wewnątrz zrębowe wylepione gliną. Dach dwuspadowy kryty słomą o konstrukcji krokwiowo jętkowej. Obiekt reprezentuje budownictwo drewniane z terenu zachodniej Wielkopolski.

W skład zagrody nr 97 wchodzą: chata drewniana zrębowa, stodoła zrębowa, budynek gospodarczy (obora, stajnia, wozownia)


Chobienice:

 
KOŚCIÓŁ   PAR. p. w. św. Piotra w Okowach. Kaplica uposażona 1425. Ok. poł. w. XVI do 1638 w rękach braci czeskich. Od 1921 parafialny. Obecny kościół wzniesiony 1778 z Fundacji Józefa Mielżyńskiego kasztelana poznańskiego, poświęcony 1783. Rozbudowany 1928-30 wg. proj. arch. R. Jezierskego. Późnobarokowy i pseudobarokowy.

PAŁAC. Wzniesiony przed 1765 dla Józefa Mielżyńskiego. W pocz. w. XIX dobudowa portyku w fasadzie frontowej, a w końcu w. XIX dodanie traktu wzdłuż fasady ogrodowej. Klasycystyczny. Murowany z cegły, otynkowany.

OFICYNY. Usytuowane niesymetrycznie na pn. i na zach. od pałacu. 1. Być może z końca w. XVIII, barokowo-klasycystyczna. Murowana z cegły, otynkowana. Piętrowa, niepodpiwniczona. Na rzucie zbliżonym do kwadratu.

KAPLICZKA PRZYDROŻNA. Nowsza. We wnęce rzeźba św. Wawrzyńca, barokowa.

PARK. Zapewne z w. XVIII. O założeniu częściowo regularnym z kilkoma szpalerami grabowymi. Na zamknięciu od pd.-wsch. kanał. Okazy starych drzew.


Karna:

Grodzisko wczesno - średniowieczne w Karnie położone jest o 2,5 km na płn.-wsch. od wsi, o 900 m na płn. od skrzyżowania dróg Karna - Tuchorza, Belęcin - Reklin, na lewym brzegu Rowu Szarkowskiego - wśród bagnistych łąk. Było to duże dwuczłonowe grodzisko pierścieniowate, z którego zachowało się obecnie północna i zachodnia część wału wewnętrznego. Grodzisko jest obiektem zabytkowym pochodzącym z okresu wczesnego  średniowiecza i datowane jest na przełom IX-X w.


Kopanica:

Fragmenty dawnego układu urbanistycznego z dwoma rynkami, Starym od południa (prostokątnym) i Nowym od północy (kwadratowym). Nowy rynek zwany dawniej Nowym Miastem założony został w 1641 roku przez Lamparta Sierakowskiego:

Zabudowa  z około połowy  XIX wieku -   murowana, zwarta, kalenicowa, parterowa; domy trzy- i czteroosiowe, z  boków z bramami przejazdowymi zamkniętymi półkoliście, kryte dwuspadowo. W głębi Kościół NMP Wniebowziętej:

KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. Wniebowezięcia N. P. Marii. Parafia została utworzona w 1408 r. Na miejscu kościoła drewnianego z 1688 r. zbudowano obecny, neogotycki, murowany (1885 r).
 

Figura Matki Bożej Królowej na Starym Rynku, upamiętniająca ofiary II wojny światowej, ustawiona tu w 1989 r.

Pastorówka z 1873 r. - obecnie urząd pocztowy.

Dawny kościół ewangelicki z lat 1858-59, neoromański. Obecnie nieużytkowany. W rejestrze zabytków znajduje się od 2004 r.



Siedlec:

Dawna plebania z końca XIII w., parterowa, nakryta dachem naczółkowym (później użytkowana jako organistówka i salka katechetyczna). Z lewej strony dom przedpogrzebowy. Z prawej - późnobarokowa brama z XVIII w., z  arkadowym przejściem i półkolistym szczytem
    

Eklektyczny kościół św. Michała Archanioła, z pseudobarokową wieżą, wzniesiony w latach 1911-1913 wg proj. Stefana Karwatki


Okazała plebania o cechach neobarokowych, z około 1880 roku (naprzeciwko kościoła). Parterowa, na wysokim cokole, z trókondygnacyjnym ryzalitem pośrodku fasady frontowej i bocznej. Stoi przed nią figura Matki Boskiej z 1999 r. Wokół plebani zadbany ogród.



Nowa Tuchorza :

Chata i stodoła w zagrodzie nr 21. -  Chata o konstrukcji zrębowo-węgłowej zbudowana w I połowie XIX w. Stodoła o konstrukcji szkieletowej oszalowana deskami, kryta dachówką.

Zagrodę nr 27 stanowi chata zrębowo-węgłowa oraz stodoła o konstrukcji szkieletowo-ryglowej zbudowana w połowie XIX w.

Zagrodę nr 2 stanowi chata zbudowana w II połowie XIX w. o konstrukcji ryglowej wypełnionej cegłą, oraz piec chlebowy murowany.

W skład zagrody nr 12 wchodzi chata zrębowo-węgłowa z chlewem, stodoła zrębowo-słupowa z węgłami oraz zrębowa obora. Zespół tych budynków wzniesiony został w połowie XIX w.

W skład zagrody nr 4 wchodzi chata zrębowo-węgłowa z połowy XIX w. stodoła z wozownią i spichlerzem, zrębowo-węgłowa z I połowy XIX w., remiza strażacka, przyległa do szczytu stodoły, zrębowa, stodoła o konstrukcji sumitkowo-łątkowej

Chata nr 9 zbudowana została w I połowie XIX w., drewniana, zrębowo-węgłowa ze słupami i ostatkami.

Chata nr 8 z I połowy XIX w. o konstrukcji szkieletowo-ryglowej z wypełnieniem pól dylikami, kryta słomą.

Chata nr 13 (I połowa XIX w.) drewniana zrębowa z węgłami i słupami.


Tuchorza:

KOŚCIÓŁ ŚW. TRÓJCY, zbudowany w latach 1998-99 (arch. Mariola Kosicka z Wolsztyna) na miejscu zabytkowej świątyni drewnianej z 1732 r., która spłonęła w nocy z 7 na 8 lutego 1997 r. Nowa światynia jest budowlą murowaną, obitą z zewnątrz deskami by przypominała stary kościół. Wieżę-dzwonnicę zdobi chorągiewka, jedyna rzecz która pozostała ze starego kościołą. Nowy ołtarz - z figurą Świętej Trójcy - wykonał poznański artysta rzeźbiarz Roman Kosmala, jego dziełem jest także droga krzyżowa i wystój kaplicy pogrzebowej

PARK - park krajobrazowy założony został w 1732 r. Modernizacja parku nastąpiła w połowie XIX w.

Neobarokowy kościół poewangelicki św. Piotra i Pawła, zbudowany w latach 1905-06.Budowlą jednonawowa, z pięciobocznie zamkniętym prezbiterium, za którym znajduje się zakrystia. Od płd. do nawy przylega kwadratowa wieża zegarowa, wyżej ośmioboczna, nakryta baniastym hełmem. Wewnątrz nawę przykrywa beczkowe drewniane pseudosklepienie, a prezbiterium - drewniany strop. Neobarokowy ołtarz główny ma obraz ptronów kościoła z 1985 r. (mal. Kazimierz Sita z Poznania) i ażurowe uszaki po bokach

Na płd. skraju parku wznosi się stylowa pastorówka z pocz. XX w. (obecnie plebania), parterowa, z piętrową facjatą na osi fasady, kryta dachem mansardowym:



Wielka Wieś :

Park dworski założony w 1880 r.

Pałac - obecnie Dom Pomocy Społecznej



Zakrzewo:

Pałac - obecnie biura spółki zajmującej się hodowlą bydła

Park dworski powstał w XVIII w. W parku tym znajdują się rzadkie gatunki drzew.

źródło: www.siedlec.pl; https://siedlec.pl/zabytki/